Hlustið á fólkið í skólunum? Dóra Þorleifsdóttir skrifar 2. desember 2024 11:02 Þá eru kosningar yfirstaðnar og greinilegt er að fólk vill breytingar. Í eldhússpjalli á Youtube síðu Framsóknarflokksins þann 21. nóvember sagði mennta- og barnamálaráðherra Ásmundur Einar Daðason að það að vera með sérskóla fyrir börn með erlendan bakgrunn og sérskóla fyrir börn með þroskaröskun væri ekki skóli sem er hugsaður til þess að byggja upp samfélag fyrir alla. Einnig sagði hann að rétta svarið við áskorunum sem fylgja fjölbreytni samfélagsins sé ekki að flokka það niður eftir styrkleika eða veikleika heldur sé rétta leiðin að hlusta á fólkið inni í skólunum, búa til verkfærin til að aðstoða þau við að takast á við verkefnin. Það er margt til í þessu en stöldrum aðeins við það, að rétta leiðin sé að „hlusta á fólkið inni í skólunum“. Ég kenni við Framhaldsskólann í Mosfellsbæ. FMOS er lítill skóli og byggir hugmyndafræði skólans á leiðsagnarnámi (formative assessment). Í stuttu máli sagt þá snýst leiðsagnarnám um að veita nemendum leiðsögn og endurgjöf sem hjálpar þeim að ná markmiðum sínum og niðurstöður námsmatsins verða eins konar vegvísar sem beina námi nemendanna fram á við. Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ hefur verið leiðandi er kemur að leiðsagnarnámi og á síðasta ári hlaut skólinn íslensku menntaverðlaunin í flokknum framúrskarandi skólastarf og menntaumbætur fyrir þróun verkefnamiðaðra kennsluhátta og leiðsagnarnáms. Hönnun skólabyggingarinnar spilar einnig stórt hlutverk og tekur mið af hugmyndafræði skólans. Aðeins örfáum mánuðum eftir að við fengum íslensku menntaverðlaunin fengum við fréttir af því að fara ætti í miklar breytingar á skólanum. Mikil fjölgun er á nemendum með sértækar áskoranir og auðvitað þarf að finna hentugan stað fyrir þá nemendur. Mennta- og barnamálaráðuneyti fór á fullt í þá vinnu að undirbúa nýja sérnámsdeild við Framhaldsskólann í Mosfellsbæ með nýju farsældarlögin að leiðarljósi. Skólastjórnendur reyndu að koma því á framfæri að þetta væri ekki heppileg lausn, hvorki fyrir nemendurna sem kæmu á nýju sérnámsdeildina né skólaumhverfi þessa litla skóla. Ekki virtist vera hljómgrunnur fyrir neinar gagnrýnisraddir. Að mínu mati var þetta skrítin ákvörðun, þessi nýja sérnámsdeild fengi sér inngang og eina útivistasvæðið við deildina er í raun bílastæði við skólann. Skv. þeim upplýsingum sem við fengum yrði þetta lokuð deild því áskoranir þessa nemenda væru þess eðlis, að þeir gætu ekki verið hluti af skólastarfi annarra nemenda í FMOS. Í 33. grein framhaldsskólalaganna stendur: „Framhaldsskóli er vinnustaður nemenda. Allir nemendur framhaldsskóla eiga rétt á kennslu við sitt hæfi í hvetjandi námsumhverfi í viðeigandi húsnæði sem tekur mið af þörfum þeirra og almennri vellíðan. Framhaldsskóli skal í hvívetna haga störfum sínum þannig að nemendur finni til öryggis og njóti hæfileika sinna. Þess skal gætt við skipulag skólastarfs að virt séu almenn vinnuverndarsjónarmið. Nemendur eiga rétt á því að koma á framfæri sjónarmiðum sínum varðandi námsumhverfi, námstilhögun, fyrirkomulag skólastarfs og aðrar ákvarðanir sem snerta þá. Taka skal tillit til sjónarmiða þeirra eins og unnt er.“ Ekki fengu nemendur okkar tækifæri til að koma sínum athugasemdum á framfæri, breytingarnar voru bara keyrðar í gegn á miklum hraða og án þess að leyfa okkur, fólkinu í skólanum og nemendum, að koma með athugasemdir. Trompa nýju farsældarlögin þau framhaldsskólalög sem eru fyrir? Þurfum við ekki að bera hag allra nemenda fyrir brjósti og ekki bara einblína á nýju farsældarlögin og þær miklu áskoranir sem við erum að horfa á í samfélaginu okkar? Og ef við erum að horfa á þessi lög, hvernig erum við þá að bera hag allra nemenda fyrir brjósti, ekki einungis þeim nemendum sem stunda nám við skólann fyrir heldur einnig þeim nemendum sem fara á nýju sérnámsdeildina? Ég geri mér fulla grein fyrir því að þetta snýst einnig um fjármagn og erfiðara er kannski að réttlæta rekstur lítils skóla og það hefur vegið þungt í þessari ákvörðun. En ég set spurningamerki við framkvæmdina í heild sinni og kostnaðinn sem henni fylgir. Þær upplýsingar sem við kennarar fengum á vorönn 2024 voru að ekki yrði farið í neinar breytingar strax á haustönn því svona breytingar krefðust undirbúnings. Skemmst er frá því að segja að þegar við mættum til vinnu í ágúst sl. var búið að brjóta niður veggi og við unnum fyrstu mánuði annarinnar í hringiðu mikilla framkvæmda. Eins og áður sagði, þetta var bara keyrt í gegn án þess að hlusta á hvað við, fólkið í skólanum, höfðum að segja. Þess vegna skýtur það einstaklega skökku við þegar hæstvirtur ráðherra kemur fram í myndbandi með þetta þvaður um að hlusta á fólkið í skólunum. Við þetta má bæta að ítrekað sagðist ráðherra ætla að koma á fund með okkur starfsfólki skólans en alltaf afboðaði hann komu sína. En við erum orðin svo vön þessu í íslensku samfélagi, því miður. Ráðamenn þjóðarinnar koma fram hér og þar og halda langar og innantómar ræður. Segja eitt og gera svo annað. Ákvarðanir eru teknar án nauðsynlegs undirbúnings með tilheyrandi óafturkræfum aðgerðum og á þetta við hin ýmsu svið í samfélaginu okkar. Það sem þau virðast ekki alltaf átta sig á er að við erum hér. Við erum að hlusta. Við erum að lesa. Við erum að fylgjast með. Höfundur er framhaldsskólakennari í FMOS. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Framhaldsskólar Skóla- og menntamál Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Látum verkin tala! Victor Guðmundsson Skoðun Dýrasti staður í heimi Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Hörmungarnar sem heimurinn hunsar Ragnar Schram Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Grafið undan grunnstoð ríka samfélagsins Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Einn pakki á dag Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Við hvað erum við hrædd? Ingvi Hrafn Laxdal Victorsson Skoðun Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir Skoðun Höfuðborgin eftir fimmtíu ár, hvað erum við að tala um? Samúel Torfi Pétursson Skoðun Skoðun Skoðun Við hvað erum við hrædd? Ingvi Hrafn Laxdal Victorsson skrifar Skoðun Höfuðborgin eftir fimmtíu ár, hvað erum við að tala um? Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Örugg heilbrigðisþjónusta fyrir öll börn frá upphafi - Alþjóðlegur dagur sjúklingaöryggis 2025 María Heimisdóttir skrifar Skoðun Einn pakki á dag Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Látum verkin tala! Victor Guðmundsson skrifar Skoðun Hörmungarnar sem heimurinn hunsar Ragnar Schram skrifar Skoðun Dýrasti staður í heimi Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Grafið undan grunnstoð ríka samfélagsins Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Milljarðar evra streyma enn til Pútíns Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar Skoðun Að þétta byggð Halldór Eiríksson skrifar Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Slökkvum ekki Ljósið Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Varðveitum vatnið – hugvekja Hópur starfsfólks Náttúruminjasafns Íslands skrifar Skoðun Innviðaskuld við íslenskuna Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson skrifar Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson skrifar Skoðun Að taka til í orkumálum Guðrún Schmidt skrifar Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar Skoðun Siglt gegn þjóðarmorði Cyma Farah,Sólveig Ásta Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Þá eru kosningar yfirstaðnar og greinilegt er að fólk vill breytingar. Í eldhússpjalli á Youtube síðu Framsóknarflokksins þann 21. nóvember sagði mennta- og barnamálaráðherra Ásmundur Einar Daðason að það að vera með sérskóla fyrir börn með erlendan bakgrunn og sérskóla fyrir börn með þroskaröskun væri ekki skóli sem er hugsaður til þess að byggja upp samfélag fyrir alla. Einnig sagði hann að rétta svarið við áskorunum sem fylgja fjölbreytni samfélagsins sé ekki að flokka það niður eftir styrkleika eða veikleika heldur sé rétta leiðin að hlusta á fólkið inni í skólunum, búa til verkfærin til að aðstoða þau við að takast á við verkefnin. Það er margt til í þessu en stöldrum aðeins við það, að rétta leiðin sé að „hlusta á fólkið inni í skólunum“. Ég kenni við Framhaldsskólann í Mosfellsbæ. FMOS er lítill skóli og byggir hugmyndafræði skólans á leiðsagnarnámi (formative assessment). Í stuttu máli sagt þá snýst leiðsagnarnám um að veita nemendum leiðsögn og endurgjöf sem hjálpar þeim að ná markmiðum sínum og niðurstöður námsmatsins verða eins konar vegvísar sem beina námi nemendanna fram á við. Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ hefur verið leiðandi er kemur að leiðsagnarnámi og á síðasta ári hlaut skólinn íslensku menntaverðlaunin í flokknum framúrskarandi skólastarf og menntaumbætur fyrir þróun verkefnamiðaðra kennsluhátta og leiðsagnarnáms. Hönnun skólabyggingarinnar spilar einnig stórt hlutverk og tekur mið af hugmyndafræði skólans. Aðeins örfáum mánuðum eftir að við fengum íslensku menntaverðlaunin fengum við fréttir af því að fara ætti í miklar breytingar á skólanum. Mikil fjölgun er á nemendum með sértækar áskoranir og auðvitað þarf að finna hentugan stað fyrir þá nemendur. Mennta- og barnamálaráðuneyti fór á fullt í þá vinnu að undirbúa nýja sérnámsdeild við Framhaldsskólann í Mosfellsbæ með nýju farsældarlögin að leiðarljósi. Skólastjórnendur reyndu að koma því á framfæri að þetta væri ekki heppileg lausn, hvorki fyrir nemendurna sem kæmu á nýju sérnámsdeildina né skólaumhverfi þessa litla skóla. Ekki virtist vera hljómgrunnur fyrir neinar gagnrýnisraddir. Að mínu mati var þetta skrítin ákvörðun, þessi nýja sérnámsdeild fengi sér inngang og eina útivistasvæðið við deildina er í raun bílastæði við skólann. Skv. þeim upplýsingum sem við fengum yrði þetta lokuð deild því áskoranir þessa nemenda væru þess eðlis, að þeir gætu ekki verið hluti af skólastarfi annarra nemenda í FMOS. Í 33. grein framhaldsskólalaganna stendur: „Framhaldsskóli er vinnustaður nemenda. Allir nemendur framhaldsskóla eiga rétt á kennslu við sitt hæfi í hvetjandi námsumhverfi í viðeigandi húsnæði sem tekur mið af þörfum þeirra og almennri vellíðan. Framhaldsskóli skal í hvívetna haga störfum sínum þannig að nemendur finni til öryggis og njóti hæfileika sinna. Þess skal gætt við skipulag skólastarfs að virt séu almenn vinnuverndarsjónarmið. Nemendur eiga rétt á því að koma á framfæri sjónarmiðum sínum varðandi námsumhverfi, námstilhögun, fyrirkomulag skólastarfs og aðrar ákvarðanir sem snerta þá. Taka skal tillit til sjónarmiða þeirra eins og unnt er.“ Ekki fengu nemendur okkar tækifæri til að koma sínum athugasemdum á framfæri, breytingarnar voru bara keyrðar í gegn á miklum hraða og án þess að leyfa okkur, fólkinu í skólanum og nemendum, að koma með athugasemdir. Trompa nýju farsældarlögin þau framhaldsskólalög sem eru fyrir? Þurfum við ekki að bera hag allra nemenda fyrir brjósti og ekki bara einblína á nýju farsældarlögin og þær miklu áskoranir sem við erum að horfa á í samfélaginu okkar? Og ef við erum að horfa á þessi lög, hvernig erum við þá að bera hag allra nemenda fyrir brjósti, ekki einungis þeim nemendum sem stunda nám við skólann fyrir heldur einnig þeim nemendum sem fara á nýju sérnámsdeildina? Ég geri mér fulla grein fyrir því að þetta snýst einnig um fjármagn og erfiðara er kannski að réttlæta rekstur lítils skóla og það hefur vegið þungt í þessari ákvörðun. En ég set spurningamerki við framkvæmdina í heild sinni og kostnaðinn sem henni fylgir. Þær upplýsingar sem við kennarar fengum á vorönn 2024 voru að ekki yrði farið í neinar breytingar strax á haustönn því svona breytingar krefðust undirbúnings. Skemmst er frá því að segja að þegar við mættum til vinnu í ágúst sl. var búið að brjóta niður veggi og við unnum fyrstu mánuði annarinnar í hringiðu mikilla framkvæmda. Eins og áður sagði, þetta var bara keyrt í gegn án þess að hlusta á hvað við, fólkið í skólanum, höfðum að segja. Þess vegna skýtur það einstaklega skökku við þegar hæstvirtur ráðherra kemur fram í myndbandi með þetta þvaður um að hlusta á fólkið í skólunum. Við þetta má bæta að ítrekað sagðist ráðherra ætla að koma á fund með okkur starfsfólki skólans en alltaf afboðaði hann komu sína. En við erum orðin svo vön þessu í íslensku samfélagi, því miður. Ráðamenn þjóðarinnar koma fram hér og þar og halda langar og innantómar ræður. Segja eitt og gera svo annað. Ákvarðanir eru teknar án nauðsynlegs undirbúnings með tilheyrandi óafturkræfum aðgerðum og á þetta við hin ýmsu svið í samfélaginu okkar. Það sem þau virðast ekki alltaf átta sig á er að við erum hér. Við erum að hlusta. Við erum að lesa. Við erum að fylgjast með. Höfundur er framhaldsskólakennari í FMOS.
Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun
Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Örugg heilbrigðisþjónusta fyrir öll börn frá upphafi - Alþjóðlegur dagur sjúklingaöryggis 2025 María Heimisdóttir skrifar
Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar
Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar
Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun
Pólitískt ofbeldi, fasismi og tvískinnungur valdsins Davíð Aron Routley,Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun