Áður en dómsmálaráðherra komst að til að mæla fyrir frumvarpi sínu um útlendinga í dag fór fram um hálfrar klukkustundar löng umræða um fundarstjórn forseta þar sem ráðherrann var gagnrýndur harðlega. Hann var sagður hafa brotið lög með því að skipa Útlendingastofnun að afhenda ekki gögn um umsækjanedur til Alþingis um ríkisborgargararétt á liðnu þingi.
Gísli Rafn Ólafsson þingmaður Pírata og fleiri veltu fyrir sér hvort Jón Gunnarsson dómsmálaráðherra hefði ekki einnig brotið lög um ráðherraábyrgð og bæri því að stefna honum fyrir landsdóm.
„Ég sé ekki betur en að hæstvirtur dómsmálaráðherra hafi gerst brotlegur við ráðherraábyrgð og skal því sæta þeirri ábyrgð,“ sagði Gísli Rafn.
Loks gat ráðherra mælt fyrir þessari fimmtu tilraun til að koma breytingum á útlendingalögum í gegnum þingið.
„Við framkvæmd núgildandi laga hefur komið í ljós að þörf er á að lagafæra, endurskoða og breyta all mörgum ákvæðum laganna um alþjóðlega vernd. Svo framkvæmd og meðferð mála sem undir þau falla sé skýr og gagnsæ,“ sagði Jón meðal annars.
Þá hefði þeim fjölgað mikið sem sæktu um alþjóðlega vernd á Íslandi.
„Útlit er fyrir að heildarfjöldi umsókna um vernd á árinu verði yfir fimm þúsund. Sem er meira en fjörutíu sinnum fleiri umsóknir en fyrir tíu árum,“ sagði Jón og hlutfallslega fleiri en á hinum Norðurlöndunum.
Þingmenn allra stjórnarandstöðuflokka gagnrýndu að frumvarpið gengi of langt nema þingmenn Miðflokksins em töldu það ganga of skammt. Sigmundur Davíð Gunnlaugsson greip til myndlíkingar um þynningu kaffis á árum áður þegar margar vörur voru skammtaðar á Íslandi.
„Það er ekki annað að sjá nú þegar þetta mál kemur hér fram í fimmta skipti að það sé enn búið að þynna það út. Það sé enn búið að bæta í kaffibætinn og minnka kaffið,“ sagði Sigmundur Davíð.
Dómsmálaráðherra gat ekki tekið undir það og nefndi dæmi um breytingar.
„Það eru teknir út þeir hvatar sem eru í núverandi löggjöf til að láta reyna á þá fresti sem eru til staðar til að fá mál sitt tekið fyrir að nýju. Þannig að því leyti tel ég að þetta leysi mikinn vanda,“ sagði Jón. En samkvæmt frumvarpinu fer neikvæð afgreiðsla umsókna strax í kæruferli en nú ákveða umsækjendur sjálfir hvort og þá hvenær þeir kæra.
Guðbrandur Einarsson þingmaður Viðreisnar sagði að first og fresmt ætti að horfa til neyðar fólks sem sæktu um vernd hér á landi.
„Hverju breytir það hvort við erum að taka hlutfallslega fleiri en aðrir. Skiptir það einhverju máli,“ spurði Guðbrandur.
Jón Gunnarsson túlkaði þessi orð þingmannsins svona:
„Það er ekki hægt að skilja háttvirtan þingmann öðruvísi en svo að hann vilji hér bara opna landamærin og hafa þetta alveg óheft. Hann má hafa þá skoðun. Ég er bara algerlega ósammála því,“ sagði dómsmálaráðherra.
