Mikhail Gorbachev bar með sér ferska vinda þegar hann tók við embætti aðalritara Sovéska kommúnistaflokksins aðeins 54 ára gamall í mars 1985. Á undan honum höfðu tveir aldraðir leiðtogar ríkt í stuttan tíma en Sovétríkin voru fullkomlega stöðnuð eftir tuttugu og sex ára valdatíð Leonids Brezhnev og í raun gjaldþrota.
Gorbachev innleiddi opna umræðu og slakaði á klóm miðstýrðs áætlanabúskaps og einsetti sér að bæta samskiptin við Vesturlönd.
Skömmu eftir misheppnað valdarán harðlínumanna í Kommúnistaflokknum íágúst 1991 leystust Sovétríkin upp. Gorbachev sagði af sér forsetaembættinu á jóladag 1991 og þar með heyrðu Sovétríkin sögunni til.
„Með stofnun Samveldis sjálfstæðra ríkja segir ég her með af mér sem forseti Sovétríkjanna,“ tilkynnti síðasti leiðtogi Sovétríkjanna þegnum þessa heimsveldis sem nú var ekki lengur til.
Vladimir Putin núverandi forseti Rússlands hefur lýst falli Sovétríkjanna sem mesta harmleik í sögu Rússlands og kann því Gorbachev litlar þakkir. Ekki liggur fyrir hvort ríkið muni standa að útför hans á laugardag.
Á Vesturlöndum er Gorbachevs hins vegar minnst með virðingu og hlýju. Boris Johnson fráfarandi forsætisráðherra Bretlands sagðist óttast að Putin ætlaði sér að afnema allar lýðræðisumbætur.
„Mikhaíl Grobatsjov var einn af þeim sem breyttu heiminum. Og hann breytti heiminum ótvírætt til hins betra,” sagði Johnson í dag.
Leiðtogar Þýskalands hafa þakkað Gorbachev endursameiningu Þýskalands og Joseph Borrell utanríkisstjóri Evrópusambandsins sagði hann hafa valdið straumhvörfum í heimsmálunum.
„Mikhaíl Gorbatsjov sendi frelsisvinda inn í rússneskt samfélag. Hann reyndi að breyta kommúníska kerfinu innan frá sem reyndist ómögulegt,“ sagði Borrell.
Gorbachev hafði verið veikur og á sjúkrahúsi fráþvíí júníí fyrra. Þótt núverandi ráðamenn í Moskvu gráti krókodílatárum við fráfall hans minnast fyrrverandi bandamenn og starfsmenn stofnunar hans leiðtogans fyrrverandi með hlýju.
Einn þeirra er Pavel Palazhchenko túlkur hans sem fylgdi honum meðal annars á leiðtogafundinn í Höfða.
„Ég held að hann hafi gegnt framúrskarandi hlutverki. Ég held aðóttaleysi hans, frumkvæði hans aðþeim breytingum sem hann hóf íþessu landi, landinu okkar, í Sovétríkjunum, í Rússlandi hafi leitt til varanleika margra þessara breytinga,“ sagði Palazhchenko.
Sjónvarpsáhorfendur góndu klukktímunum saman á hurðarhúnin á Höfða dagana 11. til 12. október árið 1986 og biðu fregna af leiðtogafundinum. Fyrst í stað töldu menn að enginn árangur hefði veriðá fundum leiðtoganna en síðar meir telja menn að fundurinn hafi lagt grundvöllinn að miklum afvopnunarsamningum Bandaríkjanna og Sovétríkjanna.
