„Af hverju erum við hér?“

Hún og eiginmaður hennar, Þorsteinn Torfason höfðu þá verið búsett rétt fyrir utan Stuttgart í Þýskalandi í um áratug. 

Með hundinn á göngu og tónlist Emilíu Torrini í eyrunum, velti Guðrún fyrir sér hvað hana langaði að verða þegar hún yrði stór. „Og í þessari göngu varð hugmyndin að KOKKU til.“

Í helgarvarviðtali Atvinnulífsins heyrum við söguna á bakvið fjölskyldufyrirtækið KOKKU.

Pabbi eldaði

Sérverslunin KOKKA var stofnuð árið í janúar 2001. Stofnendur eru Guðrún, systur hennar Magný og Auður og móðir þeirra, Jóhanna Árnadóttir. 

Allar hafa þær komið að rekstrinum með einum eða öðrum hætti og í dag starfa þar bæði Guðrún og Auður.

En hvers vegna sérverslun með vörur fyrir eldhús?

Jú, að sögn Guðrúnar og Auðar systur hennar hefur eldhúsið alltaf verið uppáhald og í raun það rými á æskuheimilinu þeirra sem skipti miklu máli. Það var ekki síst föður þeirra að þakka, Jóhannesi Pálmasyni, spítalastjóra .

„Pabbi sá að mestu um eldamennskuna sem var nokkuð óvenjulegt þá,“ segja Guðrún.

„Ég upplifði eldhúsið alltaf sem þann stað sem pabba fannst gott að dunda sér í eftir langan vinnudag,“ segir Auður.

Þá segist Guðrún alla tíð hafa haft „nördalegan“ áhuga á eldhúsdóti.

„Ég eignaðist fyrstu bökunarformin mín átta ára.“

Steini og heimilisfræðin

Þegar hugmyndin fæðist að KOKKU starfaði Guðrún hjá Vinnumálastofnuninni í Stuttgart en Þorsteinn í prentgeiranum. Þorsteinn hafði strax tröllatrú á hugmyndina um KOKKU.

En hefur Þorsteinn þá svona mikinn áhuga á eldhúsum og eldamennsku sjálfur?

Ég get alla vega sagt að þótt árangurinn í skóla hafi verið mismunandi eftir fögum, toppaði ég alltaf í heimilisfræði; þar voru tíurnar,“ 

segir Þorsteinn og skellihlær.

Hjónin segja reyndar að sameiginlegur eldhúsáhugi þeirra hafi fljótt komið í ljós, þegar þau tóku fyrst saman.

„Það var helst eldhúsdótið sem við endurnýjuðum og keyptum saman, annað skipti minna máli,“ segja hjónin og brosa í kambinn.

Loks tóku hjónin ákvörðun um að flytja til Íslands og láta slag standa.

Áður en kom að heimför nýtti Guðrún tímann til undirbúnings.

„Þetta var fyrir tíma internetsins þannig að ég þurfti að fara á staði. Bjó til heimaprentuð nafnspjöld, fór á stóra vörusýningu, kynnti hugmyndina mína og sagðist hafa áhuga á vörukaupum,“ segir Guðrún og bætir við að á vörusýningunni hafi hún reyndar fengið alveg „fáránlega“ góðar undirtektir frá birgjum.

Konan í bankanum

Guðrún og Þorsteinn fluttu heim um aldamótin og viðurkenna að þau voru langt frá því að vera með fjármagn til að hefja rekstur.

Miklu frekar voru þau með tvær hendur tómar; börnin voru þrjú og fjölskyldan flutti í leiguíbúð í kjallara foreldra Guðrúnar.

En Guðrún undirbjó stofnun KOKKU vel. Gerði fjárhagsáætlun með dyggri aðstoð systra sinna og setti allt upp í excel.

Þá var að leita að fjármagni.

„Ég byrjaði á því að leita til Auðar í krafti kvenna sem þá var, en þeim fannst svona verslunarrekstur ekki nógu spennandi nýsköpun,“ segir Guðrún.

Næst var að athuga fjármagn frá bönkunum.

Einn þeirra var SPRON, sem hreinlega sagðist ekki hafa áhuga á að lána í svona búðarrekstur.

Annar var útibústjóri í Hafnarfirði með tengsl í stórfjölskylduna. Hann tók á móti Guðrúnu að hennar sögn mest vegna þessara tengsla. „Þegar hann hringdi síðan til að láta vita að ég gæti svo sem fengið lánið, hringdi hann ekki í mig heldur mág minn,“ segir Guðrún.

Þriðji útibústjórinn var kona í Íslandsbanka.

„Hún hlustaði af áhuga, skoðaði áætlanirnar og sagði JÁ,“ segir Guðrún, sem líka segist algjörlega sannfærð um að það sem gerði útslagið var að útibústjórinn var kona.

Þá var að hefjast handa.

