Netöryggis- og fjarskiptamál heyra undir ráðuneyti Áslaugar Örnu og fer hún með samhæfingarhlutverk þegar kemur að þeim. Aðgerðirnar geti þó einnig heyrt undir önnur ráðuneyti eins og utanríkis- eða dómsmálaráðuneytið. Aðgerðaáætlunin er fjármögnuð að hluta og á það sem fyrir er að nýtast í innleiðingu aðgerðanna. Aðgerðaáætlunin er aðgengileg hér.
„Netöryggisstefnan og aðgerðaráætlunin heyrir undir mitt ráðuneyti. Við sjáum að þegar við berum okkur saman við lönd þá stöndum við ekki nægilega vel að vígi. Það eru ekki endilega varnirnar, heldur þekking og menntun, og við höfum verið að reyna að bæta úr því. Því ofar sem við komumst á alþjóðlega mælikvarða netöryggis gætu árásirnar á okkur minnkað.“
Hún segir árásunum hafa fjölgað verulega síðustu ár og meira komast í gegn en áður. Langflest komist þó ekki í gegn.
„Tíu prósent af árásunum kemst í gegn og nær til almennings. Við viljum geta náð til þessara aðgerða eða í það minnsta getað tekið þær niður með hraðari hætti. Við munum samt aldrei geta stoppað þær allar og því er gott að taka þessa umræðu.“
Hver sem er geti lent í netsvikurum
Hún segir hvern sem er geta lent í netsvikurum og ítrekar mikilvægi þess að fylgjast vel með. Aðferðir séu vandaðri en áður og íslenskan miklu betri.
Nýjar aðgerðir fjalla um aukna vitund almennings og betri forvarnir.
„Það hefur komið holskefla yfir almenning af netsvikum. Það er kannski tíu prósent af því sem er reynt sem kemst í gegn en þá er reynt með mjög vönduðum hætti að fá aðgang að rafrænum skilríkjum, netbönkum eða öðrum auðkenningarleiðum. Og það hefur valdið fólki persónulegu og fjárhagslegu tjóni.“
Áslaug segir gott fyrir fólk að fylgjast með því hvaðan tilkynninga, póstar og símtöl berast. Svikahrappar noti ýmsar leiðir og aðferðir þeirra séu orðnar mjög vandaðar.
„Við höfum séð að þessi netsvik hafa aukist til muna og þau eru vandaðri en áður, og ekki síst er íslenskan betri en nokkru sinni fyrr. Ýmsar aðferðir séu notaðar eins og ástarsvindl eða gagnagíslatökur.
„Fólk er beðið um reiðufé gegn því að gögnum verði ekki lekið. Fólk er hvatt til þess að borga aldrei og tilkynna ávallt um svona árásir.“
Hún segir svikin ekki beinast að ákveðnum hópum og því þurfi allir að fylgjast betur með.
Hefur þú lent í þessu?
„Já heimasíðan mín hefur verið hökkuð, en ég hef ekki afhent mín rafrænu skilríki. Það geta allir lent í þessu og það er engin skömm að lenda í netsvikum. Við hvetjum fólk til að segja frá því og tilkynna um slíkt. Það er gríðarlega mikilvægt svo við getum greint þetta betur og séð hvernig þessir glæpir eru framdir.
„Við þurfum að vera á varðbergi fyrir þessu. Bæði út af uppbyggingu á tækniinnviðum en líka út af eflingu íslenskunnar. Svindlið er ekki eins þekkjanlegt og áður.“
Áslaug Arna segir varnir okkar ekki endilega vandamálið, heldur skorti á þekkingu og menntun, og þær aðgerðir sem hún nú bæti við, taki á því.
Mikilvægt að bregðast við
Hún segir mikilvægt að bregðast við þessu svo að almenningur missi ekki tiltrú á stafrænni þjónustu.
„Það er auðvitað mjög auðvelt að missa móðinn þegar þú verður fyrir svona svikum. Og við þurfum að sjá hvort við getum komið svikasíðum niður á enn skemmri tíma. Mögulega með laga- og reglugerðarbreytingum en líka með vitundarvakningu til almennings um að vera á varðbergi gagnvart því hvaðan skilaboðin koma.“
