Skoðun

Að fá að sjá í það áður ó­sýni­lega

Matthildur Björnsdóttir skrifar

Þá er ég ekki að tala um að sjá dáið fólk á sveimi  eftir að yfirgefa líkama sinn.

Heldur það sem fer inn í líkama okkar mannvera frá allskonar sárri og erfiðri reynslu. Reynslu sem Peter A Levine PHd sýnir inn í, frá vinnu sinni við að læra um afleiðingar þess ástands og upplifunar: Sem á Íslensku er kallað áfallastreita. En ég sé hafa ótal önnur orð yfir, fyrir og um.

Það er þó engin leið að gera því öllu skil í einni grein. Enda er það bara viðleitni mín að segja frá því sem hann hefur gefið mannkyni tækifæri til að læra um og skilja á sinn persónulega hátt frá þeim tilfellum sem hver og einn tengir við.

Það myndu flestir eða allir finna sínar kringumstæður í slíku við að lesa bækur hans. En ég er ekki að deila þessu á neinum samningi, bara að deila því af því að ég tel að þeir sem þurfa á því að halda að fræðast betur um sín atriði, myndu fá mikið frá lestri þeirra.

Atriði sem aðrir fræðingar hafa líka gert, en á annan hátt. Ég á margar góðar bækur um sjálfs-uppbyggingu, en hann lýsir afleiðingum erfiðrar reynslu eins og frá smásjá um hvað gerist þarna inni í kerfum okkar sem við sjáum ekki.

Fyrir mig er innsæi hans það sem mig vantaði um dæmi mitt.

Áhugi minn fyrir því, er frá eigin reynslu sem var óþekkt fyrirbæri og myndi líka hafa verið afneituð á mínum tímum á Íslandi. Ég fékk þesskonar afneitun frá þeim sem ég reyndi að segja fyrir meira en hálfri öld síðan: Að erfiðar tilfinningar hyrfu ekki si svona út í buskann, svo að ég varð að þegja yfir því í áratugi og er svo fegin núna þegar ég er að nálgast áttrætt eftir fá ár, að fá loksins meira en einn aðila staðfesta það sem ég vissi þá.

Ég fékk ótal sjálfstyðjandi bækur eftir að koma hingað til Ástralíu, en engin þeirra var með þann sannleika sem Peter A Levine PHd hefur uppgötvað í vinnu sinni með þolendur. Og er auðvitað af öðrum toga. Ég þurfti fyrst að byggja aðra hluti í mér sem var áratugum áður en heyrði um þau nýju fræði sem hann og fleiri hafa deilt með heiminum í bókum sínum. Svo kom að því að fá aha augnablik sem kallaði upp veruleika slæmra áfalla.

Það má segja að upplifunin sé sú að sjá inn í hvað gerist í líkamanum frá heilanum við að upplifa erfiða hluti af hvaða tagi sem er. Þar á meðal væri og er langvarandi níð að mannveru frá vansælu foreldri.

Einföldustu orð hans um það, sem eru þó ekki einföld. Heldur lýsa djúpri innsýn hans og þekkingu á hvað gerist í mannverunni við að fá áfall af hvaða ástæðu og eðli sem það er, sé svona: „Trauma shocks the brain“, áfall sjokkerar eitthvað í heilanum, „stuns the mind“ slekkur á rökhyggju og möguleika til viðbragða, og „Freezes the body“ svo að taugakerfin frjósa, verða óvirk.

Það myndi vera mjög almenn upplifun. Og ábyggilega algerlega í börnum og ungu fólki, sem og þeim sem hafa enga leið til að verja sig gegn slíku, jafnvel þó að eldri séu með heilabúið í gangi. En verða orðlaus frá árásinni eða öðru atviki.

Orðið Áfallastreita var ekki í málinu fyrir 38 árum. Þó að alla vega mikill hluti þjóðarinnar hafi upplifað allskonar erfiðar tilfinningar, en orðið Andlegt ofbeldi var ekki til né vilji til að viðurkenna slíkt.

Hugtakið og orðið Bakland var ekki til heldur. Ég hef ekki glóru um hvað það eigi að meina, en læt mig álíta að það geti þýtt: Að barn fái réttan og góðan stuðning í að vera það sjálft sem einstaklingur af foreldrum sínum.

En of margir hafa fengið erfiðan skammt í sjálf sitt, þegar hugtakið sjálfs uppbygging var ekki í veruleika þjóða. Eða foreldrar sáu slíkt kannski sem brenglun.

Reynsla sem fer í safnið sem viska, eða hefur sett erfitt ör í lífið

Orð og gerðir hafa auðvitað allskonar áhrif, og er tónn orða oft það sem skilur á milli þess hvort að þau séu upplifuð sem gagnleg, eða niðurbrjótandi. Það eru mín eigin orð. Þá er það viðmótið sem skilur á milli gagns eða ógagns.

Svo er það okkar eigin staða í sjálfsöryggi sem er mjög mikilvæg. En því miður sjaldan til eða fer í algeran doða og frystingu hið innra við slæma atvikið.

Svo eru þessi orð í bókinni sem tilvitnun frá Gnostic Gospels sem ég tengdi líka við: If you bring forth that which is within you, then that which is within you will be your salvation. Ef við nýtum það sem er innra í okkur, þá mun það bjarga okkur. Ég gerði það mest eftir að koma til Ástralíu. En falinn hluti áfallareynslu minnar kom í veg fyrir að ég hefði náð fullu sambandi við það. Svarið kom í þessum orðum: Trauma shocks the brain“, áfall sjokkerar eitthvað í heilanum, „stuns the mind“ slekkur á rökhyggju og möguleika til viðbragða, og „Freeces the body“ svo að taugakerfin frjósa, verða óvirk, eða með minni virkni en annars væri.

Ég skildi einn hluta þess atviks að fullu fékk ég það svar sem hafði vantað af því að það var í hinu algerlega ósýnilega, og fram að þessu óþekkt atriði inni í líkömum og taugakerfum þeirra sem vefast inn í öll líffæri. Þau atvik af slæmu andlegu ofbeldi stálu frá mér þeim rétti að fá að lifa á eigin forsendum og finna í tíma hvað líf mitt ætti að verða um.

Án þess að skilja þá að hver mannvera á rétt á að fá sitt eigið þróunarferli fyrir slíkt á eigin forsendum. Hatrið í orðum þeirra sló þann hluta kerfa minna niður.

Ég veit núna öllum þessum árum síðar að var, af því að þær konur höfðu eyðilagt þann rétt minn til eigin upplifunar á þrá minni fyrir líf mitt og framtíð. Þær gerðu það með því að fletja allt um mig niður, með þeim skilaboðum að ég hefði ekkert virði hér á jörðu nema finna mann og skaffa þegna og að af því að ég ætlaði ekki að giftast fyrsta karlkyns vini eftir að vakna til þess þá að ég ætti langt í land með að vera tilbúin í hjónaband og það sem fylgir.

Þær flöttu mig niður fyrir um sextíu árum síðan, af því að þær voru með fordóma gegn mér. Fordóma sem ég tel að hafi verið af meira en einni ástæðu, önnur að vilja losna við mig úr lífi sínu, og hin að ætla að setja mig á bás og báðar að sjá mig sem minna virði af því að ég var ekki 1.70 upp af ástæðu sem voru áhrif röntgenmynda á mig sem ungbarn.

Þær voru samt báðar örugglega líka á sinn hátt á bandi þess að allar konur ættu að lifa formúlu. Eins og þær væru búfé sem yrði að fjölga sér. Og burtséð frá öllu um það sem væri í þeim um að lifa þá framtíð sem væri rétt fyrir þær

Þær virtu mig þess ekki að eiga að hafa hugsun og skoðun um að fá að hafa frið til að uppgötva innan frá varðandi giftingu, barneignir eða hvort eitthvað annað yrði valið.

Afleiðingarnar voru blandaðar að á einn veg hafði þykkri orku rennihurð verið rennt yfir þann rétt minn. En á hinn veginn fékk ég það svo sem sál mín þurfti með því að örlögin veittu mér að lokum það að fá tækifæri til finna mig í Ástralíu, eftir að hitta mann sem hafði og hefur það sem ég hafði kallað kerfin þarna úti til að veita mér og gert það með meiru.

En fínu börnin sem ég hafði eignast ótilbúin í það hlutverk, urðu því miður óbeinir þolendur afurða þess.

If you do not bring forth that is within you, then that which is within you will destroy you. Eru orð sem ég tengi við á þann hátt að það var eyðilegging eða frysting. Eitthvað sem samt sá um að koma í veg fyrir að ég færi algerlega í rusl. Það var doðinn frá sjokkunum. Ástand frá árásunum sem er erfitt að lýsa svo vel sé. Nema að ég hafði og hef það innra vitni í mér, sem Daniel G Amen talar um að allar mannverur hafi. Sem samt fór í felur um það atriði. En ég tel að því miður missi margir af því að hafa það vitni. Og sýnir ofdrykkja á alkóhóli og dópnotkunin það.

Peter telur að talmeðferðin ein sé ekki nóg og velur aðrar leiðir en lyfjagjöf

Hann vinnur með líkamann á sinn hátt sem ég las um. En ætla ekki að telja mig kunna að lýsa því, enda er það auðvitað fag sem ég hef ekki þekkingu á. Ég hef fengið líkamlega aðhlynningu hér af mismunandi nuddaðferðum. Sem er í allskonar öðru formi en hann notar.

Áfallastreita, mismeðferð, misnotkun, líkamlegt ofbeldi, nauðgun, níð, stríð og að vera í her, og heilaþvottur eru bara örfá af þeim atvikum sem setja líf einstaklinga í annað ástand en ætlað er.

Meira en þúsund síður af djúpu innsæi hans í bókum hans og vinnu með þolendum, er mikil hvatning fyrir þau sem hafa þolað slíkt. En ekki upplifað sig fá þá hjálp sem þau þurftu. Né gátu skilið kringumstæður sínar í því ástandi ef þau hefðu orðið doðin og tilfinningalega dofin frá sjokkinu án þess að skilja hvað hafði gerst.

Það sem sat í þessum mannverum, en var ekki endilega tjáð á almannafæri var hluti af þessum ósýnilegu afleiðingum allskonar áfallastreitu heims. Reynsla sem var afneitað og það sem var enn verra að það var ekkert gert úr því ef einstaklingar leyfðu sér að tjá sig um það.

Það eru ábyggilega einstaklingar á Íslandi sem hafa haft hliðstæða reynslu og hér er lýst.

Höfundur er Íslendingur sem hefur búið í lengri tíma í Ástralíu.




Skoðun

Skoðun

Þöggun

Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar

Sjá meira


×