Hafa gefið út 99 leyfi til dýratilrauna síðustu fimm ár Lovísa Arnardóttir skrifar 28. nóvember 2024 06:45 Til dæmis eru framkvæmdar tilraunir á Íslandi á sauðfé. Til dæmis í rannsóknum á bóluefni við riðu. Vísir/Vilhelm Síðustu fimm ár hafa verið veitt 99 leyfi til dýratilrauna á Íslandi í vísindaskyni. Átta umsóknum um leyfi til dýratilraunir hefur á sama tíma verið hafnað. Leyfin hafa verið veitt vegna tilrauna á ýmsum dýrategundum. Eitt fyrirtæki hefur fengið leyfi, 3Z. Þetta kemur fram í svari matvælaráðherra við fyrirspurn þingmanns Pírata, Andrésar Inga Jónssonar. Í svarinu kemur fram að leyfin hafi verið veitt vegna nagdýra, fiska, svína, hrossa, fugla, hvala, nautgripa og sauðfjár. Þá kemur fram að leyfin hafi verið veitt í vísindaskyni, svo sem til lyfjarannsókna, ræktunar tilraunadýra, þróunar á heilbrigðisvörum, þróunar og virkni bóluefna, atferlisrannsókna og vistfræðirannsókna, í menntunarskyni og til rannsókna á dýrasjúkdómum. Gera tilraunir á fiskum Aðeins er í fyrirspurninni spurt um fyrirtæki en ekki stofnanir en í svari ráðherra kemur fram að leyfi til dýratilrauna hafi verið gefin út á nafn fyrirtækisins 3Z ehf. Á vef fyrirtækisins kemur fram að Karl Æ. Karlsson og Haraldur Þorsteinsson séu stofnendur fyrirtækisins. Karl Ægir er jafnframt prófessor við Háskólann í Reykjavík. Karl Ægir og Haraldur eru eigendur fyrirtækisins auk einkafjárfesta og Háskólans í Reykjavík. Í stjórn fyrirtækisins sitja þeir Hákon Hákonarson, Sigþór Sigmarsson, Örn Viðar Skúlason, Hlynur Stefánsson og Hermann Kristjánsson. „Fyrirtækið 3Z er lyfjaþróunarfyrirtæki og við notum eingöngu fiska í tilraunum. Við höfum á síðustu árum aðallega verið að gera atferlisrannsóknir í tengslum við þróun á nýju lyfi við ADHD,“ segir Karl Ægir í samtali við fréttastofu. Karl Ægir hefur fengið leyfi til dýratilrauna en fyrirtæki hans vinnur að þróun nýs lyfs við ADHD.Aðsend Hann segir þessar rannsóknir hafa skilað þeim einkaleyfum á tilraunalyfi við þessari taugaröskun og núna sé unnið að því að vinna endurbætur á lyfjaforminu og gera samninga við erlend lyfjafyrirtæki um að hefja prófanir á mönnum á næsta ári. Nánar er fjallað um rannsóknir þeirra í tveimur fræðigreinum hér á vef Nature og á vef Med Archive. Rannsakaði heila úr hrefnu Hvað varðar önnur dýr sem eru gerðar tilraunir á samkvæmt svari ráðherra segir Karl líklegt að þær rannsóknir fari fram hjá háskólum, eða á rannsóknarstofnunum svo sem á Keldum. Þar sé verið að rannsaka dýrasjúkdóma, til dæmis við að rækta upp fjárstofna sem eru ekki næmir fyrir riðu.. „En ég hef líka tengst rannsóknum á hvölum. Það er ótengt lyfjaþróunarverkefnunum heldur var grunnvísindaverkefni. Þá fengum við afgangsheila úr hrefnuveiðum og notuðum heilan til að lýsa taugalíffærafræði hvala sem var ekki þekkt.“ Kunni að valda dýrinu sársauka Í svari ráðherra kemur fram að leyfin sem hafi verið veitt lúti að tilteknum verkefnum eins og áætlun um vinnu sem hefur skilgreint vísindalegt markmið og felur í sér eina eða fleiri tilraunir. Þá segir að með tilraun sé „átt við notkun á dýri, hvort sem er í tilraunaskyni eða öðrum vísindalegum tilgangi, eða í menntunarskyni, sem kann að valda dýrinu sársauka, þjáningu, hræðslu eða varanlegum skaða sem jafngildir eða er meiri en það sem skapast af nálarstungu í samræmi við góðar starfsvenjur í dýralækningum. Þar með er talinn hver sá verknaður sem ætlast er til eða líklegt er að leiði til þess að við slíkar aðstæður fæðist eða ungist út dýr eða til verði erfðabreyttir dýrastofnar sem er viðhaldið, að undanskilinni aflífun dýra í þeim tilgangi einum að nýta úr þeim líffæri eða vefi. Með vísan til framangreinds eru öll leyfi því veitt í vísindaskyni.“ Þá kemur fram að Matvælastofnun beri ábyrgð á framkvæmd reglugerðar og hafi eftirlit með því að ákvæðum hennar sé framfylgt í samræmi við lög um velferð dýra. Þá segir að eftirlit með dýratilraunum og tilraunastarfsstöðvum sé að öllu jöfnu sinnt af umdæmisskrifstofum Matvælastofnunar undir stjórn og ábyrgð héraðsdýralækna. Eftirlitið snýr að starfsstöðvunum sem halda dýr sem notuð eru til dýratilrauna, en auk þess eru gögn rýnd. Dýr Dýraheilbrigði Tengdar fréttir Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00 CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30 Mest lesið Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum Innlent Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Innlent Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Innlent Hitnar undir feldi Lilju Innlent Langþreyttur á TikTok áreiti og rasískum orðsendingum skólakrakka Innlent Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Innlent Hefur áhyggjur af unga fólkinu Innlent „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Innlent Rétti Trump miða um að tilkynna samkomulag um Gasa Erlent Dularfull brotlending nærri Area 51 Erlent Fleiri fréttir Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Hitnar undir feldi Lilju Játaði að hafa stolið tugum milljóna úr dánarbúi móður sinnar Játaði áralangt kynferðisofbeldi gegn stjúpdóttur sinni Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Fékk aðsvif og missti bílinn yfir á annan vegarhelming Hefur áhyggjur af unga fólkinu Ungir Sjálfstæðismenn vilja stöðva hælisveitingar Sér fram á margar klukkustundir í fullkominni óvissu Takmörk á því hversu langt Ísraelar geti farið til að verja hafnbann Keyrt á vegfaranda í Skeifunni Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Hafa rætt við ísraelsk stjórnvöld og sett fram kröfur vegna Margrétar Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum „Minnir á saltveðrið mikla“ Magga Stína tekin höndum og gular viðvaranir í kortunum Stúlkan komin í leitirnar Bændum verulega brugðið vegna breytinga á búvörulögum Ákærður fyrir stunguárás á Seltjarnarnesi Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Átján sagt upp í Seljahlíð Fyrri degi heimsóknar lauk með kvöldverði í forsetahöllinni Sást blóðugur fyrir utan fjölbýlishús Langþreyttur á TikTok áreiti og rasískum orðsendingum skólakrakka Sjá meira
Í svarinu kemur fram að leyfin hafi verið veitt vegna nagdýra, fiska, svína, hrossa, fugla, hvala, nautgripa og sauðfjár. Þá kemur fram að leyfin hafi verið veitt í vísindaskyni, svo sem til lyfjarannsókna, ræktunar tilraunadýra, þróunar á heilbrigðisvörum, þróunar og virkni bóluefna, atferlisrannsókna og vistfræðirannsókna, í menntunarskyni og til rannsókna á dýrasjúkdómum. Gera tilraunir á fiskum Aðeins er í fyrirspurninni spurt um fyrirtæki en ekki stofnanir en í svari ráðherra kemur fram að leyfi til dýratilrauna hafi verið gefin út á nafn fyrirtækisins 3Z ehf. Á vef fyrirtækisins kemur fram að Karl Æ. Karlsson og Haraldur Þorsteinsson séu stofnendur fyrirtækisins. Karl Ægir er jafnframt prófessor við Háskólann í Reykjavík. Karl Ægir og Haraldur eru eigendur fyrirtækisins auk einkafjárfesta og Háskólans í Reykjavík. Í stjórn fyrirtækisins sitja þeir Hákon Hákonarson, Sigþór Sigmarsson, Örn Viðar Skúlason, Hlynur Stefánsson og Hermann Kristjánsson. „Fyrirtækið 3Z er lyfjaþróunarfyrirtæki og við notum eingöngu fiska í tilraunum. Við höfum á síðustu árum aðallega verið að gera atferlisrannsóknir í tengslum við þróun á nýju lyfi við ADHD,“ segir Karl Ægir í samtali við fréttastofu. Karl Ægir hefur fengið leyfi til dýratilrauna en fyrirtæki hans vinnur að þróun nýs lyfs við ADHD.Aðsend Hann segir þessar rannsóknir hafa skilað þeim einkaleyfum á tilraunalyfi við þessari taugaröskun og núna sé unnið að því að vinna endurbætur á lyfjaforminu og gera samninga við erlend lyfjafyrirtæki um að hefja prófanir á mönnum á næsta ári. Nánar er fjallað um rannsóknir þeirra í tveimur fræðigreinum hér á vef Nature og á vef Med Archive. Rannsakaði heila úr hrefnu Hvað varðar önnur dýr sem eru gerðar tilraunir á samkvæmt svari ráðherra segir Karl líklegt að þær rannsóknir fari fram hjá háskólum, eða á rannsóknarstofnunum svo sem á Keldum. Þar sé verið að rannsaka dýrasjúkdóma, til dæmis við að rækta upp fjárstofna sem eru ekki næmir fyrir riðu.. „En ég hef líka tengst rannsóknum á hvölum. Það er ótengt lyfjaþróunarverkefnunum heldur var grunnvísindaverkefni. Þá fengum við afgangsheila úr hrefnuveiðum og notuðum heilan til að lýsa taugalíffærafræði hvala sem var ekki þekkt.“ Kunni að valda dýrinu sársauka Í svari ráðherra kemur fram að leyfin sem hafi verið veitt lúti að tilteknum verkefnum eins og áætlun um vinnu sem hefur skilgreint vísindalegt markmið og felur í sér eina eða fleiri tilraunir. Þá segir að með tilraun sé „átt við notkun á dýri, hvort sem er í tilraunaskyni eða öðrum vísindalegum tilgangi, eða í menntunarskyni, sem kann að valda dýrinu sársauka, þjáningu, hræðslu eða varanlegum skaða sem jafngildir eða er meiri en það sem skapast af nálarstungu í samræmi við góðar starfsvenjur í dýralækningum. Þar með er talinn hver sá verknaður sem ætlast er til eða líklegt er að leiði til þess að við slíkar aðstæður fæðist eða ungist út dýr eða til verði erfðabreyttir dýrastofnar sem er viðhaldið, að undanskilinni aflífun dýra í þeim tilgangi einum að nýta úr þeim líffæri eða vefi. Með vísan til framangreinds eru öll leyfi því veitt í vísindaskyni.“ Þá kemur fram að Matvælastofnun beri ábyrgð á framkvæmd reglugerðar og hafi eftirlit með því að ákvæðum hennar sé framfylgt í samræmi við lög um velferð dýra. Þá segir að eftirlit með dýratilraunum og tilraunastarfsstöðvum sé að öllu jöfnu sinnt af umdæmisskrifstofum Matvælastofnunar undir stjórn og ábyrgð héraðsdýralækna. Eftirlitið snýr að starfsstöðvunum sem halda dýr sem notuð eru til dýratilrauna, en auk þess eru gögn rýnd.
Dýr Dýraheilbrigði Tengdar fréttir Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00 CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30 Mest lesið Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum Innlent Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Innlent Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Innlent Hitnar undir feldi Lilju Innlent Langþreyttur á TikTok áreiti og rasískum orðsendingum skólakrakka Innlent Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Innlent Hefur áhyggjur af unga fólkinu Innlent „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Innlent Rétti Trump miða um að tilkynna samkomulag um Gasa Erlent Dularfull brotlending nærri Area 51 Erlent Fleiri fréttir Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Hitnar undir feldi Lilju Játaði að hafa stolið tugum milljóna úr dánarbúi móður sinnar Játaði áralangt kynferðisofbeldi gegn stjúpdóttur sinni Bein útsending: Mótmæla handtöku Möggu Stínu Fékk aðsvif og missti bílinn yfir á annan vegarhelming Hefur áhyggjur af unga fólkinu Ungir Sjálfstæðismenn vilja stöðva hælisveitingar Sér fram á margar klukkustundir í fullkominni óvissu Takmörk á því hversu langt Ísraelar geti farið til að verja hafnbann Keyrt á vegfaranda í Skeifunni Óheppileg „læk“ Reykjavíkurborgar: „Okkur þykir þetta miður“ Hafa rætt við ísraelsk stjórnvöld og sett fram kröfur vegna Margrétar Björk styður æskuvinkonu sína sem sætir svívirðingum „Minnir á saltveðrið mikla“ Magga Stína tekin höndum og gular viðvaranir í kortunum Stúlkan komin í leitirnar Bændum verulega brugðið vegna breytinga á búvörulögum Ákærður fyrir stunguárás á Seltjarnarnesi Magga Stína handtekin í nótt af Ísraelsher Átján sagt upp í Seljahlíð Fyrri degi heimsóknar lauk með kvöldverði í forsetahöllinni Sást blóðugur fyrir utan fjölbýlishús Langþreyttur á TikTok áreiti og rasískum orðsendingum skólakrakka Sjá meira
Vísindaskáldskapurinn raungerist: CRISPR og gullöld erfðavísinda Þúsundir erfðabreyttra smáfiska svamla um í tilraunastofu undir Háskólanum í Reykjavík. Vísindamenn nota einstaka og byltingarkennda tækni til að framkalla mennska sjúkdóma í fiskunum og þar með grundvöll fyrir tilraunir á nýjum lyfjum. 26. febrúar 2017 19:00
CRISPR og framtíð erfðavísindanna: „Við berum öll ábyrgð“ Sérfræðingur hjá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands og nefndarmaður í Vísindasiðanefnd segir ekki nóg að stóla á siðferði vísindamanna þegar notkun hinnar byltingarkenndu CRISPR-erfðabreytingatækni er annars vegar. Tæknin feli sér í miklu víðtækari áhrif en fólk geri sér grein fyrir. 6. mars 2017 10:30