Skjálfandafljót áfram óbeislað Hópur fólks í Vinum Skjálfandafljóts skrifar 28. febrúar 2024 14:31 Vinir Skjálfandafljóts fagna nýlegri vinnslutillögu Aðalskipulags Þingeyjarsveitar 2023‒2043 og því að ekki skuli gert ráð fyrir iðnaðarsvæði vegna virkjana í Skjálfandafljóti. Bárðardalur er einhver lengsti byggði dalur á Íslandi, hann teygir sig um 45 kílómetra til suðurs frá Goðafossi inn að mörkum Sprengisands og Ódáðahrauns. Vestan hans er austurbrún hinna miklu norðlensku blágrýtisfjalla, sem ná frá Sprengisandi að Ljósavatnsskarði og eru í 500–700 metra hæð. Austan dalsins liggur Fljótsheiði, en hún er vestust hinna flatlendu móbergsheiða norðaustanlands. Dalurinn er víðast hvar þurrlendur og sums staðar er töluverður birkiskógur í hlíðunum. Dalbotninn er þakinn grónu hrauni, m.a. Bárðardalshrauni, sem er talið um 9000 ára gamalt. Það má rekja inn á miðhálendið, í eldstöðvakerfi Bárðarbungu, og því upprunnið úr Eldhjarta Íslands. Það er í hópi 10 stærstu hrauna landsins, um 444 km² að flatarmáli og 8 km³. Hraunið nýtur verndar samkvæmt lögum nr. 60/2013, um náttúruvernd, og ber að forðast að raska því nema brýna nauðsyn beri til, svo vitnað sé til laganna. Skjálfandafljót rennur eftir endilöngum dalnum. Það er fjórða lengsta vatnsfall á Íslandi, upprunnið í Vatnajökli og Tungnafellsjökli, en blandast mikið bergvatni á leið sinni til sjávar, og fellur að lokum í Skjálfanda skammt frá Húsavík. Það hefur víða grafið sér grunnan farveg, 2–4 metra, og fellur að mestu breitt og fremur lygnt. Á einum stað, nokkru norðan við miðjan dal, er um 24 metra fallhæð í fljótinu á um þriggja kílómetra kafla. Þar fellur Skjálfandafljót fremur þröngt í tilkomumiklum flúðum í dálitlu gljúfri sem það hefur grafið í hraunið og skapað einstakar og fagrar náttúrumyndanir mótaðar af samspili nútímahrauna og jökulfljótsins. Farvegur Skjálfandafljóts er nú nær ósnortinn af mannanna verkum sem gerir fljótið og umhverfi þess náttúrufars- og umhverfislega afar verðmætt. Í raun er fljótið sérstök og vanmetin perla af þessum ástæðum. Þessa heildarmynd er mikilsvert að varðveita. Vatnasvið Skjálfandafljóts reyndist vera með þriðja hæsta verðmætamat allra landsvæða sem fjallað var um í 3. og 4. áfanga verkefnastjórnar Rammaáætlunar og við afgreiðslu 3. áfanga á Alþingi 2022 voru allar virkjanir ofan við Aldeyjarfoss, þ.e. Hrafnabjargavirkjanirnar og Fljótshnjúksvirkjun, settar í verndarflokk. Þær ákvarðanir hefur sveitarstjórn Þingeyjarsveitar ákveðið að styðja með því að gera ekki ráð fyrir virkjunum neðar í Skjálfandafljóti heldur. Óraskað Skjálfandafljót og samspil þess við Bárðardalshraun myndar enda fágætt náttúruundur á heimsvísu. Í fljótinu eru nokkrir af fegurstu fossum landsins, þar á meðal Goðafoss, Aldeyjarfoss og Hrafnabjargafossar sem allir eru í Bárðardal eða við mörk hans. Auk þess má víða finna með fljótinu fagurmótaða skessukatla og einstakar jarðmyndanir af ýmsum toga. Miklar breytingar hafa átt sér stað í Bárðardal á undanförnum árum, hefðbundinn búskapur er á undanhaldi en í hans stað hefur verið að byggjast upp ferðaþjónusta eins og víða annars staðar til sveita. Mikill fjöldi innlends og erlends ferðafólks leggur leið sína í dalinn allan ársins hring, meðal annars til að skoða náttúruperlurnar Aldeyjarfoss og Goðafoss. Þessu ferðafólki á bara eftir að fjölga enda sýna kannanir sem forsvarsfólk ferðaþjónustunnar hefur látið gera að flest erlent ferðafólk sækir landið heim vegna stórbrotinnar og einstakrar náttúru. Goðafoss, sem er á mótum Bárðardals og Kaldakinnar, er friðlýstur. Hann er eitt helsta aðdráttarafl svæðisins og alþjóðlega þekkt kennileiti. Aldeyjarfoss er talsvert sunnar í dalnum, en laðar einnig að sér margt ferðafólk sökum formfegurðar og einstaks stuðlabergs, og hafa myndir af honum verið notaðar í auglýsingaefni ferðaþjónustunnar víða um heim. Fleiri fallega fossa er að finna í Skjálfandafljóti þótt þessir tveir njóti mestrar athygli. Náttúrulegt sjálfsáð birki vex nú upp víða í Bárðardal, meðal annars á eyrunum beggja vegna Skjálfandafljóts og gleður það augu fólks sem á þar leið um. Ferðaþjónusta, hvort sem hún tengist hreinni náttúruskoðun, stangveiði, sem talsvert er stunduð, ekki síst í Svartá, eða alþjóðlegri fræðslu- og menningarstarfsemi sem hefur verið að ryðja sér til rúms, getur að mati undirritaðra vaxið og dafnað í Bárðardal, og Þingeyjarsveit allri, ef rétt verður á málum haldið. Ennþá er að finna í Bárðardal þá friðsæld sem ýmsir álíta mikil og einstök lífsgæði á heimsvísu. Líklegt má því telja að það verði friðsæld og fegurð náttúrunnar sem laðar fólk að Bárðardal í framtíðinni og að þar liggi framtíðaruppbygging í atvinnumálum samfélagsins fremur en í stórkarlalegum framkvæmdum af ýmsum toga með óljósa samfélagslega tengingu. Við, vinir Skjálfandafljóts, tökum því undir með oddvita sveitarstjórnar, Gerði Sigtryggsdóttur, í nýlegri umfjöllun í Heimildinni sem og með Náttúruverndarnefnd Þingeyinga. Það sýnir framsýni að leyfa Skjálfandafljóti að renna óbeisluðu til sjávar. Ólafur HéðinssonAnna María BogadóttirGuðrún TryggvadóttirGunnlaugur Friðrik FriðrikssonHlöðver Pétur HlöðverssonHólmfríður BjartmarsdóttirJón Viðar BaldurssonPálína HéðinsdóttirRagnheiður HéðinsdóttirSigrún HéðinsdóttirSigurður ÓlafssonViðar HreinssonÞröstur Jónasson Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þingeyjarsveit Orkumál Vatnsaflsvirkjanir Umhverfismál Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir skrifar Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar Skoðun 60% landsmanna á móti vopnakaupunum Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Vinir Skjálfandafljóts fagna nýlegri vinnslutillögu Aðalskipulags Þingeyjarsveitar 2023‒2043 og því að ekki skuli gert ráð fyrir iðnaðarsvæði vegna virkjana í Skjálfandafljóti. Bárðardalur er einhver lengsti byggði dalur á Íslandi, hann teygir sig um 45 kílómetra til suðurs frá Goðafossi inn að mörkum Sprengisands og Ódáðahrauns. Vestan hans er austurbrún hinna miklu norðlensku blágrýtisfjalla, sem ná frá Sprengisandi að Ljósavatnsskarði og eru í 500–700 metra hæð. Austan dalsins liggur Fljótsheiði, en hún er vestust hinna flatlendu móbergsheiða norðaustanlands. Dalurinn er víðast hvar þurrlendur og sums staðar er töluverður birkiskógur í hlíðunum. Dalbotninn er þakinn grónu hrauni, m.a. Bárðardalshrauni, sem er talið um 9000 ára gamalt. Það má rekja inn á miðhálendið, í eldstöðvakerfi Bárðarbungu, og því upprunnið úr Eldhjarta Íslands. Það er í hópi 10 stærstu hrauna landsins, um 444 km² að flatarmáli og 8 km³. Hraunið nýtur verndar samkvæmt lögum nr. 60/2013, um náttúruvernd, og ber að forðast að raska því nema brýna nauðsyn beri til, svo vitnað sé til laganna. Skjálfandafljót rennur eftir endilöngum dalnum. Það er fjórða lengsta vatnsfall á Íslandi, upprunnið í Vatnajökli og Tungnafellsjökli, en blandast mikið bergvatni á leið sinni til sjávar, og fellur að lokum í Skjálfanda skammt frá Húsavík. Það hefur víða grafið sér grunnan farveg, 2–4 metra, og fellur að mestu breitt og fremur lygnt. Á einum stað, nokkru norðan við miðjan dal, er um 24 metra fallhæð í fljótinu á um þriggja kílómetra kafla. Þar fellur Skjálfandafljót fremur þröngt í tilkomumiklum flúðum í dálitlu gljúfri sem það