Svar við pistli Þórarins Árni Reynir Hassell Guðmundsson skrifar 7. apríl 2022 10:30 Mér finnst rétt að birta þetta Svar við pistli Þórarins núna, þótt pistillinn sem ég svari sé frá því í fyrra. Vegna þess að ég tel að besta leiðin til að grafa undan nýjasta pistli Þórarins Hjartarsonar, Sigurður Ingi og Hot Fuzz sem var birtur á Visir.is 5. apríl 2022 sé að taka í sundur pistilinn Hatursorðræða er ekki til. Pistill Þórarins Hjartarsonar, Hatursorðræða er ekki til sem birtist á Visir.is 20. október 2021, endurspeglar gjörsamlega það sem Þórarinn telur að sé að vandamálið við notkunina á orðinu hatursorðræða. Þórarinn biður um að öll umræða sé viðruð á ígrundaðan hátt og með rökum en engin rök er að finna í pistli hans. Þórarinn ásakar þá sem finnst hugtakið hatursorðræða eiga rétt á sér um að geta ekki tekið umræðu um þau málefni sem hafa verið flokkuð sem hatursorðræða. Hann þorir sjálfur ekki að skilgreina hvaða umræðu hann langar að taka. Þórarinn virðist ekki hafa íhugað að rökin fyrir því að hatursorðræða spilli umræðum megi nota gegn hans pistli, enda biður hann um að umræða sé takmörkuð. Pistill Þórarins er, þegar öllu er á botninn hvolft illa ígrundaður og gjörsamlega röklaus. Fjórar hugmyndir koma samt fram í pistli Þórarins um hugtakið hatursorðræðu, að það sé; Atlaga gegn tjáningarfrelsi, illa ígrundað hugtak, að það valdi því að haturshópar myndist og að það hafi verið notað í vafasömum tilgangi í gegnum söguna. Í stuttu máli virðist Þórarinn ekki sanna neitt annað en Marley-tilgátuna. Tilgátan er sú að grundvöllur þess að sjá og skilja fordóma í kringum sig sé sögulegur skilningur sem Þórarinn virðist skorta. Enda líkir hann notkun hatursorðræðu í dag við notkun á hugtakinu landráð í Norður-Kóreu og notkun rannsóknarréttarins á hugtakinu trúvilla. Bæði þessi hugtök hafa verið notuð til að refsa hverjum sem er, hvernig sem er. Hvorugt þessara hugtaka var samt raunverulega kallað hatursorðræða, eins og Þórarinn heldur ranglega fram. Líkingunni við kúgunartæki Kristni og Norður-Kóreu er auðvelt að fella ef við skoðum sögulegar forsendur þeirra hugtaka, sem voru og eru notuð af valdhafandi hópum til að kúga valdaminni hóp. Þessi tæki voru þar að auki ekki notuð til að skilgreina brot gegn manneskjum heldur brot gegn afstæðum hlutum eins og ríki eða trú. Samanburðurinn er rökleysa, líklega ekki sett fram í öðrum tilgangi en að afvegaleiða baráttu jaðarsettra hópa. Lög um hatursorðræðu í dag taka á skýran hátt fram að átt er við orðræðu gegn jaðarsettum hópum. Íslensku lögin sem mætti kalla lög gegn hatursorðræðu koma fram í almennum hegningarlögum undir Ærumeiðingar og brot gegn friðhelgi einkalífs. Þau hljóma svona: [233. gr. a. [Hver sem opinberlega hæðist að, rógber, smánar eða ógnar manni eða hópi manna með ummælum eða annars konar tjáningu, svo sem með myndum eða táknum, vegna þjóðernis, litarháttar, kynþáttar, trúarbragða, kynhneigðar eða kynvitundar, eða breiðir slíkt út, skal sæta sektum eða fangelsi allt að 2 árum.] 1)] 2) 1)L. 13/2014, 2. gr. 2)L. 96/1973, 1. gr. Nú finnst mér torskiljanlegt að ímynda sér misnotkun á þessum lögum þegar sönnunarbyrðin hvílir hjá fórnarlambinu. Ég veit ekki betur en að lögregluþjónn hafi nýverið komist upp með nákvæmlega þessa refsiverðu hegðun. Grundvöllur alls pistilsins verður þá í raun fullyrðingin um að enginn viti hvað hatursorðræða sé. Það er sannarlega rangt, orðið hatursorðræða er notað til að skilgreina orðræðu eða dreifingu hugmynda sem hvetja til öðrunar, afmennskunar eða ofbeldis. Þetta er ekki bara mín skoðun, bandarískir lagaúrskurðir samræmast þessu, einnig niðurstaða Evrópuráðs og orðabókin Britannica. Þórarinn heldur því fram að þetta sé illa ígrunduð merking en færir engin rök fyrir því, við eigum að taka hann á orðinu. En almennt samþykki ríkir um það hvað hatursorðræða sé, bæði fræðilega og lagalega. Merkingin er í raun einföld, auðskiljanleg og löngu samþykkt. Þórarinn virðist vera að segja að honum finnist varhugavert að setja lögbann á afmennskun fórnarlamba afmennskunar eða lögbann á hvatningu til þjóðarmorða gegn eftirlifendum fyrri þjóðarmorða, á þeim grundvelli að sú orðræða sé ofbeldi. Engin rök eru færð fyrir því að fólk eigi að þola umræðu sem er ofbeldi gegn þeim, önnur en að lögleiðing banns á hatursorðræðu valdefli haturshópa. Augljóst er að viðamestu hatursglæpir sögunnar eru framdir fyrir tilvist orðsins hatursorðræða. Með lagalegri skilgreiningu orðsins taka samfélög afstöðu gegn þessu forna hatri á skýran og áhrifaríkan hátt. Hegðun sem er mannskemmandi og jafnvel kynslóðaskemmandi er skilgreind sem ofbeldið sem hún réttilega er og gerð refsiverð. Skilgreining á hatursorðræðu í lögum er jafn þörf og allar aðrar skilgreiningar ofbeldis. Vandamálið sem Þórarinn bendir raunar á er hvernig varhugaverðir valdhafar nýta sér fáfræði og öðrun minnihlutahópa til að ná sínu fram og sameina ótengda hópa gegn ímynduðum sameiginlegum óvin, það er ekkert nýtt og óbreytt með tilkomu hugtaksins. Hér sjáum við aftur skort Þórarins á sögulegum skilningi, sem rennir frekari stoðum undir Marley- tilgátuna sem lausn á pistli Þórarins. Augljóst er að tilurð orðsins hatursorðræða hefur ekki valdeflt haturshópa, sem Þórarinn minnist einmitt á að séu flúnir í felur þótt þeir séu ennþá til. Þórarinn speglar fólkið sem hann hyggst setja út á og virðist ekki hafa íhugað hvað inngripið sem hann kallar eftir hefur í för með sér. En ef baráttan gegn hatursorðræðu á að víkja fyrir tjáningarfrelsi er réttast að álykta að baráttan gegn einelti þurfi líka að víkja á nákvæmlega sömu forsendum, meiðyrðamál og mál gegn ofbeldishótunum hljóta að víkja næst. Eða ætli Þórarinn dragi mörk tjáningarfrelsis við jaðarsetta hópa og finnist rétt að berjast gegn birtingarmyndum eineltis og kæra meiðyrði? Nú veit ég ekki, en eitt veit ég: Pistill Þórarins snerist í raun aldrei um tjáningarfrelsi. Að lokum spíralar pistillinn út í strámenn og tvípólavæðingu, enda hvorki fræði né hlutlægni að finna í pistlinum. Þórarinn ýjar að því að ekki séu til nægilega traustir stjórnmálamenn til að skilgreina hatursorðræðu til frambúðar eða að þeir sem mótmæli hatursorðræðu séu ekki tilbúnir í „umræðuna” bakvið hatrið. Nú geng ég út frá því að Þórarinn viti jafn vel og ég að ekki þurfi að negla niður lög eða skilgreiningar til frambúðar, þeim sé breytt ótt og títt. Því býð ég engin heildstæð mótrök við þessari rökleysu. Við fullyrðingum um skort á getu til að „takast á við” „umræðu” sem er ofbeldi gegn manni sjálfum er bara eitt svar: Það er fráleitt að þér finnist fólk skulda þér að þola ofbeldi og hótanir í þágu tjáningarfrelsis þíns. Höfundur er nemi í bókmenntafræði við HÍ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun JL húsið og að éta það sem úti frýs… Sveinn Hjörtur Guðfinnsson Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun JL Gettó Hildur Björnsdóttir Skoðun Palestína, háskólar og (af)nýlenduvædd rými Jovana Pavlović Skoðun Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson Skoðun Kýld niður í kjördæmaviku Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun „Hvert stefnirðu?“ Arna Stefanía Guðmundsdóttir Skoðun Landlæknir veldur skaða Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson Skoðun Skoðun Skoðun Fjárfesting í þágu barna Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Flugvöllur í Hvassahrauni eða Árborg? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun JL Gettó Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Mun Alþingi fremja landráð? Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Hvað vitum við? Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Hvetjum samstarfsfólkið til að fara í skimun Ágúst Ingi Ágústsson skrifar Skoðun „Hvert stefnirðu?“ Arna Stefanía Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þetta er allt að koma... Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Mörkin lögmannsstofa: Áskorun til núverandi stjórnarmanna Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun JL húsið og að éta það sem úti frýs… Sveinn Hjörtur Guðfinnsson skrifar Skoðun Palestína, háskólar og (af)nýlenduvædd rými Jovana Pavlović skrifar Skoðun Nágrannar óskast! Embla Vigfúsdóttir skrifar Skoðun Tími er ekki óþrjótandi auðlind Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þverpólitískur vilji fyrir brotthvarfi óþarfa flugumferðar frá Reykjavíkurflugvelli Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon ,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar Skoðun Kýld niður í kjördæmaviku Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Nokkrum rangfærslum í málflutningi menningarráðherra svarað Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Frá Félagi hafnarverkamanna á Íslandi Sverrir Fannberg Júlíusson skrifar Skoðun Úmbarassa-sa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Útrýmum fátækt á Íslandi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Stenzt ekki stjórnarskrána Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýsköpun án framtíðar? Erna Magnúsdóttir,Eiríkur Steingrímsson skrifar Skoðun Landlæknir veldur skaða Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Jafnlaunavottun átti aldrei að vera skylda Heiðrún Björk Gísladóttir skrifar Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Það er þetta með þorpið Dagný Gísladóttir skrifar Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Ábyrgð stjórnenda á netöryggi og NIS2 Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar Sjá meira
Mér finnst rétt að birta þetta Svar við pistli Þórarins núna, þótt pistillinn sem ég svari sé frá því í fyrra. Vegna þess að ég tel að besta leiðin til að grafa undan nýjasta pistli Þórarins Hjartarsonar, Sigurður Ingi og Hot Fuzz sem var birtur á Visir.is 5. apríl 2022 sé að taka í sundur pistilinn Hatursorðræða er ekki til. Pistill Þórarins Hjartarsonar, Hatursorðræða er ekki til sem birtist á Visir.is 20. október 2021, endurspeglar gjörsamlega það sem Þórarinn telur að sé að vandamálið við notkunina á orðinu hatursorðræða. Þórarinn biður um að öll umræða sé viðruð á ígrundaðan hátt og með rökum en engin rök er að finna í pistli hans. Þórarinn ásakar þá sem finnst hugtakið hatursorðræða eiga rétt á sér um að geta ekki tekið umræðu um þau málefni sem hafa verið flokkuð sem hatursorðræða. Hann þorir sjálfur ekki að skilgreina hvaða umræðu hann langar að taka. Þórarinn virðist ekki hafa íhugað að rökin fyrir því að hatursorðræða spilli umræðum megi nota gegn hans pistli, enda biður hann um að umræða sé takmörkuð. Pistill Þórarins er, þegar öllu er á botninn hvolft illa ígrundaður og gjörsamlega röklaus. Fjórar hugmyndir koma samt fram í pistli Þórarins um hugtakið hatursorðræðu, að það sé; Atlaga gegn tjáningarfrelsi, illa ígrundað hugtak, að það valdi því að haturshópar myndist og að það hafi verið notað í vafasömum tilgangi í gegnum söguna. Í stuttu máli virðist Þórarinn ekki sanna neitt annað en Marley-tilgátuna. Tilgátan er sú að grundvöllur þess að sjá og skilja fordóma í kringum sig sé sögulegur skilningur sem Þórarinn virðist skorta. Enda líkir hann notkun hatursorðræðu í dag við notkun á hugtakinu landráð í Norður-Kóreu og notkun rannsóknarréttarins á hugtakinu trúvilla. Bæði þessi hugtök hafa verið notuð til að refsa hverjum sem er, hvernig sem er. Hvorugt þessara hugtaka var samt raunverulega kallað hatursorðræða, eins og Þórarinn heldur ranglega fram. Líkingunni við kúgunartæki Kristni og Norður-Kóreu er auðvelt að fella ef við skoðum sögulegar forsendur þeirra hugtaka, sem voru og eru notuð af valdhafandi hópum til að kúga valdaminni hóp. Þessi tæki voru þar að auki ekki notuð til að skilgreina brot gegn manneskjum heldur brot gegn afstæðum hlutum eins og ríki eða trú. Samanburðurinn er rökleysa, líklega ekki sett fram í öðrum tilgangi en að afvegaleiða baráttu jaðarsettra hópa. Lög um hatursorðræðu í dag taka á skýran hátt fram að átt er við orðræðu gegn jaðarsettum hópum. Íslensku lögin sem mætti kalla lög gegn hatursorðræðu koma fram í almennum hegningarlögum undir Ærumeiðingar og brot gegn friðhelgi einkalífs. Þau hljóma svona: [233. gr. a. [Hver sem opinberlega hæðist að, rógber, smánar eða ógnar manni eða hópi manna með ummælum eða annars konar tjáningu, svo sem með myndum eða táknum, vegna þjóðernis, litarháttar, kynþáttar, trúarbragða, kynhneigðar eða kynvitundar, eða breiðir slíkt út, skal sæta sektum eða fangelsi allt að 2 árum.] 1)] 2) 1)L. 13/2014, 2. gr. 2)L. 96/1973, 1. gr. Nú finnst mér torskiljanlegt að ímynda sér misnotkun á þessum lögum þegar sönnunarbyrðin hvílir hjá fórnarlambinu. Ég veit ekki betur en að lögregluþjónn hafi nýverið komist upp með nákvæmlega þessa refsiverðu hegðun. Grundvöllur alls pistilsins verður þá í raun fullyrðingin um að enginn viti hvað hatursorðræða sé. Það er sannarlega rangt, orðið hatursorðræða er notað til að skilgreina orðræðu eða dreifingu hugmynda sem hvetja til öðrunar, afmennskunar eða ofbeldis. Þetta er ekki bara mín skoðun, bandarískir lagaúrskurðir samræmast þessu, einnig niðurstaða Evrópuráðs og orðabókin Britannica. Þórarinn heldur því fram að þetta sé illa ígrunduð merking en færir engin rök fyrir því, við eigum að taka hann á orðinu. En almennt samþykki ríkir um það hvað hatursorðræða sé, bæði fræðilega og lagalega. Merkingin er í raun einföld, auðskiljanleg og löngu samþykkt. Þórarinn virðist vera að segja að honum finnist varhugavert að setja lögbann á afmennskun fórnarlamba afmennskunar eða lögbann á hvatningu til þjóðarmorða gegn eftirlifendum fyrri þjóðarmorða, á þeim grundvelli að sú orðræða sé ofbeldi. Engin rök eru færð fyrir því að fólk eigi að þola umræðu sem er ofbeldi gegn þeim, önnur en að lögleiðing banns á hatursorðræðu valdefli haturshópa. Augljóst er að viðamestu hatursglæpir sögunnar eru framdir fyrir tilvist orðsins hatursorðræða. Með lagalegri skilgreiningu orðsins taka samfélög afstöðu gegn þessu forna hatri á skýran og áhrifaríkan hátt. Hegðun sem er mannskemmandi og jafnvel kynslóðaskemmandi er skilgreind sem ofbeldið sem hún réttilega er og gerð refsiverð. Skilgreining á hatursorðræðu í lögum er jafn þörf og allar aðrar skilgreiningar ofbeldis. Vandamálið sem Þórarinn bendir raunar á er hvernig varhugaverðir valdhafar nýta sér fáfræði og öðrun minnihlutahópa til að ná sínu fram og sameina ótengda hópa gegn ímynduðum sameiginlegum óvin, það er ekkert nýtt og óbreytt með tilkomu hugtaksins. Hér sjáum við aftur skort Þórarins á sögulegum skilningi, sem rennir frekari stoðum undir Marley- tilgátuna sem lausn á pistli Þórarins. Augljóst er að tilurð orðsins hatursorðræða hefur ekki valdeflt haturshópa, sem Þórarinn minnist einmitt á að séu flúnir í felur þótt þeir séu ennþá til. Þórarinn speglar fólkið sem hann hyggst setja út á og virðist ekki hafa íhugað hvað inngripið sem hann kallar eftir hefur í för með sér. En ef baráttan gegn hatursorðræðu á að víkja fyrir tjáningarfrelsi er réttast að álykta að baráttan gegn einelti þurfi líka að víkja á nákvæmlega sömu forsendum, meiðyrðamál og mál gegn ofbeldishótunum hljóta að víkja næst. Eða ætli Þórarinn dragi mörk tjáningarfrelsis við jaðarsetta hópa og finnist rétt að berjast gegn birtingarmyndum eineltis og kæra meiðyrði? Nú veit ég ekki, en eitt veit ég: Pistill Þórarins snerist í raun aldrei um tjáningarfrelsi. Að lokum spíralar pistillinn út í strámenn og tvípólavæðingu, enda hvorki fræði né hlutlægni að finna í pistlinum. Þórarinn ýjar að því að ekki séu til nægilega traustir stjórnmálamenn til að skilgreina hatursorðræðu til frambúðar eða að þeir sem mótmæli hatursorðræðu séu ekki tilbúnir í „umræðuna” bakvið hatrið. Nú geng ég út frá því að Þórarinn viti jafn vel og ég að ekki þurfi að negla niður lög eða skilgreiningar til frambúðar, þeim sé breytt ótt og títt. Því býð ég engin heildstæð mótrök við þessari rökleysu. Við fullyrðingum um skort á getu til að „takast á við” „umræðu” sem er ofbeldi gegn manni sjálfum er bara eitt svar: Það er fráleitt að þér finnist fólk skulda þér að þola ofbeldi og hótanir í þágu tjáningarfrelsis þíns. Höfundur er nemi í bókmenntafræði við HÍ.
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson Skoðun
Skoðun Þverpólitískur vilji fyrir brotthvarfi óþarfa flugumferðar frá Reykjavíkurflugvelli Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon ,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Nokkrum rangfærslum í málflutningi menningarráðherra svarað Grímur Hákonarson,Hafsteinn Gunnar Sigurðsson,Hrafnhildur Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar
Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar
Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Vilja Grafarvogsbúar þéttingu meirihlutans í Reykjavík? Diljá Mist Einarsdóttir,Guðlaugur Þór Þórðarson Skoðun