Bein útsending: Skóli og nám í víðum skilningi - breytt heimsmynd Atli Ísleifsson skrifar 12. júní 2025 14:30 Viðburðurinn fer fram í Veröld - húsi Vigdísar milli klukkan 15 og 16:30. Vísir/Vilhelm „Skóli og nám í víðum skilningi - breytt heimsmynd“ er yfirskrift málstofu á vegum Menntavísindasviðs Háskóla Íslands sem hefst klukkan 15 og stendur til klukkan 16:30. Aðalerindi málstofunnar flytur Andreas Schleicher sem er forstöðumaður menntadeildar hjá Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD) en hægt verður að fylgjast með í beinu streymi í spilaranum að neðan. Dagskrá Kl. 15:00 Opnun - Kolbrún Þ. Pálsdóttir, forseti Menntavísindasvið Kl. 15:10 - Katrín Jakobsdóttir, tekur við fundarstjórn og kynnir Andreas Schleicher. Kl. 15:15 - Andreas Schleicher flytur erindið: From school as the world to the world as the school Að loknu erindi Schleicher stýrir Katrín Jakobsdóttir umræðum. Í tilkynningu segir að erindi Schleicher sé sjötta og síðasta erindi fyrirlestraraðar Menntavísindasviðs HÍ í samstarfi við Miðstöð menntunar og þjónustu, sem beri heitið: Menntakerfi á tímamótum– alþjóðlegar áskoranir og tækifæri þar sem leiðandi alþjóðlegir sérfræðingar stíga á stokk og deila reynslu annarra þjóða. „Í heimi nútímans snýst menntun ekki lengur bara um að kenna nemendum eitthvað, heldur um að hjálpa þeim að þróa áreiðanlegan áttavita og verkfæri til að sigla með sjálfstrausti í gegnum sífellt flóknari, óstöðugri og óvissari heim. Árangur í menntun í dag snýst um að byggja upp forvitni og opna huga, það snýst um samúð og að opna hjörtu og það snýst um hugrekki, að virkja vitræn, félagsleg og tilfinningaleg úrræði okkar til að grípa til aðgerða. Þetta eru jafnframt okkar besta vopn gegn stærstu ógnum á okkar tímum; fáfræði, lokuðum hugum, hatri, lokuðu hjarta og ótta, helsta óvin sjálfræðis. Hlutir sem auðvelt er að kenna og prófa hefur orðið auðvelt að gera stafræna og sjálfvirka. Við kunnum orðið að mennta annars flokks vélmenni, sem kynna að endurtaka það sem við segjum þeim. Á þessari tímum hraða og gervigreindar þurfum við að hugsa betur um hvað gerir okkur að manneskjum. Framtíðin snýst um að para gervigreind tölva við vitræna, félagslega og tilfinningalega færni okkar mannfólks. Hefðbundin nálgun í skólanum er oft sú að skipta vandamálum niður í viðráðanlega bita og síðan að kenna nemendum hvernig eigi að leysa þá. En nútímasamfélög skapa verðmæti með því að sameina mismunandi þekkingarsvið, tengja saman hugmyndir sem áður virtust óskyldar, tengja saman ólík sjónarhorn sem leiðir af sér nýja nálgun. Í fortíðinni nýttu skólar tæknina fyrst og fremst við að styðja við og varðveita núverandi starfshætti og nemendur fóru fram úr skólum þegar þeir tileinkuðu sér nýrri tækni. Nú þurfa skólar að nýta möguleika tækninnar til að umbreyta námi og tengja nemendur á nýjan og öflugan hátt, við þekkingarlindir, með nýstárlegum forritum og hver við annan. Hin hefðbundna nálgun byggðist einnig á því að kennurum og námsefni var skipt eftir námsgreinum og nemendur flokkaðir með væntingar um framtíðarhorfur í starfi; með skólum sem ætlað var að halda nemendum inni og umheiminum úti; með skort á samskiptum við fjölskyldur og tregðu til samstarfs við aðra skóla. Samþætta þarf framtíðina með áherslu á innbyrðis tengsl námsgreina og samþættingu nemenda. Í skólum nútímans læra nemendur venjulega hver fyrir sig og í lok skólaárs vottum við einstaklingsárangur þeirra. En því meira tengdur og hnattvæddur sem heimurinn er, því meira þurfum við frábæra samstarfsmenn og “hljómsveitarstjóra”. Við sáum á tímum heimsfaraldurs hve velferð landa valt á getu fólks til að grípa til sameiginlegra aðgerða. Skólar þurfa að hjálpa nemendum að læra að vera sjálfstæðir í hugsun og þróa sjálfsmynd sem er meðvituð um fjölhyggju nútímasamfélags. Þetta er mikilvægt. Í starfi, heima og í samfélaginu mun fólk þurfa víðtækan skilning á því hvernig aðrir lifa, í mismunandi menningu og hefðum og hvernig aðrir hugsa, hvort sem það er sem vísindamenn eða sem listamenn. Í erindinu verður skoðað hvernig kennarar, skólar og skólakerfi geta tekist á við þessar áskoranir. Um Schleicher: Andreas Schleicher er forstöðumaður menntadeildar hjá Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD). Hann átti frumkvæði að og hefur umsjón hinni vel þekktu PISA könnun sem er ein stærsta samanburðarrannsókn á sviði menntunar. Hann hefur unnið í yfir 20 ár með ráðherrum og leiðtogum menntamála um allan heim að því að bæta gæði og jöfnuð í menntun. Áður en hann hóf störf hjá OECD var hann greiningarstjóri hjá International Association for Educational Achievement (IEA). Hann lærði eðlisfræði í Þýskalandi og hlaut gráðu í stærðfræði og tölfræði í Ástralíu. Hann hefur hlotið fjölda viðurkenninga og verðlauna, þar á meðal „Theodor Heuss“ verðlaunin, veitt í nafni fyrsta forseta Sambandslýðveldisins Þýskalands fyrir „fyrirmyndar lýðræðislega þátttöku“. Hann gegnir jafnfamt heiðursprófessorsstöðu við háskólann í Heidelberg,“ segir í tilkynningunni. Skóla- og menntamál PISA-könnun Háskólar Grunnskólar Mest lesið Sakar kaupendur um að hafa aldrei greitt fyrir veitingastaðina Innlent Missir úr skóla og tekur ekki þátt í félagslífi eftir að vökvagjöf var hætt Innlent „Þetta er hættulegt ef við viljum áfram búa í frjálslyndu lýðræðissamfélagi“ Innlent Minni tekjur góðar fréttir Innlent Tryggja þurfi að ráðamenn hlaupi ekki í störf hjá ESB Innlent Óttast áhrifin sem frumvarpið geti haft á Landspítalann Innlent Ósáttur með viðbrögð Barna- og fjölskyldustofu Innlent Vara við mögulegri glerhálku í kvöld Innlent Næringarfræðingur segir próteinbita dulbúið sælgæti Innlent Misskilningur um losunarmarkmið „stórkostlegur áfellisdómur“ Innlent Fleiri fréttir „Nú ætla menn að kollvarpa þessu kerfi, fyrir hvað?“ Flugvél lenti í Keflavíkur vegna bilunar Glæsilegir forystuhrútar á Syðra – Velli í Flóa Áköf undirskriftakeppni hafin vegna jarðganga Tryggja þurfi að ráðamenn hlaupi ekki í störf hjá ESB Vara við mögulegri glerhálku í kvöld „Kerfinu kollvarpað“, jólabókaflóð og forystusauðir Höfðu eftirlit með fangageymslu lögreglu Sakar kaupendur um að hafa aldrei greitt fyrir veitingastaðina Missir úr skóla og tekur ekki þátt í félagslífi eftir að vökvagjöf var hætt Óttast áhrifin sem frumvarpið geti haft á Landspítalann Óslóartréð fellt í Heiðmörk Ósáttur með viðbrögð Barna- og fjölskyldustofu Göngugarpar munu mynda Ljósafoss niður Esjuna Eftirlit í skötulíki, Trump hótar málsókn og Ljósafossgangan Minni tekjur góðar fréttir Ölvun og hávaði í heimahúsi Misskilningur um losunarmarkmið „stórkostlegur áfellisdómur“ „Þetta er hættulegt ef við viljum áfram búa í frjálslyndu lýðræðissamfélagi“ Auka sýnileika milli rýma á leikskólum „Algjört vandræðamál og sorglegt“ Þau eru nýir talsmenn fatlaðs fólks á þingi Herja á umsækjendur um alþjóðlega vernd Hælisleitendur og börn í auknum mæli notuð sem burðardýr Sameining geti aukið aðdráttarafl fyrir nýja íbúa Arnfríður og Víðir Smári tímabundið í Landsrétt Eldur í Sorpu á Granda Keyrði aftan á strætisvagn Vegagerðin býður út for- og verkhönnun Fljótaganga Safna undirskriftum til að styðja Fjarðarheiðargöng Sjá meira
Aðalerindi málstofunnar flytur Andreas Schleicher sem er forstöðumaður menntadeildar hjá Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD) en hægt verður að fylgjast með í beinu streymi í spilaranum að neðan. Dagskrá Kl. 15:00 Opnun - Kolbrún Þ. Pálsdóttir, forseti Menntavísindasvið Kl. 15:10 - Katrín Jakobsdóttir, tekur við fundarstjórn og kynnir Andreas Schleicher. Kl. 15:15 - Andreas Schleicher flytur erindið: From school as the world to the world as the school Að loknu erindi Schleicher stýrir Katrín Jakobsdóttir umræðum. Í tilkynningu segir að erindi Schleicher sé sjötta og síðasta erindi fyrirlestraraðar Menntavísindasviðs HÍ í samstarfi við Miðstöð menntunar og þjónustu, sem beri heitið: Menntakerfi á tímamótum– alþjóðlegar áskoranir og tækifæri þar sem leiðandi alþjóðlegir sérfræðingar stíga á stokk og deila reynslu annarra þjóða. „Í heimi nútímans snýst menntun ekki lengur bara um að kenna nemendum eitthvað, heldur um að hjálpa þeim að þróa áreiðanlegan áttavita og verkfæri til að sigla með sjálfstrausti í gegnum sífellt flóknari, óstöðugri og óvissari heim. Árangur í menntun í dag snýst um að byggja upp forvitni og opna huga, það snýst um samúð og að opna hjörtu og það snýst um hugrekki, að virkja vitræn, félagsleg og tilfinningaleg úrræði okkar til að grípa til aðgerða. Þetta eru jafnframt okkar besta vopn gegn stærstu ógnum á okkar tímum; fáfræði, lokuðum hugum, hatri, lokuðu hjarta og ótta, helsta óvin sjálfræðis. Hlutir sem auðvelt er að kenna og prófa hefur orðið auðvelt að gera stafræna og sjálfvirka. Við kunnum orðið að mennta annars flokks vélmenni, sem kynna að endurtaka það sem við segjum þeim. Á þessari tímum hraða og gervigreindar þurfum við að hugsa betur um hvað gerir okkur að manneskjum. Framtíðin snýst um að para gervigreind tölva við vitræna, félagslega og tilfinningalega færni okkar mannfólks. Hefðbundin nálgun í skólanum er oft sú að skipta vandamálum niður í viðráðanlega bita og síðan að kenna nemendum hvernig eigi að leysa þá. En nútímasamfélög skapa verðmæti með því að sameina mismunandi þekkingarsvið, tengja saman hugmyndir sem áður virtust óskyldar, tengja saman ólík sjónarhorn sem leiðir af sér nýja nálgun. Í fortíðinni nýttu skólar tæknina fyrst og fremst við að styðja við og varðveita núverandi starfshætti og nemendur fóru fram úr skólum þegar þeir tileinkuðu sér nýrri tækni. Nú þurfa skólar að nýta möguleika tækninnar til að umbreyta námi og tengja nemendur á nýjan og öflugan hátt, við þekkingarlindir, með nýstárlegum forritum og hver við annan. Hin hefðbundna nálgun byggðist einnig á því að kennurum og námsefni var skipt eftir námsgreinum og nemendur flokkaðir með væntingar um framtíðarhorfur í starfi; með skólum sem ætlað var að halda nemendum inni og umheiminum úti; með skort á samskiptum við fjölskyldur og tregðu til samstarfs við aðra skóla. Samþætta þarf framtíðina með áherslu á innbyrðis tengsl námsgreina og samþættingu nemenda. Í skólum nútímans læra nemendur venjulega hver fyrir sig og í lok skólaárs vottum við einstaklingsárangur þeirra. En því meira tengdur og hnattvæddur sem heimurinn er, því meira þurfum við frábæra samstarfsmenn og “hljómsveitarstjóra”. Við sáum á tímum heimsfaraldurs hve velferð landa valt á getu fólks til að grípa til sameiginlegra aðgerða. Skólar þurfa að hjálpa nemendum að læra að vera sjálfstæðir í hugsun og þróa sjálfsmynd sem er meðvituð um fjölhyggju nútímasamfélags. Þetta er mikilvægt. Í starfi, heima og í samfélaginu mun fólk þurfa víðtækan skilning á því hvernig aðrir lifa, í mismunandi menningu og hefðum og hvernig aðrir hugsa, hvort sem það er sem vísindamenn eða sem listamenn. Í erindinu verður skoðað hvernig kennarar, skólar og skólakerfi geta tekist á við þessar áskoranir. Um Schleicher: Andreas Schleicher er forstöðumaður menntadeildar hjá Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD). Hann átti frumkvæði að og hefur umsjón hinni vel þekktu PISA könnun sem er ein stærsta samanburðarrannsókn á sviði menntunar. Hann hefur unnið í yfir 20 ár með ráðherrum og leiðtogum menntamála um allan heim að því að bæta gæði og jöfnuð í menntun. Áður en hann hóf störf hjá OECD var hann greiningarstjóri hjá International Association for Educational Achievement (IEA). Hann lærði eðlisfræði í Þýskalandi og hlaut gráðu í stærðfræði og tölfræði í Ástralíu. Hann hefur hlotið fjölda viðurkenninga og verðlauna, þar á meðal „Theodor Heuss“ verðlaunin, veitt í nafni fyrsta forseta Sambandslýðveldisins Þýskalands fyrir „fyrirmyndar lýðræðislega þátttöku“. Hann gegnir jafnfamt heiðursprófessorsstöðu við háskólann í Heidelberg,“ segir í tilkynningunni.
Skóla- og menntamál PISA-könnun Háskólar Grunnskólar Mest lesið Sakar kaupendur um að hafa aldrei greitt fyrir veitingastaðina Innlent Missir úr skóla og tekur ekki þátt í félagslífi eftir að vökvagjöf var hætt Innlent „Þetta er hættulegt ef við viljum áfram búa í frjálslyndu lýðræðissamfélagi“ Innlent Minni tekjur góðar fréttir Innlent Tryggja þurfi að ráðamenn hlaupi ekki í störf hjá ESB Innlent Óttast áhrifin sem frumvarpið geti haft á Landspítalann Innlent Ósáttur með viðbrögð Barna- og fjölskyldustofu Innlent Vara við mögulegri glerhálku í kvöld Innlent Næringarfræðingur segir próteinbita dulbúið sælgæti Innlent Misskilningur um losunarmarkmið „stórkostlegur áfellisdómur“ Innlent Fleiri fréttir „Nú ætla menn að kollvarpa þessu kerfi, fyrir hvað?“ Flugvél lenti í Keflavíkur vegna bilunar Glæsilegir forystuhrútar á Syðra – Velli í Flóa Áköf undirskriftakeppni hafin vegna jarðganga Tryggja þurfi að ráðamenn hlaupi ekki í störf hjá ESB Vara við mögulegri glerhálku í kvöld „Kerfinu kollvarpað“, jólabókaflóð og forystusauðir Höfðu eftirlit með fangageymslu lögreglu Sakar kaupendur um að hafa aldrei greitt fyrir veitingastaðina Missir úr skóla og tekur ekki þátt í félagslífi eftir að vökvagjöf var hætt Óttast áhrifin sem frumvarpið geti haft á Landspítalann Óslóartréð fellt í Heiðmörk Ósáttur með viðbrögð Barna- og fjölskyldustofu Göngugarpar munu mynda Ljósafoss niður Esjuna Eftirlit í skötulíki, Trump hótar málsókn og Ljósafossgangan Minni tekjur góðar fréttir Ölvun og hávaði í heimahúsi Misskilningur um losunarmarkmið „stórkostlegur áfellisdómur“ „Þetta er hættulegt ef við viljum áfram búa í frjálslyndu lýðræðissamfélagi“ Auka sýnileika milli rýma á leikskólum „Algjört vandræðamál og sorglegt“ Þau eru nýir talsmenn fatlaðs fólks á þingi Herja á umsækjendur um alþjóðlega vernd Hælisleitendur og börn í auknum mæli notuð sem burðardýr Sameining geti aukið aðdráttarafl fyrir nýja íbúa Arnfríður og Víðir Smári tímabundið í Landsrétt Eldur í Sorpu á Granda Keyrði aftan á strætisvagn Vegagerðin býður út for- og verkhönnun Fljótaganga Safna undirskriftum til að styðja Fjarðarheiðargöng Sjá meira