hefur grafið í hraunið og skapað einstakar og fagrar náttúrumyndanir mótaðar af samspili nútímahrauna og jökulfljótsins. Farvegur Skjálfandafljóts er nú nær ósnortinn af mannanna verkum sem gerir fljótið og umhverfi þess náttúrufars- og umhverfislega afar verðmætt. Í raun er fljótið sérstök og vanmetin perla af þessum ástæðum. Þessa heildarmynd er mikilsvert að varðveita. Vatnasvið Skjálfandafljóts reyndist vera með þriðja hæsta verðmætamat allra landsvæða sem fjallað var um í 3. og 4. áfanga verkefnastjórnar Rammaáætlunar og við afgreiðslu 3. áfanga á Alþingi 2022 voru allar virkjanir ofan við Aldeyjarfoss, þ.e. Hrafnabjargavirkjanirnar og Fljótshnjúksvirkjun, settar í verndarflokk. Þær ákvarðanir hefur sveitarstjórn Þingeyjarsveitar ákveðið að styðja með því að gera ekki ráð fyrir virkjunum neðar í Skjálfandafljóti heldur. Óraskað Skjálfandafljót og samspil þess við Bárðardalshraun myndar enda fágætt náttúruundur á heimsvísu. Í fljótinu eru nokkrir af fegurstu fossum landsins, þar á meðal Goðafoss, Aldeyjarfoss og Hrafnabjargafossar sem allir eru í Bárðardal eða við mörk hans. Auk þess má víða finna með fljótinu fagurmótaða skessukatla og einstakar jarðmyndanir af ýmsum toga. Miklar breytingar hafa átt sér stað í Bárðardal á undanförnum árum, hefðbundinn búskapur er á undanhaldi en í hans stað hefur verið að byggjast upp ferðaþjónusta eins og víða annars staðar til sveita. Mikill fjöldi innlends og erlends ferðafólks leggur leið sína í dalinn allan ársins hring, meðal annars til að skoða náttúruperlurnar Aldeyjarfoss og Goðafoss. Þessu ferðafólki á bara eftir að fjölga enda sýna kannanir sem forsvarsfólk ferðaþjónustunnar hefur látið gera að flest erlent ferðafólk sækir landið heim vegna stórbrotinnar og einstakrar náttúru. Goðafoss, sem er á mótum Bárðardals og Kaldakinnar, er friðlýstur. Hann er eitt helsta aðdráttarafl svæðisins og alþjóðlega þekkt kennileiti. Aldeyjarfoss er talsvert sunnar í dalnum, en laðar einnig að sér margt ferðafólk sökum formfegurðar og einstaks stuðlabergs, og hafa myndir af honum verið notaðar í auglýsingaefni ferðaþjónustunnar víða um heim. Fleiri fallega fossa er að finna í Skjálfandafljóti þótt þessir tveir njóti mestrar athygli. Náttúrulegt sjálfsáð birki vex nú upp víða í Bárðardal, meðal annars á eyrunum beggja vegna Skjálfandafljóts og gleður það augu fólks sem á þar leið um. Ferðaþjónusta, hvort sem hún tengist hreinni náttúruskoðun, stangveiði, sem talsvert er stunduð, ekki síst í Svartá, eða alþjóðlegri fræðslu- og menningarstarfsemi sem hefur verið að ryðja sér til rúms, getur að mati undirritaðra vaxið og dafnað í Bárðardal, og Þingeyjarsveit allri, ef rétt verður á málum haldið. Ennþá er að finna í Bárðardal þá friðsæld sem ýmsir álíta mikil og einstök lífsgæði á heimsvísu. Líklegt má því telja að það verði friðsæld og fegurð náttúrunnar sem laðar fólk að Bárðardal í framtíðinni og að þar liggi framtíðaruppbygging í atvinnumálum samfélagsins fremur en í stórkarlalegum framkvæmdum af ýmsum toga með óljósa samfélagslega tengingu. Við, vinir Skjálfandafljóts, tökum því undir með oddvita sveitarstjórnar, Gerði Sigtryggsdóttur, í nýlegri umfjöllun í Heimildinni sem og með Náttúruverndarnefnd Þingeyinga. Það sýnir framsýni að leyfa Skjálfandafljóti að renna óbeisluðu til sjávar. Ólafur HéðinssonAnna María BogadóttirGuðrún TryggvadóttirGunnlaugur Friðrik FriðrikssonHlöðver Pétur HlöðverssonHólmfríður BjartmarsdóttirJón Viðar BaldurssonPálína HéðinsdóttirRagnheiður HéðinsdóttirSigrún HéðinsdóttirSigurður ÓlafssonViðar HreinssonÞröstur Jónasson
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun