Stefnumótun í málefnum innflytjenda: Samfélag okkar allra Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar 6. september 2024 13:01 Innflytjendur og allt sem snertir málaflokkinn skipta samfélagið okkar gífurlegu máli. Stéttaskipting og ójöfnuður eykst stöðugt um allan heim og það þarf ekki að koma neinum á óvart að þar hallar í langflestum tilvikum á innflytjendur, líka á Íslandi. Ég legg ríka áherslu á að við vinnum gegn þessum samfélagsmeinum, ekki síst þegar kemur að börnunum okkar. Þar sitja ekki öll við sama borð. Börn innflytjenda hafa ekki öll sömu tækifæri og börn innfæddra. Það er staða sem við verðum að breyta. Úttekt OECD Yfirgripsmikil og vönduð úttekt Efnahags- og framfarastofnunarinnar (OECD) um innflytjendur á Íslandi var kynnt í vikunni. Sem ráðherra innflytjenda taldi ég mikilvægt að fá stofnunina til að framkvæma heildrænt stöðumat, en þetta hefur aldrei verið gert áður hér á landi. Samstarfið við OECD hefur verið mikilvægur hluti af vinnu ráðuneytis míns við mótun fyrstu heildstæðu stefnu Íslands í málefnum innflytjenda sem ég setti af stað fyrr á kjörtímabilinu. Íslenskan ryður burt hindrunum OECD bendir á að innflytjendur á Íslandi séu tiltölulega einsleitur hópur í samanburði við stöðuna í öðrum löndum og um 80% innflytjenda komi frá Evrópska efnahagssvæðinu (EES). Stór hluti þeirra ætlar sér að vera á Íslandi til frambúðar og atvinnuþátttaka innflytjenda er mjög há í alþjóðlegum samanburði, en færni þeirra nýtist ekki nógu vel. Meira en þriðjungur hámenntaðra innflytjenda á Íslandi vinnur störf sem krefjist minni hæfni en þeir búi yfir. Í úttektinni er bent á að íslenska sé lykilatriði til að skapa fólki tækifæri og gera því kleift að ná rótfestu í samfélaginu. Íslenskukunnátta getur brotið niður margar þær hindranir sem innflytjendur standa frammi fyrir. Hlutfall þeirra sem segjast hafa góða kunnáttu í málinu er raunar lægst hér á landi á meðal svarenda í OECD-ríkjum. Á sama tíma eru útgjöld til tungumálakennslu fyrir fullorðna sömuleiðis talsvert lægri en í samanburðarríkjum. Hér þurfum við að gera betur. Aðgerðir sem skila árangri Þegar hefur verið gripið til margvíslegra aðgerða og mikil vinna að baki sem tengist innflytjendum á Íslandi og mótun fyrstu heildstæðu stefnunnar í málaflokknum. Menningar- og viðskiptaráðherra lagði fram aðgerðaáætlun í málefnum íslenskrar tungu 2024–2026 sem samþykkt var á Alþingi í vor og inniheldur m.a. aðgerðir sem snúa að íslenskukennslu fyrir innflytjendur og ráðuneyti mitt ber ábyrgð á. Farið var í samstarf um þróun smáforritsins Bara tala sem stórbætir aðgengi að einstaklingsmiðuðu og sveigjanlegu starfstengdu íslenskunámi með áherslu á erlent starfsfólk sem vinnur á hjúkrunar- og dvalarheimilum. Þá er RÚV Orð nýr vefur fyrir sjálfsnám í íslensku með notkun sjónvarpsefnis RÚV. Auknu fjármagni hefur verið veitt til Þróunarsjóðs innflytjendamála og innflytjendur hvattir til að sækja þar um. Þróunarverkefninu Menntun, móttaka, menning (MEMM) um þjónustu vegna barna með fjölbreyttan tungumála- og menningarbakgrunn er ætlað að þróa og tryggja skólum öflug námsgögn, verkfæri og ráðgjöf. Auk þess hefur fjármagn verið tryggt í fjármálaáætlun til málefna innflytjenda og fer það m.a. í aðgerðir sem miða að inngildandi samfélagi, bæði fyrir börn í skólum og fullorðna. Samfélag okkar allra Í haust mun ég leggja fram á Alþingi þingsályktun um stefnu í málefnum innflytjenda til næstu 15 ára og framkvæmdaáætlun til fjögurra ára með margvíslegum aðgerðum sem mæta mörgum þeim áskorunum sem við stöndum frammi fyrir í málaflokknum. Mikil vinna hefur verið lögð í stefnumótunina og samráðsfundir verið haldnir víða um landið með sérstakri áherslu á að heyra raddir innflytjenda. Málefni innflytjenda eru málefni okkar allra og það er á okkar ábyrgð okkar allra, en ekki síst stjórnvalda, að búa til eitt, samheldið samfélag. Við getum nú, í fyrsta sinn, stuðst við yfirgripsmiklar og traustar leiðbeiningar um skrefin sem skal taka. Og þau eru öll í rétta átt. Höfundur er formaður VG og félags- og vinnumarkaðsráðherra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Ingi Guðbrandsson Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar Innflytjendamál Vinstri græn Íslensk tunga Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Sjá meira
Innflytjendur og allt sem snertir málaflokkinn skipta samfélagið okkar gífurlegu máli. Stéttaskipting og ójöfnuður eykst stöðugt um allan heim og það þarf ekki að koma neinum á óvart að þar hallar í langflestum tilvikum á innflytjendur, líka á Íslandi. Ég legg ríka áherslu á að við vinnum gegn þessum samfélagsmeinum, ekki síst þegar kemur að börnunum okkar. Þar sitja ekki öll við sama borð. Börn innflytjenda hafa ekki öll sömu tækifæri og börn innfæddra. Það er staða sem við verðum að breyta. Úttekt OECD Yfirgripsmikil og vönduð úttekt Efnahags- og framfarastofnunarinnar (OECD) um innflytjendur á Íslandi var kynnt í vikunni. Sem ráðherra innflytjenda taldi ég mikilvægt að fá stofnunina til að framkvæma heildrænt stöðumat, en þetta hefur aldrei verið gert áður hér á landi. Samstarfið við OECD hefur verið mikilvægur hluti af vinnu ráðuneytis míns við mótun fyrstu heildstæðu stefnu Íslands í málefnum innflytjenda sem ég setti af stað fyrr á kjörtímabilinu. Íslenskan ryður burt hindrunum OECD bendir á að innflytjendur á Íslandi séu tiltölulega einsleitur hópur í samanburði við stöðuna í öðrum löndum og um 80% innflytjenda komi frá Evrópska efnahagssvæðinu (EES). Stór hluti þeirra ætlar sér að vera á Íslandi til frambúðar og atvinnuþátttaka innflytjenda er mjög há í alþjóðlegum samanburði, en færni þeirra nýtist ekki nógu vel. Meira en þriðjungur hámenntaðra innflytjenda á Íslandi vinnur störf sem krefjist minni hæfni en þeir búi yfir. Í úttektinni er bent á að íslenska sé lykilatriði til að skapa fólki tækifæri og gera því kleift að ná rótfestu í samfélaginu. Íslenskukunnátta getur brotið niður margar þær hindranir sem innflytjendur standa frammi fyrir. Hlutfall þeirra sem segjast hafa góða kunnáttu í málinu er raunar lægst hér á landi á meðal svarenda í OECD-ríkjum. Á sama tíma eru útgjöld til tungumálakennslu fyrir fullorðna sömuleiðis talsvert lægri en í samanburðarríkjum. Hér þurfum við að gera betur. Aðgerðir sem skila árangri Þegar hefur verið gripið til margvíslegra aðgerða og mikil vinna að baki sem tengist innflytjendum á Íslandi og mótun fyrstu heildstæðu stefnunnar í málaflokknum. Menningar- og viðskiptaráðherra lagði fram aðgerðaáætlun í málefnum íslenskrar tungu 2024–2026 sem samþykkt var á Alþingi í vor og inniheldur m.a. aðgerðir sem snúa að íslenskukennslu fyrir innflytjendur og ráðuneyti mitt ber ábyrgð á. Farið var í samstarf um þróun smáforritsins Bara tala sem stórbætir aðgengi að einstaklingsmiðuðu og sveigjanlegu starfstengdu íslenskunámi með áherslu á erlent starfsfólk sem vinnur á hjúkrunar- og dvalarheimilum. Þá er RÚV Orð nýr vefur fyrir sjálfsnám í íslensku með notkun sjónvarpsefnis RÚV. Auknu fjármagni hefur verið veitt til Þróunarsjóðs innflytjendamála og innflytjendur hvattir til að sækja þar um. Þróunarverkefninu Menntun, móttaka, menning (MEMM) um þjónustu vegna barna með fjölbreyttan tungumála- og menningarbakgrunn er ætlað að þróa og tryggja skólum öflug námsgögn, verkfæri og ráðgjöf. Auk þess hefur fjármagn verið tryggt í fjármálaáætlun til málefna innflytjenda og fer það m.a. í aðgerðir sem miða að inngildandi samfélagi, bæði fyrir börn í skólum og fullorðna. Samfélag okkar allra Í haust mun ég leggja fram á Alþingi þingsályktun um stefnu í málefnum innflytjenda til næstu 15 ára og framkvæmdaáætlun til fjögurra ára með margvíslegum aðgerðum sem mæta mörgum þeim áskorunum sem við stöndum frammi fyrir í málaflokknum. Mikil vinna hefur verið lögð í stefnumótunina og samráðsfundir verið haldnir víða um landið með sérstakri áherslu á að heyra raddir innflytjenda. Málefni innflytjenda eru málefni okkar allra og það er á okkar ábyrgð okkar allra, en ekki síst stjórnvalda, að búa til eitt, samheldið samfélag. Við getum nú, í fyrsta sinn, stuðst við yfirgripsmiklar og traustar leiðbeiningar um skrefin sem skal taka. Og þau eru öll í rétta átt. Höfundur er formaður VG og félags- og vinnumarkaðsráðherra.
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar