Listræn upplifun fyrir blinda, full sjáandi og öll þar á milli

Sautján listamenn

Er hér um að ræða samsýningu sautján listamanna en þeir eru Birgir Andrésson, Björk Viggósdóttir, Hólmfríður Guðmundsdóttir, Hugleikur Dagsson, Hulda Hákon, Kristín Morthens, Fischersund: Ingibjörg, Lilja & Sigurrós Birgisdætur, Lilý Erla Adamsdóttir, Lína Rut Wilberg, Sunneva Ása Weisshappel, Tolli & Nonni, Þórdís Erla Zoëga, Þorvaldur Jónsson og Jón Óskar.

„Á sýningunni Skynleikar mætast ólíkir listamenn með það sameiginlega markmið að brjóta niður stigveldi skynfæranna. Listræn upplifun sem er ætluð þvert á ​samfélag óháð sjón. Listamenn sýningarinnar sýna bæði ný og eldri verk. Einstök verk verða einnig til sölu og mun hluti ágóðans renna til Blindrafélagsins,“ segir í fréttatilkynningu frá sýningarstjórum Skynleika, þeim Ásdísi Þulu og Björk Hrafnsdóttur. Blaðamaður tók púlsinn á þeim og fékk að heyra nánar frá verkefninu.

Hvenær kviknaði hugmyndin að þessari sýningu?

Ásdís: Hugmyndin kviknaði þegar ég var að setja upp málverkasýningu í galleríi mínu Þulu fyrir um tveimur árum síðan og hugsaði: „Mikið hlýtur að vera óspennandi að vera blindur og mæta á myndlistarsýningu þar sem þú getur ekki upplifað listaverkin vegna skerðingar á sjón. Hvers vegna ætti fólk einu sinni að mæta? Það hlýtur að vera hægt að upplifa íslenska samtímalist í gegnum önnur skynfæri en sjónina.“ Fljótlega hafði ég svo samband við Blindrafélagið.

Ég hugsaði strax að það væri ógjörningur fyrir mig að vinna þessa sýningu án þess að vera í góðu sambandi við Blindrafélagið, enda er ég með fulla sjón og get ómögulega sett mig í þau spor sem blindir og sjónskertir eru í og þær hindranir sem þau þurfa að takast á við í daglegu lífi, hvað þá þegar kemur að myndlistarsýningum.

Blindrafélagið styrkti sýninguna í gegnum sjóð sinn Stuðningur til sjálfstæðis og gerði þannig þessa hugsjón að veruleika. Til stóð að opna Skynleika á Degi Hvíta stafsins 2021, en vegna enn annarrar Covid bylgjunnar var leikum frestað. Árið 2022 fékk ég svo til liðs við mig sýningarstjórann Björk Hrafnsdóttur sem nýlega útskrifaðist frá LHÍ í sýningagerð.

Björk: Það var mikil áskorun að setja upp svona stóra samsýningu með sautján listamönnum og að reyna að setja sig í spor blindra eða sjónskertra sem gestir á sýningunni. Ég tengdi myndlist alltaf mest við sjónræna upplifun. En það hefur verið áhugavert að reyna að brjóta niður stigveldi skynjunar svo að sjónskert og blint fólk nái að upplifa listaverkin á fullnægjandi hátt og auka aðgengi að list. 

Á þessari sýningu er jafn mikilvægt að finna lyktina, heyra og snerta verkin eins og að sjá þá.

Hvernig hefur ferlið gengið?

Ásdís: Þetta hefur auðvitað verið algjör rússíbani en alveg ótrúlega skemmtilegt og lærdómsríkt. Það hefur verið ómetanlegt að hafa fengið Björk inn í verkefnið og við vinnum vel saman. Við settum auðvitað saman spennandi hóp listamann til þess að sýna verk sín og höfum lagt mikla vinnu í alla umgjörð sýningarinnar.

En þó svo að allir þessir glæsilegu listamenn væru komnir þá var jafn mikilvægt að finna hið fullkomna rými og við vorum svo heppnar að Reginn bauð okkur þetta fallega rými hér á Hafnartorginu. Einnig höfðum við samband við Ognatura til þess að brugga með okkur sérstakan bjór og virkja bragðskynið á Skynleikunum.

Björk: Ótrúlega lærdómsríkt ferli. Það hefur verið mjög gefandi að kynnast öllum þessum ólíku listamönnum. Listamennirnir á sýningunni koma flestir úr mjög ólíkum áttum en áttu það sameiginlegt að hafa áhuga á opna fyrir önnur skynfæri en sjónina. Svo erum við með listamenn eins og Hólmfríði Guðmundsdóttur á sýningunni sem fjallar beint um skynjun sjónskertrar manneskju þar sem hún sjálf glímir við sjónskerðingu og litblindu. Skynjun litblindra hafði til dæmis áhrif á litavalið í sýningarskránni en þar notuðum við bláan og gulan lit sem flestir sjá á svipaðan hátt þrátt fyrir litblindu.

Sýningin er opin frá miðvikudegi til sunnudags 15. október - 13. nóvember og er staðsett á Hafnartorgi með aðkomu bæði frá Kolagötu og Geirsgötu.