Ákall eftir réttmætari dreifingu á arði Samúel Karl Ólason skrifar 30. desember 2024 19:01 Daði Már Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra. Vísir/Vilhelm Heppilegt og skilvirkt er að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir, samkvæmt Daða Má Kristóferssyni, fjármálaráðherra utan þings, auðlindahagfræðingi og varaformanni Viðreisnar. Í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni sagði hann mikið ákall eftir réttlátari dreifingu á arði af auðlindum Íslands en ekki stæði til að kollvarpa neinu. Daði sagði Íslendinga hafa verið þeirrar gæfu aðnjótandi að auðlindir landsins hefðu verið nýttar mjög vel. Aðilar í sjávarútvegi, orkugeiranum eða ferðaþjónustunni, sem hefðu verið að nýta auðlindir Íslands, hefðu skapað verðmæti öllu samfélaginu til heilla. „Það er hins vegar alltaf svolítið hættulegt að skammta aðgang og takmarka hann. Vegna þess að ef að það skapar hagnað, hefst mikil barátta um þá hagsmuni. Að tryggja sér aðgang. Það er heppilegt og það er líka skilvirkt að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir.“ Hann sagðist ekki hafa talað fyrir einhverskonar kollsteypu á fiskveiðistjórnunarkerfinu eða öðrum kerfum og það hefði ekki verið gert af flokknum eða ríkisstjórninni. „En einhverskonar réttlátari dreifing á arði. Það er mikið ákall um það.“ Talaði sérstaklega um uppsjávarveiðar Aðspurður seinna í þættinum hvernig hann sæi hærri auðlindagjöld fyrir sér sagði Daði að þær tillögur yrðu kynntar mjög fljótlega. Vildi hann ekki fara yfir þær að svo stöddu en sagði aðferðina sem notuð væri til að reikna auðlindagjöld, og þá sérstaklega í uppsjávarveiðum, væri „sérstök“. „Það er raunverulega enginn markaður með uppsjávarfisk, þannig að verðið sem miðað er við þar er viðmið, sem fyrst og fremst verður til í kjarasamningagerð sjómanna og útgerðarinnar.“ Hann sagði hægt að breyta reiknireglunni með lögum og það hefði verið gert nokkrum sinnum áður. Það yrði skoðað. Inntur eftir frekari svörum um það hvort til stæði að „hækka prósentuna“ eða breyta grunninum, þegar kemur að auðlindagjöldum, sagði Daði: „Það þarf að endurskoða grunninn.“ Hlusta má á viðtalið við Daða í spilaranum hér að neðan. Þar er farið um víðari völl en í greininni. Vill almannahagsmuni framar sérhagsmunum Áður hafði Daði talað um það hvernig hann ákvað að stíga aftur inn í starf Viðreisnar með virkari hætti. „Þetta á eftir að hljóma frekar hallærislega. Þetta er sjálfboðavinna, þið vitið það, að pólitísk starf á Íslandi er sjálfboðavinna. Ég fór út í þetta kannski vegna þess að mig langar að íslenskt samfélag veiti eins mörgum tækifæri og mögulegt er. Að hagsmunir almennings gangi framar sérhagsmunum,“ sagði Daði. Hann ítrekaði að hann væri ekki að segja að íslenskt samfélag væri ofurselt sérhagsmunum. Hins vegar væri ljóst að í „baráttunni“ stæði almenningur oft höllum fæti gegn sérhagsmunum. „Það er svona leiðarstefið. Það er það sem að heillaði mig við Viðreisn á sínum tíma.“ Þá sagði hann flokkinn tala fyrir ábyrgð í ríkisfjármálum, sem væri gífurlega mikilvægt, og að hann væri einnig mikill talsmaður alþjóðlegrar samvinnu. Þjóðin fái að ráða Daði var spurður út í Evrópumálin og það að mörg þeirra fyrirtækja sem nýti auðlindir landsins gerðu oft upp í erlendri mynt og mögulega hlunnfara þjóðina þannig. Hann sagði það frekar benda til galla á íslensku krónunni. „Það snertir auðvitað einhverja sanngirnistaug að sumir geti sleppt því að nota hana en aðrir þurfi að búa við hana. Allir vita jú hvernig vaxtastigið er og hvernig verðbólga hér þróast og óstöðugleikinn sem fylgir smáum gjaldmiðli,“ sagði Daði. „Það er kannski ekki aðal atriðið, heldur fyrst og fremst aðrir hlutir.“ Hann sagði Viðreisn standa fyrir það að þjóðin fengi fyrst og fremst að ákveða næstu skrefin í þessu ferli. Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Sjávarútvegur Alþingiskosningar 2024 Alþingi Mest lesið Alvarlegt slys á starfsmönnum á Íslandsmeistarmóti í rallycross Innlent Brotið á barni með því að loka það inni í einveruherbergi Innlent Öll spjót beinast að ÍBR vegna skipulagsleysis og „rugls í ræsingu“ Innlent Stórhættulegur framúrakstur við Ingólfsfjall Innlent Lést við tökur á Emily in Paris Erlent Grunur um brot gegn fleiri börnum Innlent Kraftaverk að ekki fór verr þegar bíll hafnaði ofan á tveimur Innlent Níu sviptir leyfi meðan á annað hundrað kvartana hafa borist Innlent Mölbraut rúðu í Þjóðleikhúsinu Innlent Leitar kofans sem hvarf í heilu lagi Innlent Fleiri fréttir Betra að borga tryggingarnar en að sitja uppi með allsherjartjón Skilinn eftir nær dauða en lífi á nærbuxum einum klæða Metaðsókn og söfnunarmet slegið 13,3 milljarðar frá Íslandi til Úkraínu: Danska leiðin „ein sú besta“ til að styrkja varnir Evrópu Steindór Örn endurkjörinn formaður Hallveigar Það logaði glatt í Bergþórshvoli á Njáluhátíð í Rangárþingi Skiptar skoðanir um stækkun Þjóðleikhússins Myndskeið af rallýslysi, sjálfstæð Úkraína og brennan á Bergþórshvoli Brotið á barni með því að loka það inni í einveruherbergi Leitar kofans sem hvarf í heilu lagi Vestfirðingar fagna í kvöld: „Þetta er bara mjög stórt“ Öll spjót beinast að ÍBR vegna skipulagsleysis og „rugls í ræsingu“ Hlaupið aftur í rénun eftir vöxt í nótt Þrjár líkamsárásir og yfir tuttugu ungmenni í athvarf Hver verður Íslandsmeistari í hrútaþukli? Kraftaverk að ekki fór verr þegar bíll hafnaði ofan á tveimur Akstursíþróttasamfélagið harmi slegið, unglingadrykkja á Menningarnótt og hrútaþukl Evrópusambandið, menntamál, stýrivextir og Gasa í Sprengisandi „Heilt yfir“ friðsamleg Menningarnótt en nokkrir ofbeldisfullir Skutu upp flugeldum í minningu Bryndísar Klöru Mölbraut rúðu í Þjóðleikhúsinu Stórhættulegur framúrakstur við Ingólfsfjall Algjört hrun í fálkastofninum Þétting byggðar hafi ekki slegið í gegn Jökulhlaupið í hægum vexti Nýi brennsluofn göngugarpsins mættur á Sólheima Grunur um brot gegn fleiri börnum Grunur um brot gegn öðru barni, alvarlegt slys og tíðindi á Menningarnótt Alvarlegt slys á starfsmönnum á Íslandsmeistarmóti í rallycross Gríðarlegt magn myndefnis til skoðunar hjá lögreglu Sjá meira
Daði sagði Íslendinga hafa verið þeirrar gæfu aðnjótandi að auðlindir landsins hefðu verið nýttar mjög vel. Aðilar í sjávarútvegi, orkugeiranum eða ferðaþjónustunni, sem hefðu verið að nýta auðlindir Íslands, hefðu skapað verðmæti öllu samfélaginu til heilla. „Það er hins vegar alltaf svolítið hættulegt að skammta aðgang og takmarka hann. Vegna þess að ef að það skapar hagnað, hefst mikil barátta um þá hagsmuni. Að tryggja sér aðgang. Það er heppilegt og það er líka skilvirkt að fjármagna starfsemi ríkisins með gjöldum á auðlindir.“ Hann sagðist ekki hafa talað fyrir einhverskonar kollsteypu á fiskveiðistjórnunarkerfinu eða öðrum kerfum og það hefði ekki verið gert af flokknum eða ríkisstjórninni. „En einhverskonar réttlátari dreifing á arði. Það er mikið ákall um það.“ Talaði sérstaklega um uppsjávarveiðar Aðspurður seinna í þættinum hvernig hann sæi hærri auðlindagjöld fyrir sér sagði Daði að þær tillögur yrðu kynntar mjög fljótlega. Vildi hann ekki fara yfir þær að svo stöddu en sagði aðferðina sem notuð væri til að reikna auðlindagjöld, og þá sérstaklega í uppsjávarveiðum, væri „sérstök“. „Það er raunverulega enginn markaður með uppsjávarfisk, þannig að verðið sem miðað er við þar er viðmið, sem fyrst og fremst verður til í kjarasamningagerð sjómanna og útgerðarinnar.“ Hann sagði hægt að breyta reiknireglunni með lögum og það hefði verið gert nokkrum sinnum áður. Það yrði skoðað. Inntur eftir frekari svörum um það hvort til stæði að „hækka prósentuna“ eða breyta grunninum, þegar kemur að auðlindagjöldum, sagði Daði: „Það þarf að endurskoða grunninn.“ Hlusta má á viðtalið við Daða í spilaranum hér að neðan. Þar er farið um víðari völl en í greininni. Vill almannahagsmuni framar sérhagsmunum Áður hafði Daði talað um það hvernig hann ákvað að stíga aftur inn í starf Viðreisnar með virkari hætti. „Þetta á eftir að hljóma frekar hallærislega. Þetta er sjálfboðavinna, þið vitið það, að pólitísk starf á Íslandi er sjálfboðavinna. Ég fór út í þetta kannski vegna þess að mig langar að íslenskt samfélag veiti eins mörgum tækifæri og mögulegt er. Að hagsmunir almennings gangi framar sérhagsmunum,“ sagði Daði. Hann ítrekaði að hann væri ekki að segja að íslenskt samfélag væri ofurselt sérhagsmunum. Hins vegar væri ljóst að í „baráttunni“ stæði almenningur oft höllum fæti gegn sérhagsmunum. „Það er svona leiðarstefið. Það er það sem að heillaði mig við Viðreisn á sínum tíma.“ Þá sagði hann flokkinn tala fyrir ábyrgð í ríkisfjármálum, sem væri gífurlega mikilvægt, og að hann væri einnig mikill talsmaður alþjóðlegrar samvinnu. Þjóðin fái að ráða Daði var spurður út í Evrópumálin og það að mörg þeirra fyrirtækja sem nýti auðlindir landsins gerðu oft upp í erlendri mynt og mögulega hlunnfara þjóðina þannig. Hann sagði það frekar benda til galla á íslensku krónunni. „Það snertir auðvitað einhverja sanngirnistaug að sumir geti sleppt því að nota hana en aðrir þurfi að búa við hana. Allir vita jú hvernig vaxtastigið er og hvernig verðbólga hér þróast og óstöðugleikinn sem fylgir smáum gjaldmiðli,“ sagði Daði. „Það er kannski ekki aðal atriðið, heldur fyrst og fremst aðrir hlutir.“ Hann sagði Viðreisn standa fyrir það að þjóðin fengi fyrst og fremst að ákveða næstu skrefin í þessu ferli.
Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Sjávarútvegur Alþingiskosningar 2024 Alþingi Mest lesið Alvarlegt slys á starfsmönnum á Íslandsmeistarmóti í rallycross Innlent Brotið á barni með því að loka það inni í einveruherbergi Innlent Öll spjót beinast að ÍBR vegna skipulagsleysis og „rugls í ræsingu“ Innlent Stórhættulegur framúrakstur við Ingólfsfjall Innlent Lést við tökur á Emily in Paris Erlent Grunur um brot gegn fleiri börnum Innlent Kraftaverk að ekki fór verr þegar bíll hafnaði ofan á tveimur Innlent Níu sviptir leyfi meðan á annað hundrað kvartana hafa borist Innlent Mölbraut rúðu í Þjóðleikhúsinu Innlent Leitar kofans sem hvarf í heilu lagi Innlent Fleiri fréttir Betra að borga tryggingarnar en að sitja uppi með allsherjartjón Skilinn eftir nær dauða en lífi á nærbuxum einum klæða Metaðsókn og söfnunarmet slegið 13,3 milljarðar frá Íslandi til Úkraínu: Danska leiðin „ein sú besta“ til að styrkja varnir Evrópu Steindór Örn endurkjörinn formaður Hallveigar Það logaði glatt í Bergþórshvoli á Njáluhátíð í Rangárþingi Skiptar skoðanir um stækkun Þjóðleikhússins Myndskeið af rallýslysi, sjálfstæð Úkraína og brennan á Bergþórshvoli Brotið á barni með því að loka það inni í einveruherbergi Leitar kofans sem hvarf í heilu lagi Vestfirðingar fagna í kvöld: „Þetta er bara mjög stórt“ Öll spjót beinast að ÍBR vegna skipulagsleysis og „rugls í ræsingu“ Hlaupið aftur í rénun eftir vöxt í nótt Þrjár líkamsárásir og yfir tuttugu ungmenni í athvarf Hver verður Íslandsmeistari í hrútaþukli? Kraftaverk að ekki fór verr þegar bíll hafnaði ofan á tveimur Akstursíþróttasamfélagið harmi slegið, unglingadrykkja á Menningarnótt og hrútaþukl Evrópusambandið, menntamál, stýrivextir og Gasa í Sprengisandi „Heilt yfir“ friðsamleg Menningarnótt en nokkrir ofbeldisfullir Skutu upp flugeldum í minningu Bryndísar Klöru Mölbraut rúðu í Þjóðleikhúsinu Stórhættulegur framúrakstur við Ingólfsfjall Algjört hrun í fálkastofninum Þétting byggðar hafi ekki slegið í gegn Jökulhlaupið í hægum vexti Nýi brennsluofn göngugarpsins mættur á Sólheima Grunur um brot gegn fleiri börnum Grunur um brot gegn öðru barni, alvarlegt slys og tíðindi á Menningarnótt Alvarlegt slys á starfsmönnum á Íslandsmeistarmóti í rallycross Gríðarlegt magn myndefnis til skoðunar hjá lögreglu Sjá meira