„Ljóst að það er sýklalyfjaskortur í heiminum“ Auður Ösp Guðmundsdóttir skrifar 18. mars 2023 17:00 Rúna Hauksdóttir Hvannberg. Júlíus Sigurjónsson „Við höfum verið að bregðast við með að veita afslætti á skráningarferlum, og vera með hvata til að koma lyfjum úr undanþágukerfinu í markaðsetta hlutann hjá okkur. Það veitir okkur aukið öryggi í sambandi við birgðir og fleira,“ segir Rúna Hauksdóttir Hvannberg forstjóri Lyfjastofnunar í samtali við Vísi. Líkt og Vísir greindi frá þann 15.febrúar síðastliðinn hefur mikill lyfjaskortur gert starfsfólki Heilsugæslunnar á höfuðborgarsvæðinu erfitt fyrir en kjörlyfið gegn streptókokkum hefur til að mynda ekki verið fáanlegt í nokkurn tíma. Önnur breiðvirkari sýklalyf hafa verið notuð, sem er þó ekki góður kostur. Fleiri virðast veikjast alvarlega í ár og því beint til starfsfólks að taka streptókokkapróf oftar en ekki. Ýmsar pestir hafa herjað á landsmenn í vetur og eru streptókokkasýkingar þar engin undantekning. Skortur hefur verið á ákveðnum sýklalyfjum en Kåvepenin töflur og mixtúrur hafa til að mynda ekki verið fáanlegar frá því í byrjun febrúar, samkvæmt upplýsingum á vef Lyfjastofnunar. Sigríður Dóra Magnúsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins segir heilmikið hafa verið um skort á lyfjum almennt undanfarið sem valdið hafi þeim miklum vandræðum í daglegu starfi. Sýklalyfjaskortur um allan heim „Ástandið er viðunandi núna eins og er, en það þarf að fylgjast mjög vel með þessu. Eins og er þá erum við að einblína mjög mikið á sýklalyfin. Kåvepenin , sem vantaði hvað lengst hjá okkur, er komið aftur til landsins, nema 800 milligrömmin,“ segir Rúna í samtali við Vísi. „Það er ljóst að það er sýklalyfjaskortur í heiminum og við erum að reyna að bregðast við því, og heildsalarnir hérna. Það eru náttúrulega bara tvær leiðir, annaðhvort að vera með þessu skráðu lyf, sem eru skráð á íslenska markaðinn eða reyna að útvega undanþágulyf. Svefnlyf voru í skorti en það var ekki eins alvarlegt, því það voru önnur svefnlyf til. Skortur hefur einnig verið á hitalækkandi lyfjum í Evrópu, og það er verið að horfa til þess líka. Það er í raun það sama sem á við um verkjalyf, þó við höfum kannski farið betur út úr því en Evrópa.“ Krabbameinslyfið Tamoxifen Mylan 20 mg. hefur verið ófáanlegt á landinu frá 25. apríl í fyrra. Lyfið er meðal annars notað við brjóstakrabbameini og til draga úr líkum á endurkomu þess. Að sögn Rúnu er lyfið ekki væntanlegt aftur til landsins fyrr en mögulega næsta sumar. Þangað til er undanþágulyf í boði. Getty „Það hafa verið vandræði út um alla Evrópu. Sýkingarnar eru að ganga niður hér og erlendis og þetta er að komast fyrir vind. En það er líka hafinn undirbúningur hjá Evrópsku lyfjastofnuninni, varðandi það hvernig hægt er að bregðast við í haust, það er að segja með fyrirbyggjandi hætti. Það er verið að horfa til þess að auka framleiðslulugetu í Evrópu og tryggja að það verði nægilegar byrgðir af sýklalyfjum fyrir komandi vetur.“ Margir þættir spila inn í Hún segir ýmis atriði spila inn í fyrrnefndan lyfjaskort í Evrópu. „Það hafa verið mjög mörg tilfelli af sýkingum og það leiðir þá auðvitað til þess að notkunin rýkur upp. Þar að auki hefur ekki verið full starfsemi í öllum verksmiðjum vegna Covid-faraldursins, og einnig eru allar flutningsleiðir í Evrópu orðnar aðeins flóknari. Lofthelgin er ekki eins opin og hún var, sem hægir á vöruflutningum. Hér á Íslandi höfum við stundum náð að redda okkur með stuttum fyrirvara en nú þarf fyrirvarinn kannski að vera lengri en áður.“ Hún segir smæð Íslands hafa bæði kosti og galla í för með sér. „Við þurfum jú minna magn til að redda okkur en að sama skapi þá erum við kannski ekki alveg efst á listanum hjá framleiðendum þegar kemur að því að passa upp á markaði. Það kallar á að við séum meira vakandi.“ Rúna segir stríðsátök í Evrópu sömuleiðis hafa áhrif. „Vegna þess hefur fullt af fólki þurft að yfirgefa sitt heimaland, án þess að hafa lyfin sín eða sjúkraskrána, og fara til annarra landa, þar sem viðkomandi heilbrigðiskerfi þarf að taka við þeim. Lyfin eru náttúrulega hluti af því.“ Lyf Heilbrigðismál Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Íslenskir Trumpistar fylgjast spenntir með skammt frá Trump sjálfum Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Gætum þurft að bíða í nokkra daga ef ekkert óvænt gerist Erlent Grátbiðja deiluaðila að finna lausn Innlent Afskipti af bifreið endaði með handtöku fjögurra manna Innlent Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Innlent Fleiri tilkynningar um týnd ungmenni en allt árið í fyrra Innlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Lausir hundar hafi drepið fleiri kindur Innlent Fleiri fréttir Íslenskir Trumpistar fylgjast spenntir með skammt frá Trump sjálfum Grátbiðja deiluaðila að finna lausn Rekstur borgarinnar allur að braggast segir borgarstjóri Fleiri tilkynningar um týnd ungmenni en allt árið í fyrra Eitt barn enn á gjörgæslu og líðan þess stöðug Afskipti af bifreið endaði með handtöku fjögurra manna Lausir hundar hafi drepið fleiri kindur Sögulegt spennustig týnd börn og bugaðir foreldrar Leggja til að stofna þjóðgarð í Dalabyggð Ástand skapaðist vegna skorts á armböndum Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Ógnaði barnsmóður sinni með haglabyssu Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Bein útsending: Frambjóðendur ræða málefni fatlaðs fólks Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Sjá meira
Líkt og Vísir greindi frá þann 15.febrúar síðastliðinn hefur mikill lyfjaskortur gert starfsfólki Heilsugæslunnar á höfuðborgarsvæðinu erfitt fyrir en kjörlyfið gegn streptókokkum hefur til að mynda ekki verið fáanlegt í nokkurn tíma. Önnur breiðvirkari sýklalyf hafa verið notuð, sem er þó ekki góður kostur. Fleiri virðast veikjast alvarlega í ár og því beint til starfsfólks að taka streptókokkapróf oftar en ekki. Ýmsar pestir hafa herjað á landsmenn í vetur og eru streptókokkasýkingar þar engin undantekning. Skortur hefur verið á ákveðnum sýklalyfjum en Kåvepenin töflur og mixtúrur hafa til að mynda ekki verið fáanlegar frá því í byrjun febrúar, samkvæmt upplýsingum á vef Lyfjastofnunar. Sigríður Dóra Magnúsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins segir heilmikið hafa verið um skort á lyfjum almennt undanfarið sem valdið hafi þeim miklum vandræðum í daglegu starfi. Sýklalyfjaskortur um allan heim „Ástandið er viðunandi núna eins og er, en það þarf að fylgjast mjög vel með þessu. Eins og er þá erum við að einblína mjög mikið á sýklalyfin. Kåvepenin , sem vantaði hvað lengst hjá okkur, er komið aftur til landsins, nema 800 milligrömmin,“ segir Rúna í samtali við Vísi. „Það er ljóst að það er sýklalyfjaskortur í heiminum og við erum að reyna að bregðast við því, og heildsalarnir hérna. Það eru náttúrulega bara tvær leiðir, annaðhvort að vera með þessu skráðu lyf, sem eru skráð á íslenska markaðinn eða reyna að útvega undanþágulyf. Svefnlyf voru í skorti en það var ekki eins alvarlegt, því það voru önnur svefnlyf til. Skortur hefur einnig verið á hitalækkandi lyfjum í Evrópu, og það er verið að horfa til þess líka. Það er í raun það sama sem á við um verkjalyf, þó við höfum kannski farið betur út úr því en Evrópa.“ Krabbameinslyfið Tamoxifen Mylan 20 mg. hefur verið ófáanlegt á landinu frá 25. apríl í fyrra. Lyfið er meðal annars notað við brjóstakrabbameini og til draga úr líkum á endurkomu þess. Að sögn Rúnu er lyfið ekki væntanlegt aftur til landsins fyrr en mögulega næsta sumar. Þangað til er undanþágulyf í boði. Getty „Það hafa verið vandræði út um alla Evrópu. Sýkingarnar eru að ganga niður hér og erlendis og þetta er að komast fyrir vind. En það er líka hafinn undirbúningur hjá Evrópsku lyfjastofnuninni, varðandi það hvernig hægt er að bregðast við í haust, það er að segja með fyrirbyggjandi hætti. Það er verið að horfa til þess að auka framleiðslulugetu í Evrópu og tryggja að það verði nægilegar byrgðir af sýklalyfjum fyrir komandi vetur.“ Margir þættir spila inn í Hún segir ýmis atriði spila inn í fyrrnefndan lyfjaskort í Evrópu. „Það hafa verið mjög mörg tilfelli af sýkingum og það leiðir þá auðvitað til þess að notkunin rýkur upp. Þar að auki hefur ekki verið full starfsemi í öllum verksmiðjum vegna Covid-faraldursins, og einnig eru allar flutningsleiðir í Evrópu orðnar aðeins flóknari. Lofthelgin er ekki eins opin og hún var, sem hægir á vöruflutningum. Hér á Íslandi höfum við stundum náð að redda okkur með stuttum fyrirvara en nú þarf fyrirvarinn kannski að vera lengri en áður.“ Hún segir smæð Íslands hafa bæði kosti og galla í för með sér. „Við þurfum jú minna magn til að redda okkur en að sama skapi þá erum við kannski ekki alveg efst á listanum hjá framleiðendum þegar kemur að því að passa upp á markaði. Það kallar á að við séum meira vakandi.“ Rúna segir stríðsátök í Evrópu sömuleiðis hafa áhrif. „Vegna þess hefur fullt af fólki þurft að yfirgefa sitt heimaland, án þess að hafa lyfin sín eða sjúkraskrána, og fara til annarra landa, þar sem viðkomandi heilbrigðiskerfi þarf að taka við þeim. Lyfin eru náttúrulega hluti af því.“
Lyf Heilbrigðismál Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Íslenskir Trumpistar fylgjast spenntir með skammt frá Trump sjálfum Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Gætum þurft að bíða í nokkra daga ef ekkert óvænt gerist Erlent Grátbiðja deiluaðila að finna lausn Innlent Afskipti af bifreið endaði með handtöku fjögurra manna Innlent Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Innlent Fleiri tilkynningar um týnd ungmenni en allt árið í fyrra Innlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Lausir hundar hafi drepið fleiri kindur Innlent Fleiri fréttir Íslenskir Trumpistar fylgjast spenntir með skammt frá Trump sjálfum Grátbiðja deiluaðila að finna lausn Rekstur borgarinnar allur að braggast segir borgarstjóri Fleiri tilkynningar um týnd ungmenni en allt árið í fyrra Eitt barn enn á gjörgæslu og líðan þess stöðug Afskipti af bifreið endaði með handtöku fjögurra manna Lausir hundar hafi drepið fleiri kindur Sögulegt spennustig týnd börn og bugaðir foreldrar Leggja til að stofna þjóðgarð í Dalabyggð Ástand skapaðist vegna skorts á armböndum Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Ógnaði barnsmóður sinni með haglabyssu Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Bein útsending: Frambjóðendur ræða málefni fatlaðs fólks Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Sjá meira