Guðrún hafði þegar fundið húsnæði við Ingólfsstræti. Heila tuttugu fermetra. Guðrún leitaði líka fanga hjá eldri kaupmönnum í miðborginni.

Ég fékk hraðnámskeið í verslunarrekstri. Til dæmis sagði Víðir í Tösku og hanskabúðinni mér allt um flutningsleiðirnar fyrir vörur og hvaða álagningarhlutfall væri æskilegt og Eyjólfur í Eirvík sagði mér að miða húsnæðið alltaf við það að ef það væri farið að þrengja að inni í búð, þá væri ég í réttri stærð,“ 

segir Guðrún og upp spinnast umræður í hópnum um að því ráði hafi reyndar alltaf verið fylgt eftir.

Angist og uppgangur

Guðrún viðurkennir að oft hafi reksturinn reynt verulega á taugarnar fyrstu mánuðina.

Sex daga vikunnar vann hún í KOKKU og var alltaf ein. Þorsteinn starfaði enn í prentiðnaðinum en nýtti hádegi og aðrar lausar stundir til að hjálpa til með vörur.

Reksturinn olli mér oft miklum hugarangri. KOKKA var mín hugmynd og ég búin að fá alla fjölskylduna með í þetta. 

Ég fékk kvíðaköst. Stundum var það hreinlega angist sem helltist yfir mann,“ 

segir Guðrún um fyrstu mánuðina; með nýja verslun og veð fyrir bankaláni frá fjölskyldunni.

Rólegasti dagur ársins var þó í upphafi hausts.

„Ég man að það kom enginn í búðina. Ekki einn einasti maður. Síðan hringir Steini í mig og spurði mig hvort ég vissi ekki hvað hafði skeð,“ segir Guðrún og þau hjónin rifja upp 11.september árið 2001 þegar árásirnar voru á Tvíburaturnana í New York.

„Ég var ekki með neitt net og bara ein, þannig að ég vissi ekki neitt!“ segir Guðrún.

En síðan komu jólin.

„Búðin bara fylltist og eins gott að það var ekkert Covid þá, því fólk var bara upp við hvort annað kinn við kinn,“ segir Guðrún þegar hún lýsir þessum fyrsta desembermánuði KOKKU.

Allir í fjölskyldunni voru kallaðir á dekk að afgreiða og hjálpast að.

Uppgangurinn var hafinn!

DUKA

Auður og Magný, systur Guðrúnar, komu báðar inn í reksturinn að meiri krafti síðar. 

Það sama á við um Þorstein, sem í dag hefur fyrir löngu sagt skilið við prentiðnaðinn og starfar í fullu starfi hjá KOKKU.

Auður kemur úr tölvugeiranum og tók oft þátt í rekstrinum samhliða barneignum. Til dæmis að búa til vefsíðu KOKKU árið 2004, sem þótti nokkuð nýstárlegt þá.

Magný er viðskiptafræðimenntuð og kom að fullu inn í reksturinn þegar DUKA var opnuð í Kringlunni og Smáralind, en Magný sá að mestu um þessar verslanir.

„Við sáum í hillingum að vera með DUKA því við héldum að þetta yrði svo einfalt að vera með sérleyfisverslun (e.franchise) og fá bara vörur í heila búð frá einum aðila!“ segir Guðrún og Auður tekur undir.

Allt til ársins 2017 rak fjölskyldan DUKA verslanirnar og KOKKU. Samhliða hófst rekstur heildsöluverslunar í Sundahöfn sem Auður sá að mestu um.

Þetta þýðir að lungað af rekstrartíma DUKA voru árin eftir hrun, þegar flest íslensk fyrirtæki fóru í gegnum ólgusjó og mörg þeirra lifðu ekki af.

Var ekkert erfitt að standa að verslunarrekstri í kjölfar hruns?

„Jú,“ viðurkenna systurnar.

KOKKA hélt sínu striki en lengi upplifðu systurnar að rekstur DUKA væri fyrir bankana frekar en þær sjálfar.

Það var samt ekki í boði að hætta. Heimilin okkar voru undir og öll fjölskyldan hefði hreinlega farið á hausinn,“ 

segja Guðrún og Auður.

Ólíkt stöðunni í kjölfar Covid, var fátt um úrræði fyrir atvinnurekendur í boði stjórnvalda eða banka í kjölfar bankahruns. Innheimtur þóttu oft grimmar.

Það sem hjálpaði þó var að reksturinn var fjölskyldufyrirtæki, boðleiðir stuttar og auðvelt að bregðast hratt við aðstæðum.

„Við fórum til dæmis strax að leita uppi ódýrar vörur sem síðan seldust eins og heitar lummur fyrir jólin 2008,“ segir Auður.

Árið 2017 kom upp óvænt tækifæri að selja DUKA.

Við ætluðum ekkert að selja DUKA, en síðan ákváðum við að kannski væri best að hverfa aftur í kjarnann og einbeita okkur að því sem við fórum af stað með í upphafi: KOKKU,“ 

segir Guðrún.

Covid og stóra stökkið: 3.hæðir!

Frá því í göngutúrnum góða þegar hugmyndin að KOKKU fæddist, hefur Guðrún aldrei séð fyrir sér neitt annað en að KOKKA væri staðsett í miðborginni.

Frá 20 fermetrunum við Ingólfsstræti flutti verslunin fljótt í 80 fermetra að Laugavegi 47.

Og er nú að koma sér fyrir á 3.hæðum!

Þannig var að árið 2019 flutti Herrahúsið, sem lengi var starfrækt á 2.hæð hússins. Þegar Guðrún heyrði af fyrirhuguðum flutningum komu fljótt fiðrildi í magann:

Ætti KOKKA að stækka?

Fjölskyldan ákvað að láta slag standa. Húsnæðið í Sundahöfn var selt og nú er öllu fyrir komið á sama stað á Laugavegi.

Hæðirnar þrjár eru þó langt frá því að vera tilbúnar en augljóst er að margt spennandi er framundan.

Til dæmis kaffihús með sælkerakaffi úr bollum KOKKU.

Fjölskyldan vinnur sem mest í framkvæmdum sjálf en Covid hefur þó eitthvað hægt á líka. Ekki aðeins þurfti að huga að sóttkvíarreglum, heldur tók netverslunin slíkan kipp að salan þar jókst um 600%!

Önnur áskorun er vöruskortur í heiminum en nýlega kom Guðrún fram í fréttum Stöðvar 2 og sagði frá því að til að forðast vöruskort fyrir jólavertíðina hefði KOKKA hreinlega hamstrað vörur mánuðum saman!

Rauði dregillinn

Fjölskyldustemning ríkir í KOKKU og segja Guðrún, Auður og Þorsteinn frá því hvernig systur og makar hafa sameinast á álagstoppum frá upphafi. 

„Allir hoppandi inn í afgreiðslu um helgar og eiginmennirnir til margs brúklegir,“ segja systurnar. Fyrstu árin voru það líka fjölskyldubílarnir sem voru notaðir undir vörusendingar.

Eftir því sem börn systranna hafa elst, hafa þau líka lært að taka þátt og hjálpa til.

Sem dæmi má nefna hefur Ástríður dóttir Guðrúnar unnið í KOKKU með hléum frá því að hún var 16 ára. Nú síðast sem markaðs- og vefstjóri. 

Saga Ingadóttir, dóttir Auðar sá um útkeyrslu vefpantana í Covid og systir hennar, Jóhanna Helga, var í pökkun og útkeyrslu í Covid. 

Dóttir Þorsteins og Guðrúnar, Una, hefur unnið í KOKKU um helgar með skóla og í sumarfríum undanfarin ár. 

Sigrún Hrönn dóttir Magnýjar vann lengi í DUKA og synir hennar, Jóhannes Árni og Magnús Geir Ólafssynir hafa báðir verið í íhlaupavinnu á álagstímum við lagerstörf og útkeyrslu.

En nú þegar KOKKA fagnar 20 árum í rekstri, hvaða minning kemur upp sem systurnar eru sérstaklega stoltar af?

„Verðlaunin í Chicago!“ svara systurnar í kór.

Þannig var að árið 2017 barst KOKKU tilkynning um að breskur blaðamaður í fagtímariti hafði tilnefnt verslunina til verðlauna í Retailer Excellence Awards. Að sögn systra er sú hátíð nokkurs konar Óskarsverðlaunahátíð sérverslana.

Fjölskyldan hoppaði hæð sína yfir þessum óvæntu tíðindum og fór svo að systurnar þrjár fóru saman til Chicago.

Þar hlaut KOKKA 3.verðlaun og segja Guðrún og Auður ferðina hafa verið afar minnistæða. Fín kokkteilboð, verðlaun, fyrirlestrar og fræðsla.

„Við fengum danskan gúrú sem mentor. Hann þekkir allt í þessum bransa, var búinn að kynna sér KOKKU og við fengum því sérsniðinn ráðgjafatíma sem nýttist okkur vel,“ segir Guðrún.

Framundan eru bjartir tímar. Samheldni hefur aukist í kjölfar Covid, netverslunin blómstrar sem aldrei fyrr og fjölskyldan er spennt fyrir því að klára framkvæmdir og opna á 2.hæð.

KOKKA er vel undirbúin undir jólavertíðina og fjölskyldan gerir ráð fyrir áframhaldandi góðri sölu á netinu, en meiri sölu í búðinni nú í samanburði við í fyrra.

Að vera í atvinnurekstri skapar atvinnu og verðmæti í margvíslegum skilningi. En fjölskyldan segir gleði og ástríðu líka skipta miklu máli.

„Við erum ekki í þessu til að verða rík,“ segir Guðrún.