Baráttan um almannavaldið Gunnar Smári Egilsson skrifar 21. september 2021 13:16 Það sem auðvaldið óttast fyrir þessar kosningar er að því verði ýtt frá völdum og það missi þar með aðgengi að reginafli ríkissjóðs og Seðlabanka. Eftir áratugi af ríkisfjármálastefnu nýfrjálshyggjunnar, þar sem þetta afl var tjóðrað í reglur um skuldahámark og bann við hallarekstri, hafa þjóðir heims áttað sig á hvers kyns mistök þetta voru. Hrunið 2008 afhjúpaði þessa dellukenningu og hún féll endanlega í kórónafaraldrinum. Það að halda aftur af almannavaldi ríkisins og svelta opinbera þjónustu veldur miklum skaða, heftir uppbyggingu samfélaga, dregur úr hagvexti, eykur ójöfnuð og magnar upp vantraust og óeiningu. Þau einu sem nutu ávinnings af þessari stefnu voru hin ríku. Þegar búið var að tjóðra almannavaldið og hefta opinbera þjónustu voru völd, eignir og auðlindir almennings og verkefni ríkisvalds og sveitarfélaga flutt til auðvaldsins, því haldið fram að hið opinbera réði ekki við þetta, að einkafyrirtæki væru betur til þess fallin og yrðu að hlaupa undir bagga. Þessi dellukenning er nú fallin. Við sjáum það alls staðar í kringum okkur. Ríkisstjórn Joe Biden boðar mikla innviðauppbyggingu, átak í húsbyggingum fyrir fólk sem liðið hefur fyrir húsnæðiseklu hins svokallaða frjálsa markaðar og er meira að segja með plön um að innleiða almennt leikskólakerfi í Bandaríkjunum. Svipaðar ráðagerðir eru á borðum annarra ríkja. Við lifum sambærilega tímamót og urðu við hrun nýfrjálshyggjunnar 1929 og þeirrar stefnubreytingar sem fylgdi í kjölfarið. Eins og þá munu næstu áratugir í okkar heimshluta einkennast af samfélagslegri uppbyggingu sem knúin verður áfram af almannavaldinu. Síðast þegar þetta gerðist spratt upp heilbrigðiskerfi fyrir alla, menntun fyrir alla, almannatryggingar, félagslegt húsnæðiskerfi og sá grunnur sem velferðarríki eftirstríðsáranna byggðu á. Nú stendur okkur til boða að endurreisa þann grunn og byggja ofan á hann stórkostlegt samfélag sem tekur mið af þörfum og væntingum almennings, að skrifa nýjan samfélagssáttmála sem tekur við af græðgissáttmála hinna fáu, sáttmála nýfrjálshyggjunnar sem leiðir til niðurbrots samfélagsins og þess að auðvaldið tekur yfir völd, eignir og auðlindir almennings. Auðvaldinu er vel kunnugt um þessi vatnaskil. Í efnahagsaðgerðum vegna kórónafaraldursins hækkuðu skuldir ríkissjóðs úr um 30% upp í nálægt 50%. Helmingurinn rann í atvinnuleysisbætur og annan stuðning við almenning, en helmingurinn rann til fjármagns- og fyrirtækjaeigenda. Og þeir vilja meira. Það sést á kröfugerð Samtaka atvinnulífsins, Samtaka iðnaðarins og annarra hagsmunasamtaka hinna fáu sem flestir stjórnmálaflokkar hafa gert að sínum. Þar er þess krafist að skattar á auðvaldið verði lækkaðir og það verði styrkt til allra hluta; til að ráða fólk og halda á launum, til að fjárfesta í nýsköpun eða orkuskiptum, til að innleiða stafrænar lausnir og síðan áfram endalaust. Auðvaldið vill að almenningur greiði fyrir uppbyggingu fyrirtækja og rekstur en ætlar sjálft að hirða ávinninginn. Markmið auðvaldsins er að það afl sem leyst verður úr læðingi þegar höftin á ríkisrekstrinum verða losuð enn frekar þjóni sér; muni enn styrkja stöðu auðvaldsins í samfélaginu á kostnað almennings. Við sáum þetta gerast undir ríkisstjórn Trump. Þetta er í gangi í Brasilíu undir ríkisstjórn Bolsonaro, í Rússlandi undir ríkisstjórn Pútíns og í öðrum ríkjum þar sem óligarkismi og þjófræði hefur tekið við af lýðræðis fjöldans. Í stað þess að nýta lækkun vaxta og þar með aukna fjárfestingargetu ríkissjóðs til að fjárfesta í betra samfélagi nýta valdaklíkur þessara landa svigrúmið til að auðgast enn frekar. Kosningarnar á laugardaginn snúast um þetta. Þær eru um hvort Halldór Benjamín Þorbergsson, Bjarni Benediktsson og slíkir menn eigi að stjórna því til hvers þetta aukna svigrúm í ríkisfjármálum fer. Eða hvort við kjósum að byggja hér upp samfélag í sameiningu, samfélag sem er gott okkur öllum og samfélag sem við viljum skila til barna okkar og komandi kynslóða. Þið getið skilað bláu og valið leið nýfrjálshyggjuflokkanna áfram, leið sem endar í alræði auðvaldsins. Eða þið getið skilað rauðu og valið Íslandi aðra framtíð. Höfundur er félagi í Sósíalistaflokknum og er í framboði fyrir flokkinn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gunnar Smári Egilsson Skoðun: Kosningar 2021 Sósíalistaflokkurinn Mest lesið Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Auglýsingaskrum Landsvirkjunar Stefán Georgsson Skoðun Að reikna veiðigjald af raunverulegum aflaverðmætum Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Fréttir af baggavélum og lömbum Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar Skoðun Hvernig hljómar 100.000 kr. mánaðarlegur samgöngustyrkur? Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Ábyrg stefna í útlendingamálum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Týndu hermennirnir okkar Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Gerist þetta aftur á morgun? Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Staða þorpshálfvita er laus til umsóknar Jón Daníelsson skrifar Skoðun Að reikna veiðigjald af raunverulegum aflaverðmætum Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Fréttir af baggavélum og lömbum Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Auglýsingaskrum Landsvirkjunar Stefán Georgsson skrifar Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland skrifar Skoðun Takk Trump! Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fíllinn á teikniborði Landsvirkjunar Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tími til að staldra við Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Hvar er fyrirsjánaleikinn, forsætisráðherra? Monika Margrét Stefánsdóttir skrifar Skoðun 25 metrar í Fannborg Hákon Gunnarsson skrifar Skoðun Krossferðir - Íslamófóbía - Palestína Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Frumvarp til ólaga Jón Ásgeir Sigurvinsson skrifar Skoðun Hervirki í höfuðborg - Svefngenglar við stjórnvölinn Örn Sigurðsson skrifar Skoðun „Drifkraftur að óöryggi og óvissu“ Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Klerkaveldi, trú og stjórnmál Sigurður Árni Þórðarson skrifar Skoðun Stöðvum áætlanir um sjókvíaeldi í Eyjafirði! Harpa Barkardóttir skrifar Skoðun Gamla Reykjavíkurhöfn - Vesturbugt – ákall um nýtt skipulag Páll Jakob Líndal skrifar Skoðun Að elska sjálfan sig – lykill að heilbrigðu starfsumhverfi í leik- og grunnskólum Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Þegar Sjálfstæðisflokkurinn fann málbeinið sitt Ásta Guðrún Helgadóttir skrifar Skoðun Sex hlutir sem þú vissir ekki um húsnæðisfélög Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Þegar hið óhugsanlega gerist Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Ábyrgð og ábyrgðarleysi Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar óttinn er ekki sannur Sigurður Árni Reynisson skrifar Sjá meira
Það sem auðvaldið óttast fyrir þessar kosningar er að því verði ýtt frá völdum og það missi þar með aðgengi að reginafli ríkissjóðs og Seðlabanka. Eftir áratugi af ríkisfjármálastefnu nýfrjálshyggjunnar, þar sem þetta afl var tjóðrað í reglur um skuldahámark og bann við hallarekstri, hafa þjóðir heims áttað sig á hvers kyns mistök þetta voru. Hrunið 2008 afhjúpaði þessa dellukenningu og hún féll endanlega í kórónafaraldrinum. Það að halda aftur af almannavaldi ríkisins og svelta opinbera þjónustu veldur miklum skaða, heftir uppbyggingu samfélaga, dregur úr hagvexti, eykur ójöfnuð og magnar upp vantraust og óeiningu. Þau einu sem nutu ávinnings af þessari stefnu voru hin ríku. Þegar búið var að tjóðra almannavaldið og hefta opinbera þjónustu voru völd, eignir og auðlindir almennings og verkefni ríkisvalds og sveitarfélaga flutt til auðvaldsins, því haldið fram að hið opinbera réði ekki við þetta, að einkafyrirtæki væru betur til þess fallin og yrðu að hlaupa undir bagga. Þessi dellukenning er nú fallin. Við sjáum það alls staðar í kringum okkur. Ríkisstjórn Joe Biden boðar mikla innviðauppbyggingu, átak í húsbyggingum fyrir fólk sem liðið hefur fyrir húsnæðiseklu hins svokallaða frjálsa markaðar og er meira að segja með plön um að innleiða almennt leikskólakerfi í Bandaríkjunum. Svipaðar ráðagerðir eru á borðum annarra ríkja. Við lifum sambærilega tímamót og urðu við hrun nýfrjálshyggjunnar 1929 og þeirrar stefnubreytingar sem fylgdi í kjölfarið. Eins og þá munu næstu áratugir í okkar heimshluta einkennast af samfélagslegri uppbyggingu sem knúin verður áfram af almannavaldinu. Síðast þegar þetta gerðist spratt upp heilbrigðiskerfi fyrir alla, menntun fyrir alla, almannatryggingar, félagslegt húsnæðiskerfi og sá grunnur sem velferðarríki eftirstríðsáranna byggðu á. Nú stendur okkur til boða að endurreisa þann grunn og byggja ofan á hann stórkostlegt samfélag sem tekur mið af þörfum og væntingum almennings, að skrifa nýjan samfélagssáttmála sem tekur við af græðgissáttmála hinna fáu, sáttmála nýfrjálshyggjunnar sem leiðir til niðurbrots samfélagsins og þess að auðvaldið tekur yfir völd, eignir og auðlindir almennings. Auðvaldinu er vel kunnugt um þessi vatnaskil. Í efnahagsaðgerðum vegna kórónafaraldursins hækkuðu skuldir ríkissjóðs úr um 30% upp í nálægt 50%. Helmingurinn rann í atvinnuleysisbætur og annan stuðning við almenning, en helmingurinn rann til fjármagns- og fyrirtækjaeigenda. Og þeir vilja meira. Það sést á kröfugerð Samtaka atvinnulífsins, Samtaka iðnaðarins og annarra hagsmunasamtaka hinna fáu sem flestir stjórnmálaflokkar hafa gert að sínum. Þar er þess krafist að skattar á auðvaldið verði lækkaðir og það verði styrkt til allra hluta; til að ráða fólk og halda á launum, til að fjárfesta í nýsköpun eða orkuskiptum, til að innleiða stafrænar lausnir og síðan áfram endalaust. Auðvaldið vill að almenningur greiði fyrir uppbyggingu fyrirtækja og rekstur en ætlar sjálft að hirða ávinninginn. Markmið auðvaldsins er að það afl sem leyst verður úr læðingi þegar höftin á ríkisrekstrinum verða losuð enn frekar þjóni sér; muni enn styrkja stöðu auðvaldsins í samfélaginu á kostnað almennings. Við sáum þetta gerast undir ríkisstjórn Trump. Þetta er í gangi í Brasilíu undir ríkisstjórn Bolsonaro, í Rússlandi undir ríkisstjórn Pútíns og í öðrum ríkjum þar sem óligarkismi og þjófræði hefur tekið við af lýðræðis fjöldans. Í stað þess að nýta lækkun vaxta og þar með aukna fjárfestingargetu ríkissjóðs til að fjárfesta í betra samfélagi nýta valdaklíkur þessara landa svigrúmið til að auðgast enn frekar. Kosningarnar á laugardaginn snúast um þetta. Þær eru um hvort Halldór Benjamín Þorbergsson, Bjarni Benediktsson og slíkir menn eigi að stjórna því til hvers þetta aukna svigrúm í ríkisfjármálum fer. Eða hvort við kjósum að byggja hér upp samfélag í sameiningu, samfélag sem er gott okkur öllum og samfélag sem við viljum skila til barna okkar og komandi kynslóða. Þið getið skilað bláu og valið leið nýfrjálshyggjuflokkanna áfram, leið sem endar í alræði auðvaldsins. Eða þið getið skilað rauðu og valið Íslandi aðra framtíð. Höfundur er félagi í Sósíalistaflokknum og er í framboði fyrir flokkinn.
Skoðun Tími til að notast við réttar tölur Sigurjón Þórðarson,Eydís Ásbjörnsdóttir,Eiríkur Björn Björgvinsson skrifar
Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Öryggi og varnir Íslands Kristrún Frostadóttir,Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,Inga Sæland skrifar
Skoðun Að elska sjálfan sig – lykill að heilbrigðu starfsumhverfi í leik- og grunnskólum Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar