Áróður í boði SFS Elvar Friðriksson skrifar 27. janúar 2025 08:46 Það er magnað að fylgjast með því hvernig Samtök Fyrirtækja í Sjávarútvegi (SFS) keppist við það að verja þann slæma málstað sem sjókvíaeldi er. Nú síðast var það lögmaður SFS sem tók upp hanskann fyrir Kaldvík hf, sem er að reyna að troða 10.000 tonnum af sjókvíaeldislaxi ofan í Seyðisfjörð, þvert á vilja íbúa. Í grein á Vísi, sem birtist þann 23. janúar var farið um víðan völl og talað um að Sigmundur Ernir Rúnarsson þingmaður sem skrifaði um málið, skildi það ekki, væri að misskilja og fara með rangt mál. Magnús Guðmundsson frá VÁ-félag um vernd fjarðar svaraði þeirri grein daginn eftir og komu þar fram margir góðir punktar. Hér verður bætt við nokkrum punktum. Lögmaður SFS talar um að fyrir fimm árum var lögum um fiskeldi breytt í þá veru að eftir setningu þeirra skyldi bjóða út ný svæði og ónýttar heimildir til laxeldis á opnum markaði. Hann gleymir hins vegar að minnast á að starfsmaður atvinnu- og nýsköpunarráðuneytis frestaði á dularfullan hátt gildistöku laga árið 2019. Þessi frestun gerði það að verkum að sjókvíaeldisfyrirtæki gátu klárað það sem þurfti að klára í tæka tíð og umsóknir þeirra um leyfi fengu meðferð samkvæmt gömlu lögunum. Semsagt...ekkert útboð, íslenskar auðlindir gefnar á silfurfati og áætlað að þetta hafi sparað fyrirtækjunum u.þ.b. 85 milljarða króna. Vegleg gjöf það frá íslensku þjóðinni til sjókvíaeldisfyrirtækja. Það er í besta falli óvirðing við íslenskan lax og náttúru að gera lítið úr þeirri hættu sem fylgir erfðablöndun. Í Noregi eru nú um 70% laxastofna erfðablandaðir og endurheimtur á laxi í fyrra voru svo lélegar að 33 af þekktustu ám Noregs var lokað. Villti laxinn þar er kominn á válista. Vísindasamfélagið þar í landi var sammála um að sjókvíaeldi og loftslagsbreytingar væru sökudólgarnir. Í Hrútafjarðará mælist 11% erfðablöndun. Það er mjög alvarlegt mál, þar sem að þetta átti aldrei að geta gerst. Áhættumat erfðablöndunar gerir ráð fyrir að ágengni (hlutfall eldislaxa í á) fari ekki yfir 4%. Það sem kom ekki fram í grein SFS var að þessi sýni sem verið var að rannsaka eru síðan 2021. Síðan þá hafa sleppingar úr sjókvíaeldi verið mikið vandamál. Meira en 80.000 laxar sluppu úr kví Arnarlax árið 2021, og svo var það auðvitað slepping Arctic Fish 2023 þar sem að strokulaxar fundust í ám í allt að 450 km fjarlægð og enginn veit enn hversu mikið tjón og erfðablöndun hlaust að því. Erfðablöndun milli eldis- og villtra laxa dregur úr hæfni komandi kynslóða laxa að lifa af í náttúrunni. Það er nákvæmlega þannig sem maður ýtir dýrategund í átt að útrýmingu. Skólp eða lífrænn úrgangur....SFS talar eins og það sé hreinlega gott fyrir vistkerfi að hafa milljónir laxa í kvíum á afmörkuðu svæði og láta allan skít og afgangs fóður sökkva til botns þar. Vissulega er þetta úrgangur úr fiski, en þetta eru milljónir fiska, þar sem það eiga ekki að vera milljónir fiska og því er þetta gríðarlegt álag á vistkerfið. Skítur er skítur. Hér fyrir neðan má sjá mynd sem tekin er undir kvíastæði í Dýrafirði. Það er merkilegt að sjá SFS gera lítið úr notkun lúsaeiturs. Sérfræðingar Matvælastofnunar sögðu árið 2017 að lús yrði aldrei vandamál í íslensku sjókvíaeldi vegna þess að sjórinn hér væri of kaldur. Annað hefur komið á daginn, og síðan þá hefur verið eitrað fyrir lús 62 sinnum á Vestfjörðum. Það er ekkert sem segir að raunin verði ekki sú sama fyrir austan. Þar sem er lax, þar er lús. Þetta er ekki spurning um hvort, heldur hvenær. Í grein SFS er gert lítið úr áhyggjum af siglingaöryggi. Ég vísa því hér í umsögn á heimasíðu VÁ! – Félag um vernd fjarðar. Þar kemur fram að siglingaráhættumat gefur ekkert varúðarsvæði fyrir skip í neyð. Ef að fylla á þröngan fjörð af sjókvíum, þá er eðilegt að fólki sé umhugað um siglingaöryggi. Í áðurnefndri umsögn kemur fram að Kaldvík hefur ekki upplýst Farice um akkerisfestingar sjókvíaeldisstöðva sem og umferð þjónustuskipa og annara farartækja. Farice-1 strengurinn varðar þjóðaröryggi Íslands og Færeyja. Farice fór einnig fram á að MAST afgreiði ekki umsókn um rekstrarleyfi fyrr en breytingar á fjarskiptalögum hafa tekið gildi. Þrátt fyrir þetta ætlar MAST að gefa út leyfi. SFS segir eins og oft áður, þetta verður allt í góðu....Er furða að fólki finnist þetta óeðlilegt? SFS undrar sig loks á því að fólk velti því fyrir sér hvort um einhverja spillingu sé að ræða. Það má hver mynda sér sína skoðun, en ferill þessa iðnaðar er sá að forseti Alþingis var ráðinn sem þeirra hagsmunavörður, áberandi fólk úr sveitarstjórnarpólitík ráðið sem forstjórar og stjórnendur og svo loks það, að þrátt fyrir að 75% íbúa á Seyðisfirði sé alfarið á móti því að fá sjókvíaeldi í fjörðinn sinn, þá á samt að troða því ofan í kokið á þeim. Opinberar stofnanir virðast vera eins og færibönd fyrir iðnaðinn og gefa út tillögu að leyfi þrátt fyrir andstöðu heimamanna. Það er ef til vill ekkert skrítið að fólk velti því fyrir sér hvort það sé ekki allt með felldu? Það er merkilegt að sjá hvað SFS er tilbúið að taka upp hanskann fyrir þennan iðnað, sérstaklega þegar verið er að svívirða íbúalýðræði. Reynt er að afvegaleiða umræðuna og fegra málið. Kaldvík ætlar sér að fá þetta leyfi alveg sama hvað heimamenn og aðrir hafa um það að segja. Það þarf að stöðva þessa leyfisveitingu og leyfa náttúrunni og fólkinu á Seyðisfirði að ráða för. Höfundur er framkvæmdastjóri Verndarsjóðs Villtra Laxastofna (NASF) og stuðningsmaður íbúalýðræðis og Seyðisfjarðar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Elvar Örn Friðriksson Sjókvíaeldi Fiskeldi Mest lesið Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Von í Vonarskarði Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvað er eiginlega málið með þessa þéttingu?? Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Sjá meira
Það er magnað að fylgjast með því hvernig Samtök Fyrirtækja í Sjávarútvegi (SFS) keppist við það að verja þann slæma málstað sem sjókvíaeldi er. Nú síðast var það lögmaður SFS sem tók upp hanskann fyrir Kaldvík hf, sem er að reyna að troða 10.000 tonnum af sjókvíaeldislaxi ofan í Seyðisfjörð, þvert á vilja íbúa. Í grein á Vísi, sem birtist þann 23. janúar var farið um víðan völl og talað um að Sigmundur Ernir Rúnarsson þingmaður sem skrifaði um málið, skildi það ekki, væri að misskilja og fara með rangt mál. Magnús Guðmundsson frá VÁ-félag um vernd fjarðar svaraði þeirri grein daginn eftir og komu þar fram margir góðir punktar. Hér verður bætt við nokkrum punktum. Lögmaður SFS talar um að fyrir fimm árum var lögum um fiskeldi breytt í þá veru að eftir setningu þeirra skyldi bjóða út ný svæði og ónýttar heimildir til laxeldis á opnum markaði. Hann gleymir hins vegar að minnast á að starfsmaður atvinnu- og nýsköpunarráðuneytis frestaði á dularfullan hátt gildistöku laga árið 2019. Þessi frestun gerði það að verkum að sjókvíaeldisfyrirtæki gátu klárað það sem þurfti að klára í tæka tíð og umsóknir þeirra um leyfi fengu meðferð samkvæmt gömlu lögunum. Semsagt...ekkert útboð, íslenskar auðlindir gefnar á silfurfati og áætlað að þetta hafi sparað fyrirtækjunum u.þ.b. 85 milljarða króna. Vegleg gjöf það frá íslensku þjóðinni til sjókvíaeldisfyrirtækja. Það er í besta falli óvirðing við íslenskan lax og náttúru að gera lítið úr þeirri hættu sem fylgir erfðablöndun. Í Noregi eru nú um 70% laxastofna erfðablandaðir og endurheimtur á laxi í fyrra voru svo lélegar að 33 af þekktustu ám Noregs var lokað. Villti laxinn þar er kominn á válista. Vísindasamfélagið þar í landi var sammála um að sjókvíaeldi og loftslagsbreytingar væru sökudólgarnir. Í Hrútafjarðará mælist 11% erfðablöndun. Það er mjög alvarlegt mál, þar sem að þetta átti aldrei að geta gerst. Áhættumat erfðablöndunar gerir ráð fyrir að ágengni (hlutfall eldislaxa í á) fari ekki yfir 4%. Það sem kom ekki fram í grein SFS var að þessi sýni sem verið var að rannsaka eru síðan 2021. Síðan þá hafa sleppingar úr sjókvíaeldi verið mikið vandamál. Meira en 80.000 laxar sluppu úr kví Arnarlax árið 2021, og svo var það auðvitað slepping Arctic Fish 2023 þar sem að strokulaxar fundust í ám í allt að 450 km fjarlægð og enginn veit enn hversu mikið tjón og erfðablöndun hlaust að því. Erfðablöndun milli eldis- og villtra laxa dregur úr hæfni komandi kynslóða laxa að lifa af í náttúrunni. Það er nákvæmlega þannig sem maður ýtir dýrategund í átt að útrýmingu. Skólp eða lífrænn úrgangur....SFS talar eins og það sé hreinlega gott fyrir vistkerfi að hafa milljónir laxa í kvíum á afmörkuðu svæði og láta allan skít og afgangs fóður sökkva til botns þar. Vissulega er þetta úrgangur úr fiski, en þetta eru milljónir fiska, þar sem það eiga ekki að vera milljónir fiska og því er þetta gríðarlegt álag á vistkerfið. Skítur er skítur. Hér fyrir neðan má sjá mynd sem tekin er undir kvíastæði í Dýrafirði. Það er merkilegt að sjá SFS gera lítið úr notkun lúsaeiturs. Sérfræðingar Matvælastofnunar sögðu árið 2017 að lús yrði aldrei vandamál í íslensku sjókvíaeldi vegna þess að sjórinn hér væri of kaldur. Annað hefur komið á daginn, og síðan þá hefur verið eitrað fyrir lús 62 sinnum á Vestfjörðum. Það er ekkert sem segir að raunin verði ekki sú sama fyrir austan. Þar sem er lax, þar er lús. Þetta er ekki spurning um hvort, heldur hvenær. Í grein SFS er gert lítið úr áhyggjum af siglingaöryggi. Ég vísa því hér í umsögn á heimasíðu VÁ! – Félag um vernd fjarðar. Þar kemur fram að siglingaráhættumat gefur ekkert varúðarsvæði fyrir skip í neyð. Ef að fylla á þröngan fjörð af sjókvíum, þá er eðilegt að fólki sé umhugað um siglingaöryggi. Í áðurnefndri umsögn kemur fram að Kaldvík hefur ekki upplýst Farice um akkerisfestingar sjókvíaeldisstöðva sem og umferð þjónustuskipa og annara farartækja. Farice-1 strengurinn varðar þjóðaröryggi Íslands og Færeyja. Farice fór einnig fram á að MAST afgreiði ekki umsókn um rekstrarleyfi fyrr en breytingar á fjarskiptalögum hafa tekið gildi. Þrátt fyrir þetta ætlar MAST að gefa út leyfi. SFS segir eins og oft áður, þetta verður allt í góðu....Er furða að fólki finnist þetta óeðlilegt? SFS undrar sig loks á því að fólk velti því fyrir sér hvort um einhverja spillingu sé að ræða. Það má hver mynda sér sína skoðun, en ferill þessa iðnaðar er sá að forseti Alþingis var ráðinn sem þeirra hagsmunavörður, áberandi fólk úr sveitarstjórnarpólitík ráðið sem forstjórar og stjórnendur og svo loks það, að þrátt fyrir að 75% íbúa á Seyðisfirði sé alfarið á móti því að fá sjókvíaeldi í fjörðinn sinn, þá á samt að troða því ofan í kokið á þeim. Opinberar stofnanir virðast vera eins og færibönd fyrir iðnaðinn og gefa út tillögu að leyfi þrátt fyrir andstöðu heimamanna. Það er ef til vill ekkert skrítið að fólk velti því fyrir sér hvort það sé ekki allt með felldu? Það er merkilegt að sjá hvað SFS er tilbúið að taka upp hanskann fyrir þennan iðnað, sérstaklega þegar verið er að svívirða íbúalýðræði. Reynt er að afvegaleiða umræðuna og fegra málið. Kaldvík ætlar sér að fá þetta leyfi alveg sama hvað heimamenn og aðrir hafa um það að segja. Það þarf að stöðva þessa leyfisveitingu og leyfa náttúrunni og fólkinu á Seyðisfirði að ráða för. Höfundur er framkvæmdastjóri Verndarsjóðs Villtra Laxastofna (NASF) og stuðningsmaður íbúalýðræðis og Seyðisfjarðar.
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun