„Ragnar Jónasson og Katrín Jakobsdóttir áttu mest seldu bókina þegar upp var staðið og skákuðu Arnaldi á lokametrunum fyrir jól,“ segir Bryndís Loftsdóttir hjá Félagi íslenskra bókaútgefenda sem hefur yfirumsjá með listanum.

Þetta þýðir með öðrum orðum að tíð glæpasagnahöfundarins Arnalds Indriðasonar, sem hefur ríkt sem konunungur bóksölunnar undanfarna tvo áratugi, er lokið. Eða hvað? Bryndís vill ekki vera alveg svo dramatísk:

„Þess má geta að Yrsa Sigurðardóttir átti söluhæstu bókina árið 2021 þegar Sigurverk Arnaldar Indriðasonar, sem það árið brá af venju sinni og skrifaði hefðbundið bókmenntaverk, lenti í öðru sæti. Árið 2020 var það Ólafur Jóhann Ólafsson sem sat á toppnum í árslok með bók sína, Snertingu og Arnaldur var þá enn og aftur í öðru sæti með Þagnarmúr.

Árið 2019 var Tregasteinn Arnaldar hins vegar söluhæsta bók ársins og Keto – hormónalausn Gunnars Más Sigurðssonar í öðru sæti. Það má því fullyrða að efstu sætin séu ekki frátekin fyrir neinn þó vissulega sé hópur þeirra sem þar bregður fyrir ár eftir ár, ekki stór.“

Ljúfar ástarfléttur gera sig gildandi

En hversu mörg eintök eru þetta sem um ræðir? Bryndís vísar spurð til hefðar þeirrar að ekki séu gefnar upp sölutölur á bakvið listann.

„En ég get þó sagt að heildarsalan árið 2022 er áþekk árinu á undan. Við höfum þó séð hærri sölutölur á bakvið efstu sætin, salan virðist hafa dreifst betur á milli titla en oft áður, enda óhemju sterkt skáldverkaár.“

Sé litið á íslenska skáldverkalistann má sjá að glæpasögur halda stöðu sinni sem vinsælar jólagjafir, fimm af tíu mest seldu skáldverkunum falla í þann flokk. Þær voru reyndar sex árið á undan og fjórar árið 2020 svo þetta hlýtur að teljast í meðallagi gott glæpasagnaár. Sé litið til fagurbókmennta þá fylla framvarðasveitina þau Ólafur Jóhann, Auður Ava, Elísabet Jökulsdóttir, Sigríður Hagalín og Jón Kalman sem öll áttu bækur á topp 10 listanum.

„Helstu tíðindi af lestrarvenjum þjóðarinnar er þó líklega að finna í listanum yfir þýdd skáldverk. Af tíu mest seldu bókunum eiga sófabækur helming listans en glæpasögur gefa heldur eftir. Með sófabókum á ég við þessar ljúfu ástarfléttur eins og Jól í Litlu bókabúðinni eftir Jenny Colgan og Veðurteppt um jólin eftir Söruh Morgan,“ segir Bryndís.

Eina bókmenntaverkið þýtt sem nær inn á topp 10 listann er Drag plóg þinn yfir bein hinna dauðu eftir pólska Nóbelsverðlaunahafann Olgu Tokarczuk. „Mér þykir reyndar umhugsunarvert og jafnvel áhyggjuefni hversu fáar þýðingar af bókmenntalegum toga ná góðri sölu en það er svo sem ekkert nýtt.“

Birgitta er drottningin

En hvaða höfundar hafa komið mest á óvart?

„Ég var búin að lýsa því yfir að Katrín Jakobsdóttir væri svarti foli síðasta árs en á allra síðustu dögunum fyrir jól spratt annar óvæntur og öllu óþekktari gæðingur fram í sviðsljósið. Það er Þorkell Guðmundsson með bók sína, Pabbabrandara, sem hitti svo vel í mark að hún endaði í öðru sæti ævisagna- og fræðibókalistans þar sem Útkallsbók Óttars Sveinsson sat í fyrsta sæti líkt og árin tvö á undan. Vegna minnkandi ævisagnaútgáfu, þá felldum við ævisagnalistann inn í fræðibókalistann en þar má sjá að Bréfin hennar mömmu eftir Ólaf Ragnar Grímsson og Spítalastelpa Sigmundar Ernis Rúnarssonar ná báðar inn á topp 10 listann.“

Bjarni Fritzson á söluhæstu barnabók ársins, líkt og árið 2020 en árið 2021 var Birgitta Haukdal á toppnum. 

„Hún er reyndar óskoruð metsölulistadrottning ársins 2022 með tvær af tíu mest seldu bókum ársins og þrjár af topp 20. Væri sala þessara þriggja bóka samanlögð, sæti hún á toppi listans, fyrir ofan Ragnar og Katrínu. Það verður svo að teljast áhyggjuefni að fyrir utan Drenginn með ljáinn eftir Ævar Þór Benediktsson nær ekki ein einasta unglingabók inn á topp 20 lista barna- og unglingabóka, hvorki þýddra né íslenskra. Það er áhyggjuefni að börn frá 12 ára aldri hafi ekki fengið nýja bók með sér í rúmið á jólanótt.“

---

Bóksölulistinn – mest seldu bækurnar árið 2022

1. Reykjavík glæpasaga - Ragnar Jónasson og Katrín Jakobsdóttir

2. Kyrrþey - Arnaldur Indriðason

3. Játning - Ólafur Jóhann Ólafsson

4. Gættu þinna handa - Yrsa Sigurðardóttir

5. Útkall 29 - SOS, erum á lífi! - Óttar Sveinsson

6. Orri óstöðvandi - Draumur Möggu Messi - Bjarni Fritzson

7. Hrekkjavaka með Láru - Birgitta Haukdal, myndh. Anahit Aleqsanian og Elen Nazaryan

8. Alexander Daníel Hermann Dawidsson - Bannað að ljúga - Gunnar Helgason, myndh. Rán Flygenring

9. Hungur - Stefán Máni

10. Syngdu jólalög með Láru og Ljónsa - Birgitta Haukdal, myndh. Anahit Aleqsanian

11. Eden - Auður Ava Ólafsdóttir

12. Lára fer í útilegu - Birgitta Haukdal, myndh. Anahit Aleqsanian og Elen Nazaryan

13. Amma glæpon enn á ferð - David Walliams, þýð. Guðni Kolbeinsson

14. Salka - Tímaflakkið - Bjarni Fritzson

15. Saknaðarilmur - Elísabet Jökulsdóttir

16. Hamingja þessa heims - Riddarasaga - Sigríður Hagalín Björnsdóttir

17. Dagbók Kidda klaufa 16 - Meistarinn - Jeff Kinney, þýð. Helgi Jónsson

18. Pabbabrandarar - Þorkell Guðmundsson

19. Guðni – Flói bernsku minnar - Guðni Ágústsson og Guðjón Ragnar Jónasson

20. Skólaslit - Ævar Þór Benediktsson, myndh. Ari H.G. Yates

---

Íslensk skáldverk

1.  Reykjavík glæpasaga - Ragnar Jónasson og Katrín Jakobsdóttir

2.  Kyrrþey - Arnaldur Indriðason

3.  Játning - Ólafur Jóhann Ólafsson

4.  Gættu þinna handa - Yrsa Sigurðardóttir

5.  Hungur - Stefán Máni

6.  Eden - Auður Ava Ólafsdóttir

7.  Saknaðarilmur - Elísabet Jökulsdóttir

8.  Hamingja þessa heims - Riddarasaga - Sigríður Hagalín Björnsdóttir

9.  Guli kafbáturinn - Jón Kalman Stefánsson

10.  Strákar sem meiða - Eva Björg Ægisdóttir

11.  Tól - Kristín Eiríksdóttir

12.  Útsýni - Guðrún Eva Mínervudóttir

13.  Drepsvart hraun - Lilja Sigurðardóttir

14.  Tugthúsið - Haukur Már Helgason

15.  Opið haf - Einar Kárason

16.  Gratíana - Benný Sif Ísleifsdóttir

17.  Tættir þættir - Þórarinn Eldjárn

18.  Varnarlaus - Jónína Leósdóttir

19.  Hvað er Drottinn að drolla? - Auður Haralds

20.  Stóri bróðir - Skúli Sigurðsson

---

Þýdd skáldverk

1. Natríumklóríð - Jussi Adler-Olsen, þýð. Jón St. Kristjánsson

2. Jól í Litlu bókabúðinni - Jenny Colgan, þýð. Helga Soffía Einarsdóttir

3. Leyndarmálið - Kathryn Hughes, þýð. Ingunn Snædal

4. Liðin tíð - Lee Child, þýð. Bjarni Gunnarsson

5. Veðurteppt um jólin - Sarah Morgan, þýð. Birgitta Elín Hassell og Marta Hlín Magnadóttir

6. Þessu lýkur hér - Colleen Hoover, þýð. Birgitta Elín Hassell og Marta Hlín Magnadóttir

7. 500 mílur frá mér til þín - Jenny Colgan, þýð. Helga Soffía Einarsdóttir

8. Gauksunginn - Camilla Läckberg, þýð. Sigríður Eyþórsdóttir og Sigurður Þór Salvarsson

9. Sumar í strandhúsinu - Sarah Morgan, þýð. Birgitta Elín Hassell og Marta Hlín Magnadóttir

10. Drag plóg þinn yfir bein hinna dauðu - Olga Tokarczuk, þýð. Árni Óskarsson,

11. Helkuldi - Viveca Sten, þýð. Elín Guðmundsdóttir

12. Þetta gæti breytt öllu - Jill Mansell, þýð. Snjólaug Bragadóttir

13. Engin heimilisgyðja - Sophie Kinsella, þýð. Maríanna Clara Lúthersdóttir

14. Kaldamýri - Liza Marklund, þýð. Friðrika Benónýsdóttir

15. Brotin bein - Angela Marsons, þýð. Ingunn Snædal

16. Gátan - Camilla Läckberg & Henrik Fexeus, þýð. Sigurður Þór Salvarsson

17. Bara móðir - Roy Jacobsen, þýð. Jón St. Kristjánsson

18. Lengsta nóttin - Ann Cleeves, þýð. Þórdís Bachmann

19. Undir yfirborðinu - Freida McFadden, þýð. Ingunn Snædal

20. Systirin í skugganum - Lucinda Riley, þýð. Valgerður Bjarnadóttir

---

Ævisögur, fræði- og handbækur

1.  Útkall 29 - SOS, erum á lífi! - Óttar Sveinsson

2.  Pabbabrandarar - Þorkell Guðmundsson

3.  Guðni – Flói bernsku minnar - Guðni Ágústsson og Guðjón Ragnar Jónasson

4.  Bréfin hennar mömmu - Ólafur Ragnar Grímsson

5.  Keltar – áhrif á íslenska tungu og menningu - Þorvaldur Friðriksson

6.  Tarot-bókin - Handbók og falleg tarot-spil - Claire Goodchild, þýð. Hafsteinn Thorarensen

7.  Sjöl og teppi – eins báðum megin - Auður Björt Skúladóttir, myndh. Auður Björt Skúladóttir og Christine Einarsson

8.  Allt í blóma : Pottablómarækt við íslenskar aðstæður - Hafsteinn Hafliðason

9.  Prjónað á börnin – af enn meiri ást - Lene Holme Samsøe, myndh. Katrine Rohrberg, þýð. Ásdís Sigurgestsd. og Guðrún B. Þórsd.

10.  Spítalastelpan - Hversdagshetjan Vinsý - Sigmundur Ernir Rúnarsson

11.  Elspa : Saga konu - Guðrún Frímannsdóttir

12.  Glaðasti hundur í heimi - Biblía hundaeigandans - Heiðrún Villa

13.  Bakað meira Með Elenoru Rós - Elenora Rós Georgesdóttir

14.  Krossgátur : Morgunblaðið nr. 10 - Höfundar ekki getið

15.  Ameríska goðsögnin - Saga Harley-Davidson mótorhjóla á Íslandi - Njáll Gunnlaugsson

16.  Uppgjör bankamanns - Lárus Welding

17.  Hálendishandbókin : Ekið um óbyggðir Íslands - Páll Ásgeir Ásgeirsson

18.  Húðbókin - Lára G. Sigurðardóttir og Sólveig Eiríksdóttir, myndh. Hildur Ársælsdóttir

19.  Tuskuprjón - Guðrún S. Magnúsdóttir

20. Á sporbaug : Nýyrði Jónasar Hallgrímssonar - Anna Sigríður Þráinsdóttir, Myndh. Elín Elísabet Einarsdóttir

---

Íslenskar barna- og unglingabækur

1. Orri óstöðvandi - Draumur Möggu Messi - Bjarni Fritzson

2. Hrekkjavaka með Láru - Birgitta Haukdal, myndh. Anahit Aleqsanian og Elen Nazaryan

3. Alexander Daníel Hermann Dawidsson - Bannað að ljúga - Gunnar Helgason, myndh. Rán Flygenring

4. Syngdu jólalög með Láru og Ljónsa - Birgitta Haukdal, myndh. Anahit Aleqsanian

5. Lára fer í útilegu - Birgitta Haukdal, myndh. Anahit Aleqsanian og Elen Nazaryan

6. Salka - Tímaflakkið - Bjarni Fritzson

7. Skólaslit - Ævar Þór Benediktsson, myndh. Ari H.G. Yates

8. Drengurinn með ljáinn - Ævar Þór Benediktsson, myndh. Sigurjón Líndal Benediktsson

9. Laddi - Snjókorn falla, skemmtilegustu jólalögin - Jón Ólafsson, myndh. Úlfur Logason

10. Lára fer á skíði - Birgitta Haukdal, myndh. Anahit Aleqsanian og Elen Nazaryan

11. Hanni granni dansari - Gunnar Helgason

12. Fagurt galaði fuglinn sá - Helgi Jónsson, Anna M. Marinósdóttir, myndh. Jón B. Hlíðberg

13. 13 þrautir jólasveinanna - Óveður í aðsigi - Huginn Þór Grétarsson

14. Sofðu rótt, hugljúfar vögguvísur - Jón Ólafsson, myndh. Úlfur Logason

15. Þín eigin saga - Sæskrímsli - Ævar Þór Benediktsson, myndh. Evana Kisa

16. Kennarinn sem fuðraði upp - Bergrún Íris Sævarsdóttir

17. Spurningabókin 2022 - Guðjón Ingi Eiríksson

18. Jón Oddur og Jón Bjarni – allar sögurnar - Guðrún Helgadóttir

19. Héragerði : Ævintýri um súkkulaði og kátínu - Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir

20. Ófreskjan í mýrinni - Sigrún Eldjárn

---

Þýddar barna- og unglingabækur

1. Amma glæpon enn á ferð - David Walliams, þýð. Guðni Kolbeinsson

2. Dagbók Kidda klaufa 16 - Meistarinn - Jeff Kinney, þýð. Helgi Jónsson

3. Jólaföndur - rauð - Höfundar og þýðanda ekki getið

4. Hva - David Walliams, þýð. Guðni Kolbeinsson

5. Risaeðlugengið : Fjársjóðsleitin - Lars Mæhle, myndh. Lars Rudebjer, þýð. Æsa Guðrún Bjarnadóttir og Sverrir Jakobsson

6. Leikum með sveinka - Höfundar og þýðanda ekki getið

7. Bóbó bangsi og jólin : Jólasaga með flipum til að opna! - Hartmut Bieber, þýð. Kolbeinn Þorsteinsson

8. Litlu börnin læra orðin - Rhea Gaughan, þýð. Andri Karel Ásgeirsson

9. Spæjarastofa Lalla og Maju : Fótboltaráðgátan - Martin Widmark, myndh. Helena Willis, þýð. Æsa Guðrún Bjarnadóttir

10. Víst getur Lotta næstum allt - Astrid Lindgren, myndh. Ilon Wikland, þýð. Ásthildur Egilson

11. Gurra Grís : Gurra góða nótt - Mark Baker, þýð. Klara Helgadóttir

12. Handbók fyrir ofurhetjur, sjöundi hluti: Endurheimt - Elias Vahlund, MyndHöf. Agnes Vahlund, þýð. Ingunn Snædal

13. Bíb-bíb! Depill á ferðinni : Bók með hljóðum - Eric Hill, þýð. Jakob F. Ásgeirsson

14. Dundað um jólin - Þýð. Kolbeinn Þorsteinsson

15. Bóbó bangsi í sveitinni : Gaman hjá Bóbó bangsa í sveitinni - Þýð. Kolbeinn Þorsteinsson

16. Jólasyrpa 2022 - Walt Disney

17. Vetrarsögur : Sjö notalegar sögur - Julia Donaldson, myndh. Axel Scheffler, þýð. Þórarinn Eldjárn

18. Líf og fjör í Ólátagarði - Astrid Lindgren

19. Hundmann og Kattmann - Dav Pilkey, myndh. Jose Garibaldi

20. Leikum með risaeðlum - verkefnabók - Höfundar og þýðanda ekki getið