Leiðréttum skakkt verðmætamat Anna María Gunnarsdóttir skrifar 24. október 2021 12:02 Fyrir handan fjöllin sjö búa dvergarnir sjö bíða þín Mjallhvít með sjö gráðuga munna sjöfaldar kvartanir ný gólf til að skúra Er ekki betra að láta skera úr sér hjartað en grafa sig lifandi bíðandi eftir einhverjum kóngsyni sem hefur líf þitt í hendi sér uppfrá því lifa hamingjusöm uppfrá því í glerkistu sofandi svefni vanans Reyndu heldur reyndu heldur reyndu heldur við veiðimanninn Í þessu frábæra ljóði Þórdísar Richardsdóttur er dregin upp áleitin mynd. Mynd af Mjallhvíti sem vildi frekar reyna við veiðimanninn heldur en halda áfram sem ráðskona hjá dvergunum sjö. Og ljóðið er ekki nýtt af nálinni það er að nánast jafnaldri Kvennafrísins svokallaða þegar konur lögðu niður störf og flykktust á Lækjartorg til að mótmæla launajafnrétti árið 1975. Því miður er enn langt í land að íslenskur vinnumarkaður er enn 46 árum seinna einfaldlega þannig að þau störf sem fleiri karlar sinna en konur eru talin verðmætari í samfélaginu. Launajafnrétti hefur verið eitt helsta áherslumál kvenfrelsisbaráttunnar allt frá því að konur hófu að stunda launaða vinnu utan heimilis. Launamunurinn er flókið viðfangsefni sem nálgast þarf úr mörgum áttum. Greina þarf hvaða þættir það eru sem einkenna kvennastörf og kunna að vera vanmetnir því löngu tímabært er að ráðast með krafti í vinnu við endurmat. Endurmat sem leiðir af sér aðgerðir sem útrýma launamun sem stafa af kynskiptum vinnumarkaði. Þó svo að dregið hafi úr launamun á undangengnum árum þá er enn langt í land að sá launamunur kynja sé upprættur. Þrátt fyrir lagasetningar og aðgerðir er jafnrétti á vinnumarkaði hvergi nærri náð. Sé rýnt í laun fullvinnandi á íslenskum vinnumarkaði frá árinu 2014 má sjá að regluleg laun sérfræðinga í fræðslustörfum og heilbrigðis- og félagsþjónustu sem eru nánast hreinræktaðar kvennastéttir eru umtalsvert lægri en sérfræðinga í öðrum atvinnugreinum samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu Íslands. Árið 2021 var sú breyting á jafnréttislögum 2021 að ákvæðið um jöfn laun og jöfn kjör kynjanna takmörkuðust ekki lengur við „sama atvinnurekanda“ eins og áður var. Í því ljósi er skýrsla starfshóps forsætisráðherra um endurmat á virði kvennastarfa sérlega mikilvæg og tímabær. Hún gefur möguleika á að taka stórt skref fram á við með því að ráðast í aðgerðir sem snerta kynjaskiptingu vinnu-markaðarins. Það er vonandi að ný ríkisstjórn beri gæfa til að halda áfram á kröftugan hátt því verki sem hafið var í tíð þeirrar síðustu. Í kjölfar COVID-19 kom í ljós hversu mikilvægt er að fjárfest sé í grunnþjónustu og þjónustu við fólk. Þeir sem sinna samfélagslega mikilvægum störfum eins og heilbrigðisstarfsfólk, kennarar og stéttir sem starfa í þjónustu og umönnun báru kerfið uppi. Þetta eru ekki stéttirnar sem hafa möguleika á fjarvinnu og sveigjanlegum vinnutíma. Þetta eru stéttirnar sem þurfa að mæta á staðinn og sinna sínu hvað sem tautar og raular. Og þetta eru stéttirnar sem búa við hvað verstar starfsaðstæður þannig að meiri líkur eru á að álagið verði óbærilegt og leiði af sér heilsufarsleg vandamál auk nagandi kvíða yfir því að geta séð sér farborða vegna lélegra launa. Verðmætamat samfélagsins á þessum störfum er skakkt og því þarf að endurmeta þessi störf að verðleikum og til launa. Er hægt að takast á við ábyrgðarmeiri störf en þau sem halda uppi grunnstoðum samfélagsins? Það er skylda okkar sem samfélags að þetta skakka verðmætamat verði leiðrétt. Til að það gerist verðum við að standa saman og krefjast þess að störf kvenna verði metin af verðleikum og laun tryggð. Nú eru 46 ár síðan konur um allt land lögðu niður störf til að sýna fram á mikilvægi vinnuframlags kvenna. Það má ekki gerast sem lýst í ljóðinu hér fyrir ofan með táknrænum hætti að konur neyðist til að láta skera úr sér hjartað því enginn sjái hættuna sem vanmat á kvennastörfum hefur í för með sér. Höfundur er varaformaður Kennarasambands Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Anna María Gunnarsdóttir Mest lesið Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson Skoðun Jafnlaunavottun átti aldrei að vera skylda Heiðrún Björk Gísladóttir Skoðun Það er þetta með þorpið Dagný Gísladóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek Skoðun Ábyrgð stjórnenda á netöryggi og NIS2 Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir Skoðun Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Skoðun Skoðun Jafnlaunavottun átti aldrei að vera skylda Heiðrún Björk Gísladóttir skrifar Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Ný Selfossbrú yfir Ölfusá – bruðl eða skynsemi? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Það er þetta með þorpið Dagný Gísladóttir skrifar Skoðun Kostir gamaldags samræmdra prófa Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Ábyrgð stjórnenda á netöryggi og NIS2 Unnur Kristín Sveinbjarnardóttir skrifar Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Fyrir handan fjöllin sjö búa dvergarnir sjö bíða þín Mjallhvít með sjö gráðuga munna sjöfaldar kvartanir ný gólf til að skúra Er ekki betra að láta skera úr sér hjartað en grafa sig lifandi bíðandi eftir einhverjum kóngsyni sem hefur líf þitt í hendi sér uppfrá því lifa hamingjusöm uppfrá því í glerkistu sofandi svefni vanans Reyndu heldur reyndu heldur reyndu heldur við veiðimanninn Í þessu frábæra ljóði Þórdísar Richardsdóttur er dregin upp áleitin mynd. Mynd af Mjallhvíti sem vildi frekar reyna við veiðimanninn heldur en halda áfram sem ráðskona hjá dvergunum sjö. Og ljóðið er ekki nýtt af nálinni það er að nánast jafnaldri Kvennafrísins svokallaða þegar konur lögðu niður störf og flykktust á Lækjartorg til að mótmæla launajafnrétti árið 1975. Því miður er enn langt í land að íslenskur vinnumarkaður er enn 46 árum seinna einfaldlega þannig að þau störf sem fleiri karlar sinna en konur eru talin verðmætari í samfélaginu. Launajafnrétti hefur verið eitt helsta áherslumál kvenfrelsisbaráttunnar allt frá því að konur hófu að stunda launaða vinnu utan heimilis. Launamunurinn er flókið viðfangsefni sem nálgast þarf úr mörgum áttum. Greina þarf hvaða þættir það eru sem einkenna kvennastörf og kunna að vera vanmetnir því löngu tímabært er að ráðast með krafti í vinnu við endurmat. Endurmat sem leiðir af sér aðgerðir sem útrýma launamun sem stafa af kynskiptum vinnumarkaði. Þó svo að dregið hafi úr launamun á undangengnum árum þá er enn langt í land að sá launamunur kynja sé upprættur. Þrátt fyrir lagasetningar og aðgerðir er jafnrétti á vinnumarkaði hvergi nærri náð. Sé rýnt í laun fullvinnandi á íslenskum vinnumarkaði frá árinu 2014 má sjá að regluleg laun sérfræðinga í fræðslustörfum og heilbrigðis- og félagsþjónustu sem eru nánast hreinræktaðar kvennastéttir eru umtalsvert lægri en sérfræðinga í öðrum atvinnugreinum samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu Íslands. Árið 2021 var sú breyting á jafnréttislögum 2021 að ákvæðið um jöfn laun og jöfn kjör kynjanna takmörkuðust ekki lengur við „sama atvinnurekanda“ eins og áður var. Í því ljósi er skýrsla starfshóps forsætisráðherra um endurmat á virði kvennastarfa sérlega mikilvæg og tímabær. Hún gefur möguleika á að taka stórt skref fram á við með því að ráðast í aðgerðir sem snerta kynjaskiptingu vinnu-markaðarins. Það er vonandi að ný ríkisstjórn beri gæfa til að halda áfram á kröftugan hátt því verki sem hafið var í tíð þeirrar síðustu. Í kjölfar COVID-19 kom í ljós hversu mikilvægt er að fjárfest sé í grunnþjónustu og þjónustu við fólk. Þeir sem sinna samfélagslega mikilvægum störfum eins og heilbrigðisstarfsfólk, kennarar og stéttir sem starfa í þjónustu og umönnun báru kerfið uppi. Þetta eru ekki stéttirnar sem hafa möguleika á fjarvinnu og sveigjanlegum vinnutíma. Þetta eru stéttirnar sem þurfa að mæta á staðinn og sinna sínu hvað sem tautar og raular. Og þetta eru stéttirnar sem búa við hvað verstar starfsaðstæður þannig að meiri líkur eru á að álagið verði óbærilegt og leiði af sér heilsufarsleg vandamál auk nagandi kvíða yfir því að geta séð sér farborða vegna lélegra launa. Verðmætamat samfélagsins á þessum störfum er skakkt og því þarf að endurmeta þessi störf að verðleikum og til launa. Er hægt að takast á við ábyrgðarmeiri störf en þau sem halda uppi grunnstoðum samfélagsins? Það er skylda okkar sem samfélags að þetta skakka verðmætamat verði leiðrétt. Til að það gerist verðum við að standa saman og krefjast þess að störf kvenna verði metin af verðleikum og laun tryggð. Nú eru 46 ár síðan konur um allt land lögðu niður störf til að sýna fram á mikilvægi vinnuframlags kvenna. Það má ekki gerast sem lýst í ljóðinu hér fyrir ofan með táknrænum hætti að konur neyðist til að láta skera úr sér hjartað því enginn sjái hættuna sem vanmat á kvennastörfum hefur í för með sér. Höfundur er varaformaður Kennarasambands Íslands.
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun
Skoðun Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð skrifar
Skoðun Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Ég skvetti málningu á bandaríska sendiráðið en hér er opið bréf til utanríkisráðherra Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Tekst Samfylkingunni að virkja lýðræðið - Tekst henni að færa kjósendum aukið vald Birgir Dýrfjörð Skoðun