Fimm brauð, tveir fiskar Inga Auðbjörg K. Straumland skrifar 8. september 2022 13:31 Í Nýja Testamentinu segir frá því þegar Jesús fóðraði 5000 manns (og þegar ég segi manns, þá voru það víst 5000 karlar, því konur og börn virtist óþarfi að telja) með aðeins fimm brauðum og tveimur fiskum. Það var meira að segja nóg eftir og söfnuðu lærisveinarnir afgöngum í heilar 12 körfur. Það er ansi ljóst að brauðhleifar Palestínumannsins til forna duguðu yfirnáttúrulega vel, en jafnvel þó við tökum kraftaverkin út úr jöfnunni mætti gjarnan spyrja sig: Hvað er eitt brauð og hvað er einn fiskur? Siðmennt stekkur yfir 5000 félaga Þjóðskrá Íslands gaf í gær út reglulegt fréttabréf sitt, þar sem fjallað er um uppfærðar tölur úr skrá yfir trúfélagsaðild Íslendinga. Samkvæmt nýjustu tölum hefur Siðmennt, félag siðrænna húmanista á Íslandi, nú farið yfir 5000 félaga í fyrsta skipti. Það er stórfelld aukning á stuttum tíma, en þegar Siðmennt var fyrst sett á skrá yfir lífsskoðunarfélög landsins árið 2013 voru um 300 meðlimir á félagatali félagsins. Þetta er því tæp sautjánföldun á aðeins 9 árum. Á sama tímabili hefur Þjóðkirkja Íslands farið úr því að vera andlegt heimili 76% Íslendinga, í það að hafa aðeins 60% þjóðarinnar á félagaskrá sinni. Fyrri kynslóðir stýra úthlutun fjármuna framtíðarinnar Það er því nokkuð ljóst að annað félagið hlýtur að vera í þó nokkurri tilvistarkreppu, á meðan hitt félagið blómstrar og sópar til sín nýjum félögum sem líta á húmanísk gildi sem sín lífsviðhorf. Það er þó auðvitað gígantískur munur á milli félaga; annað hefur í sögulegu samhengi talið meirihluta þjóðarinnar, á meðan hitt er nýskriðið yfir 1%. En tölur Þjóðskrár um félagsaðild þessara tveggja lífsskoðunarfélaga, annars kristilegs og hins veraldlegs, byggjast þó einnig á gölluðum gögnum sem bera þess merki að kerfislæg forréttindi hafi skekkt þau í áraraðir. Þegar börn fæðast eru þau skráð, án heimildar foreldra, í það félag sem foreldrarnir tilheyra. Áður voru börn skráð lóðbeint í trúfélag móður, án þess að spyrja kóng, né prest, móður né barn. Þetta þýðir að áratugum saman hefur fólk verið skráð í það trúfélag fyrri kynslóða í fjölskyldu sinni án heimildar fólksins sjálfs, og það er aðallega eitt trúfélag sem græðir á því: Trúfélagið sem var algengast hjá téðum fyrri kynslóðum. Margt bendir þó til þess að tölurnar endurspegli ekki raunveruleg viðhorf landans. Siðmennt, með sitt staka prósent þjóðarinnar á félagatali sínu, sinnti 18% allra hjónavígsla sem fram fóru hjá trú- eða lífsskoðunarfélögum árið 2019 (uppfærðari tölur því miður ekki aðgengilegar hjá Hagstofunni). Gölluð gögn gera ógagn Sum gætu haldið að þetta skipti litlu máli. Að skráning Þjóðskrár á þessum viðkvæmu persónuupplýsingum sé nú fyrst og fremst upplýsingasöfnun. En það er ekki alveg svoleiðis, því að skipting fjármuna byggist á þessum upplýsingum. Og af því að gögnin eru gölluð getum við ekki verið viss um að skipting þessara sameiginlegu sjóða þjóðarinnar sé raunverulega réttlát og samkvæmt vilja fólksins. Flestar kannanir sýna nefnilega að í gögnunum sé talsverð skekkja-að ekki öll sem tilheyra stærsta félaginu, Þjóðkirkjunni, vilji endilega vera þar, eða séu yfirhöfuð meðvituð um það að þau tilheyri því félagi. Þannig væri á allan máta langréttlátast að núlla bara skráninguna á einu bretti og óska eftir því að fólk skrái sig aftur. Aðeins þannig myndi skráningin endurspegla raunverulegan vilja einstaklingsins - og þannig þjóðarinnar allrar. En hvað koma fiskarnir málinu við? Jú, Jesús fóðraði fullt af fólki með fáeinum brauðum og fiskapari. Það er því ljóst að brauðin hans duga betur en önnur brauð. Og það sama á við þau brauð og fiska sem dreift er úr bastkörfum ríkissjóðs til lífsskoðunarfélaganna. Flest fá félögin brauð og fiska í hlutfalli við stærð þess sem telur sig eiga samleið með félaginu. Öll nema eitt. Eitt félagið fær nefnilega nánast tvöfölda úthlutun; Ekki bara sóknargjöld, heldur aukaframlag sem telur milljarða, sem byggist á versta samningi sem ríkið hefur nokkurntíman gert og allar líkur á að sé í raun löngu búið að greiða upp. Það er því nokkuð ljós að rétt eins og fyrir tvöþúsund árum, þá eru enn í dag sum brauð stærri en önnur brauð. Höfundur er formaður Siðmenntar, siðrænna húmanista á Íslandi og borðar almennt ekki fisk, en þónokkuð brauð. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Inga Auðbjörg K. Straumland Trúmál Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Halldór 9.11.2024 Halldór Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Það sem má alls ekki tala um... Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Rekin út fyrir að vera kennari Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Lenda menn í fangelsi eftir misheppnaða skólagöngu? Elinóra Inga Sigurðardóttir Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Vegurinn heim Tinna Rún Snorradóttir skrifar Skoðun Framsókn setur heimilin í fyrsta sæti Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Allt mannanna verk - orkuöryggi á Íslandi Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvert er planið? Þorleifur Hallbjörn Ingólfsson skrifar Skoðun Íslenskan heldur velli Stefán Atli Rúnarsson,Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Ný gömul menntastefna Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Skoðun Krafa um árangur í atvinnu- og samgöngumálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn fjölskyldunnar Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Píratar standa með fólki í vímuefnavanda Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Lenda menn í fangelsi eftir misheppnaða skólagöngu? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun Andlát ungrar manneskju hefur gáruáhrif á allt samfélagið Sigurþóra Bergsdóttir skrifar Skoðun Báknið burt - hvaða bákn? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll börn! Gunnhildur Jakobsdóttir ,Kolbrún Kristínardóttir skrifar Skoðun Að stela framtíðinni Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Vegið að framtíð ungs vísindafólks á Íslandi Katrín Möller,Svava Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Fjöleignarhús og vátryggingar Jónína Þórdís Karlsdóttir skrifar Skoðun Ert þú áhorfandi ofbeldis? Carmen Maja Valencia skrifar Skoðun Það er dýrt að reka ríkissjóð alltaf á yfirdrætti Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Opinber ómöguleiki Guðmundur F. Magnússon skrifar Skoðun Gervigreindin mun gjörbylta öllum samfélögum Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarlögin tíu ára Einar Örn Thorlacius skrifar Skoðun Er þetta sanngjarnt? Sigríður Clausen skrifar Skoðun Niðurskurðurinn sem enginn bað um Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Það sem má alls ekki tala um... Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Síðasti naglinn í borginni Björg Eva Erlendsdóttir,Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Slæm stjórnsýsla heilbrigðismála - dauðans alvara Markús Ingólfur Eiríksson skrifar Sjá meira
Í Nýja Testamentinu segir frá því þegar Jesús fóðraði 5000 manns (og þegar ég segi manns, þá voru það víst 5000 karlar, því konur og börn virtist óþarfi að telja) með aðeins fimm brauðum og tveimur fiskum. Það var meira að segja nóg eftir og söfnuðu lærisveinarnir afgöngum í heilar 12 körfur. Það er ansi ljóst að brauðhleifar Palestínumannsins til forna duguðu yfirnáttúrulega vel, en jafnvel þó við tökum kraftaverkin út úr jöfnunni mætti gjarnan spyrja sig: Hvað er eitt brauð og hvað er einn fiskur? Siðmennt stekkur yfir 5000 félaga Þjóðskrá Íslands gaf í gær út reglulegt fréttabréf sitt, þar sem fjallað er um uppfærðar tölur úr skrá yfir trúfélagsaðild Íslendinga. Samkvæmt nýjustu tölum hefur Siðmennt, félag siðrænna húmanista á Íslandi, nú farið yfir 5000 félaga í fyrsta skipti. Það er stórfelld aukning á stuttum tíma, en þegar Siðmennt var fyrst sett á skrá yfir lífsskoðunarfélög landsins árið 2013 voru um 300 meðlimir á félagatali félagsins. Þetta er því tæp sautjánföldun á aðeins 9 árum. Á sama tímabili hefur Þjóðkirkja Íslands farið úr því að vera andlegt heimili 76% Íslendinga, í það að hafa aðeins 60% þjóðarinnar á félagaskrá sinni. Fyrri kynslóðir stýra úthlutun fjármuna framtíðarinnar Það er því nokkuð ljóst að annað félagið hlýtur að vera í þó nokkurri tilvistarkreppu, á meðan hitt félagið blómstrar og sópar til sín nýjum félögum sem líta á húmanísk gildi sem sín lífsviðhorf. Það er þó auðvitað gígantískur munur á milli félaga; annað hefur í sögulegu samhengi talið meirihluta þjóðarinnar, á meðan hitt er nýskriðið yfir 1%. En tölur Þjóðskrár um félagsaðild þessara tveggja lífsskoðunarfélaga, annars kristilegs og hins veraldlegs, byggjast þó einnig á gölluðum gögnum sem bera þess merki að kerfislæg forréttindi hafi skekkt þau í áraraðir. Þegar börn fæðast eru þau skráð, án heimildar foreldra, í það félag sem foreldrarnir tilheyra. Áður voru börn skráð lóðbeint í trúfélag móður, án þess að spyrja kóng, né prest, móður né barn. Þetta þýðir að áratugum saman hefur fólk verið skráð í það trúfélag fyrri kynslóða í fjölskyldu sinni án heimildar fólksins sjálfs, og það er aðallega eitt trúfélag sem græðir á því: Trúfélagið sem var algengast hjá téðum fyrri kynslóðum. Margt bendir þó til þess að tölurnar endurspegli ekki raunveruleg viðhorf landans. Siðmennt, með sitt staka prósent þjóðarinnar á félagatali sínu, sinnti 18% allra hjónavígsla sem fram fóru hjá trú- eða lífsskoðunarfélögum árið 2019 (uppfærðari tölur því miður ekki aðgengilegar hjá Hagstofunni). Gölluð gögn gera ógagn Sum gætu haldið að þetta skipti litlu máli. Að skráning Þjóðskrár á þessum viðkvæmu persónuupplýsingum sé nú fyrst og fremst upplýsingasöfnun. En það er ekki alveg svoleiðis, því að skipting fjármuna byggist á þessum upplýsingum. Og af því að gögnin eru gölluð getum við ekki verið viss um að skipting þessara sameiginlegu sjóða þjóðarinnar sé raunverulega réttlát og samkvæmt vilja fólksins. Flestar kannanir sýna nefnilega að í gögnunum sé talsverð skekkja-að ekki öll sem tilheyra stærsta félaginu, Þjóðkirkjunni, vilji endilega vera þar, eða séu yfirhöfuð meðvituð um það að þau tilheyri því félagi. Þannig væri á allan máta langréttlátast að núlla bara skráninguna á einu bretti og óska eftir því að fólk skrái sig aftur. Aðeins þannig myndi skráningin endurspegla raunverulegan vilja einstaklingsins - og þannig þjóðarinnar allrar. En hvað koma fiskarnir málinu við? Jú, Jesús fóðraði fullt af fólki með fáeinum brauðum og fiskapari. Það er því ljóst að brauðin hans duga betur en önnur brauð. Og það sama á við þau brauð og fiska sem dreift er úr bastkörfum ríkissjóðs til lífsskoðunarfélaganna. Flest fá félögin brauð og fiska í hlutfalli við stærð þess sem telur sig eiga samleið með félaginu. Öll nema eitt. Eitt félagið fær nefnilega nánast tvöfölda úthlutun; Ekki bara sóknargjöld, heldur aukaframlag sem telur milljarða, sem byggist á versta samningi sem ríkið hefur nokkurntíman gert og allar líkur á að sé í raun löngu búið að greiða upp. Það er því nokkuð ljós að rétt eins og fyrir tvöþúsund árum, þá eru enn í dag sum brauð stærri en önnur brauð. Höfundur er formaður Siðmenntar, siðrænna húmanista á Íslandi og borðar almennt ekki fisk, en þónokkuð brauð.
Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar