Byggðaþróun og ábyrgð stórfyrirtækja Margrét Jóna Ísólfsdóttir skrifar 7. mars 2022 16:01 Suma daga slær landsbyggðarhjartað mitt hraðar en aðra. Fréttir síðustu daga og vikna af ákvörðunum stórra fyrirtækja um lokun starfstöðva í mínu heimahéraði og víðar á landsbyggðinni hafa gert mig mjög hugsi. Okkur er tíðrætt um samfélagslega ábyrgð í rekstri fyrirtækja, ábyrgar fjárfestingar og lágmörkun umhverfisáhrifa. Þetta eru mikilvæg málefni - en hvað með ábyrgð fyrirtækja á byggðarþróun? Störf sem vinna má hvar sem er Lokanir útibúa á landsbyggðinni eru nær alltaf réttlættar með tækniframförum og mikilli fækkun komu þjónustuþega á starfstöðvar. Vissulega er rétt að þörfin á opnum þjónustuborðum hefur minnkað mikið og mun sennilega með tímanum hverfa alveg. Engu að síður er og verða til staðar hjá umræddum fyrirtækjum þörf fyrir þjónustufulltrúa, bakvinnslu, tæknimenn og sérfræðinga svo eitthvað sé nefnt. Flestum ef ekki öllum þessum störfum má sinna hvar sem er, með góðri internettenginu. Því tel ég engin haldbær rök fyrir því að þjappa umræddum störfum öllum á höfuðborgarsvæðið. Landsbyggðin tekur höggið Samkvæmt ársskýrslu Arion banka sem rekur útibú á Hellu hefur starfsmönnum bankans á landsvísu fækkað um 30% frá árinu 2014 til ársins 2021 en á sama tíma hefur starfsmönnum útibúsins á Hellu fækkað um 80%. Á sama tíma og VÍS lokaði nær öllum útibúum sínum á landsbyggðinni árið 2018, þar á meðal á Hvolsvelli og Hellu, birtust auglýsingar þar sem VÍS óskaði eftir nýjum starfsmönnum í þjónustuver sitt í höfuðborginni. Samkvæmt tölum úr ársreikningum félagsins árin 2017 og 2018 fjölgaði stöðugildum VÍS um 9 milli ára. Hefði ekki mátt sinna einhverjum þeirra á landsbyggðinni? Banki allra landsmanna? Á fjármálaráðstefnu sveitarfélaganna sl. haust hélt Lilja Björk Einarsdóttir bankastjóri Landsbankans fyrirlestur undir nafninu „Nýir tímar í fjármálaþjónustu“. Spurð út í starfsemi Landsbankans á landsbyggðinni svaraði hún „það er ekki fýsilegt fyrir okkur að vera með stóra starfstaði á mörgum stöðum“ og þar á eftir kom „viljum ekki að starfstöðvar verði það litlar að þetta verði mjög erfitt fyrir starfsfólk að vinna á slíkum stöðum“. Undirrituð getur ekki skilið þessi orð bankastjórans á annan hátt en svo að eina leiðin til að reka Landsbankann á nýjum tímum sé að hafa alla starfsemina á einum stað í 101 Reykjavík. Einnig kallaði hún störf án staðsetningar tískuorð og þau hentuðu almennt fremur illa bæði viðskiptavinum og starfsfólki, en þó gengju þau „stundum vel“. Ég ætla að leyfa mér að efast um að Landsbankinn standi undir nafni sem banki allra landsmanna miðað við þessi svör bankastjórans. Upptöku af fyrirlestri og fyrirspurnum má finna á vef Sambands íslenskra sveitarfélaga fyrir áhugasama. Það eru tækifæri á landsbyggðinni Stjórnendur stórra fyrirtækja þurfa að opna augu sín fyrir tækifærum á landsbyggðinni. Tækifæri sem eru ekki bara samfélagsleg heldur einnig arðbær ef betur er að gáð. Atvinnuhúsnæði er almennt ódýrara á landsbyggðinni, með lægri fasteignagjöldum og rekstrarkostnaði. Starfsmannavelta er oftar en ekki töluvert minni á landsbyggðinni en á höfuðbogasvæðinu. Í því felst sparnaður því eins og stjórnendur þekkja er kostnaður við þjálfun nýrra starfsmanna hár. Landsbyggðin er full að mannauði sem fyrirtæki eru að fara á mis við. Þetta á ekki síst við núna þegar sífellt algengara verður að ungt menntað fjölskyldufólk flytji af höfuðborgarsvæðinu á landsbyggðina, enda mat margra að því fylgi aukin lífsgæði. Áskorun til stjórnenda Ég skora á stjórnendur stórra fyrirtækja á Íslandi að endurskoða afstöðu sína til landsbyggðarinnar og efla þar starfsemi sína með framsýni og hugrekki. Ég skora á þau að nýta mannauð, húsakost og nútímatækni og sjá tækifærin sem landsbyggðin hefur upp á að bjóða, eitthvað sem mörgum leiðtogum hefur yfirsést á síðustu árum. Ég skora á þau að byggja upp starfsemi á landsbyggðinni í stað þess að leggja hana niður, taka samfélagslega ábyrgð og tryggja störf á landsbyggðinni. Kæru stjórnendur. Árið er 2022 og ef það er eitthvað sem covid hefur kennt okkur, þá er það að það skiptir ekki máli hvort góður starfsmaður sé staddur í 861 eða 105. Vinnunni er hægt að skila af sér hvar sem er. Höfundur er skrifstofu- og fjármálastjóri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Byggðamál Vinnumarkaður Fjarvinna Mest lesið Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem Skoðun Skoðun Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilnæmt samfélag, betri lífskjör og jöfn tækifæri fyrir öll Unnur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Lifað með reisn - Frá starfslokum til æviloka Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Viðreisn, evran og Finnland Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Heildræn sýn á sköpunina Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Sjá meira
Suma daga slær landsbyggðarhjartað mitt hraðar en aðra. Fréttir síðustu daga og vikna af ákvörðunum stórra fyrirtækja um lokun starfstöðva í mínu heimahéraði og víðar á landsbyggðinni hafa gert mig mjög hugsi. Okkur er tíðrætt um samfélagslega ábyrgð í rekstri fyrirtækja, ábyrgar fjárfestingar og lágmörkun umhverfisáhrifa. Þetta eru mikilvæg málefni - en hvað með ábyrgð fyrirtækja á byggðarþróun? Störf sem vinna má hvar sem er Lokanir útibúa á landsbyggðinni eru nær alltaf réttlættar með tækniframförum og mikilli fækkun komu þjónustuþega á starfstöðvar. Vissulega er rétt að þörfin á opnum þjónustuborðum hefur minnkað mikið og mun sennilega með tímanum hverfa alveg. Engu að síður er og verða til staðar hjá umræddum fyrirtækjum þörf fyrir þjónustufulltrúa, bakvinnslu, tæknimenn og sérfræðinga svo eitthvað sé nefnt. Flestum ef ekki öllum þessum störfum má sinna hvar sem er, með góðri internettenginu. Því tel ég engin haldbær rök fyrir því að þjappa umræddum störfum öllum á höfuðborgarsvæðið. Landsbyggðin tekur höggið Samkvæmt ársskýrslu Arion banka sem rekur útibú á Hellu hefur starfsmönnum bankans á landsvísu fækkað um 30% frá árinu 2014 til ársins 2021 en á sama tíma hefur starfsmönnum útibúsins á Hellu fækkað um 80%. Á sama tíma og VÍS lokaði nær öllum útibúum sínum á landsbyggðinni árið 2018, þar á meðal á Hvolsvelli og Hellu, birtust auglýsingar þar sem VÍS óskaði eftir nýjum starfsmönnum í þjónustuver sitt í höfuðborginni. Samkvæmt tölum úr ársreikningum félagsins árin 2017 og 2018 fjölgaði stöðugildum VÍS um 9 milli ára. Hefði ekki mátt sinna einhverjum þeirra á landsbyggðinni? Banki allra landsmanna? Á fjármálaráðstefnu sveitarfélaganna sl. haust hélt Lilja Björk Einarsdóttir bankastjóri Landsbankans fyrirlestur undir nafninu „Nýir tímar í fjármálaþjónustu“. Spurð út í starfsemi Landsbankans á landsbyggðinni svaraði hún „það er ekki fýsilegt fyrir okkur að vera með stóra starfstaði á mörgum stöðum“ og þar á eftir kom „viljum ekki að starfstöðvar verði það litlar að þetta verði mjög erfitt fyrir starfsfólk að vinna á slíkum stöðum“. Undirrituð getur ekki skilið þessi orð bankastjórans á annan hátt en svo að eina leiðin til að reka Landsbankann á nýjum tímum sé að hafa alla starfsemina á einum stað í 101 Reykjavík. Einnig kallaði hún störf án staðsetningar tískuorð og þau hentuðu almennt fremur illa bæði viðskiptavinum og starfsfólki, en þó gengju þau „stundum vel“. Ég ætla að leyfa mér að efast um að Landsbankinn standi undir nafni sem banki allra landsmanna miðað við þessi svör bankastjórans. Upptöku af fyrirlestri og fyrirspurnum má finna á vef Sambands íslenskra sveitarfélaga fyrir áhugasama. Það eru tækifæri á landsbyggðinni Stjórnendur stórra fyrirtækja þurfa að opna augu sín fyrir tækifærum á landsbyggðinni. Tækifæri sem eru ekki bara samfélagsleg heldur einnig arðbær ef betur er að gáð. Atvinnuhúsnæði er almennt ódýrara á landsbyggðinni, með lægri fasteignagjöldum og rekstrarkostnaði. Starfsmannavelta er oftar en ekki töluvert minni á landsbyggðinni en á höfuðbogasvæðinu. Í því felst sparnaður því eins og stjórnendur þekkja er kostnaður við þjálfun nýrra starfsmanna hár. Landsbyggðin er full að mannauði sem fyrirtæki eru að fara á mis við. Þetta á ekki síst við núna þegar sífellt algengara verður að ungt menntað fjölskyldufólk flytji af höfuðborgarsvæðinu á landsbyggðina, enda mat margra að því fylgi aukin lífsgæði. Áskorun til stjórnenda Ég skora á stjórnendur stórra fyrirtækja á Íslandi að endurskoða afstöðu sína til landsbyggðarinnar og efla þar starfsemi sína með framsýni og hugrekki. Ég skora á þau að nýta mannauð, húsakost og nútímatækni og sjá tækifærin sem landsbyggðin hefur upp á að bjóða, eitthvað sem mörgum leiðtogum hefur yfirsést á síðustu árum. Ég skora á þau að byggja upp starfsemi á landsbyggðinni í stað þess að leggja hana niður, taka samfélagslega ábyrgð og tryggja störf á landsbyggðinni. Kæru stjórnendur. Árið er 2022 og ef það er eitthvað sem covid hefur kennt okkur, þá er það að það skiptir ekki máli hvort góður starfsmaður sé staddur í 861 eða 105. Vinnunni er hægt að skila af sér hvar sem er. Höfundur er skrifstofu- og fjármálastjóri.
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun