Opnum lúguna Alda Lóa skrifar 28. júlí 2021 15:07 Jafnlaunastefnan, sem yfirstéttin hrósar sér af á jafnréttishátíðum út um heim, ómar af hræsni meðan algjörlega óheimsfrægar mæður í láglaunastörfum á hundavaði leigumarkaðsins eru svefnlausar yfir fimleika- og ballettdraumum dætra sinna. Draumar sem þær geta ekki uppfyllt, verða að kæfa. 265 þúsund krónur í útborguð laun duga ekki fyrir ballettbúning þegar leigan er greidd. Þá er varla til fyrir mat fyrir barnið. Þessum mæðrum dreymir ekki um stjórnarsetu í Brim eða ráðherraembætti. Draumar þeirra ná ekki lengra en að búa við lágmarks öryggi að geta sinnt daglegum þörfum og draumum barna sinna. Hinar fátæku urðu út undan Fljótlega eftir að Rauðsokkahreyfingin lagðist formlega af sem baráttuhreyfing á fyrri part níunda áratugarins tók við borgaralegur femínismi á Íslandi. Rauðsokkurnar lögðu áherslu á frelsi kvenna frá kynbundnum hlutverkum á heimilinu sem utan þess, sjálfræði yfir líkama sínum, sjálfstæði undan eignarhaldi eiginmanns, lagalega og opinberlega, sem og öðrum kynbundnum hugmyndum samfélagsins. Jafnréttisbarátta í slagtogi við grimman kapítalismann elur á ótta, slekkur á stéttarvitund og þurrkar upp samkennd með kynsystrum af lægri stéttum. Á meðan konur af efri og millistétt fylkja sér saman í baráttuham um vel launaðar stöður innan feðraveldisins, stjórnarsetu fyrirtækja, forstjórastólinn, hásætið í kauphöllinni, kynjakvóta og jafnlaunavottun fyrir milli- og yfirstétta konur. Sambúð með rándýri Borgaralegur femínismi níunda áratugarins vildi hlutdeild í veldinu, kvennaframboðið var stofnað, konur fengu sæti og stöður innan embættismanna kerfisins. Þetta hefur augljóslega gengið mjög vel. Baráttan fyrir konur innan einkafyrirtækja er tregari og hver staða sem kona hreppir er stórsigur. Vissulega trúðu sumar góðar konur, og trúa því kannski enn þá, að feðraveldið myndi molna niður þegar kona tæki við stjórn Neslé og Kók, Olís og N1, að fyrirmyndin ein myndi skila konum á gólfinu sjálfsvirðingu og blablabla. En jafnréttisbarátta sem horfir fram hjá rándýrseðli skepnunnar, nýfrjálshyggjuvædds kapítalisma, og krefst ekki breytinga á kerfinu sjálfu sem feðraveldið ól af sér, kapítalisminn keyrir bara hraðar með konurnar innanborðs. Kappið er um feitasta launaumslagið en ekki mannréttindi, mannvirðingu okkar smæstu systra. Ójöfnuður er eldsneyti vélarinnar. Konur án tengsla við efnahagslegt eða félagslegt kapítal steypast til fátæktar á meðan hinar duglegu fá ríkidæmið, sem er mantra allra kerfa sem feðraveldið hefur alið af sér, í gegnum kapítalisma og kirkju, þeir sem fljóta ofan á eiga allt gott skilið. Kapítalismi þrífst í skjóli ójafnaðar og drottningin í Kauphöllinni mun ekki taka það upp hjá sjálfri sér að segja: „þetta er óbærilegt ástand, líf okkar smæstu systra skipta okkur allar máli, líf hinar fillipísku með moppinn er dýrmætur hluti af alheiminum“. Konan á toppnum í okkar grimma kerfi getur ekki leitt hugann að fátækum verkakonum vegna þess að hún er fyrst og fremst afkvæmi kerfisins, en ekki niðurstaða kvennabaráttu sem byggir á samkennd. Kvennabarátta, sem engar athugasemdir hefur við stigveldi kapítalismans, en setti takmark sitt á jafnari kynjaskiptingu innan feðraveldisins er ekki mannréttindabarátta fyrir góðu samfélagi, heldur barátta hinna betur settu innan feðraveldisins og kapítalismans sem viðheldur ójöfnuði sem bitnar mest á lífi kvenna í hefðbundnum kvennastörfum, lífi verkafólks, lífi öryrkja, lífi ellilífeyrisþega og lífi minnihlutahópa. Kvennabarátta innan kapítalismans er eins og umhverfissinninn sem talar um hlýnun jarðar án þess að nefna kapítalismann sem gerenda en leggur til að fyrirtækið bæti ráð sitt með árlegum græðlingadegi, plöntum trjám einu sinni á ári á meðan við eyðileggjum jörðina. Hugsjón um raunveruleika Munurinn á sósíalískum femínistum og þeim borgaralega er krafan um að dýrið sjálft verði tekið niður, kapítalisminn, stigveldi feðraveldisins og fasismi, og byggja öllum, jafnt konum og körlum, öryrkjum og útlendingum, líf við þokkalegt öryggi, sjálfstæði til þess að hugsa, starfa og þroskast frá fæðingu til grafar. Sósíalískur femínismi er ekki málamiðlun heldur barátta fyrir heimi án stríða, heimi án ofbeldis, heimi án feðraveldis og stigveldis kapítalismans. Grunnurinn er hugsjónir baráttufólks á við Alexöndru Kollontai, Rosu Luxembourg, August Bebel og annarra sem háðu róttæka baráttu fyrir réttindum kvenna í lok nítjándu og byrjun tuttugustu aldar. Oftast er baráttufólk með hugsjónir drepið eða sent í útlegð, en hugsjónirnar fá vængi og stinga sér niður þegar tækifæri og lúga opnast, til dæmis á sjötta áratugnum, sem gat af sér Rauðsokkur og baráttu fyrir mannréttindum og friði. Nú er það okkar verkefni að opna lúguna aftur. Höfundur er sósíalískur feministi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun Skoðun Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir skrifar Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar Skoðun 60% landsmanna á móti vopnakaupunum Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Jafnlaunastefnan, sem yfirstéttin hrósar sér af á jafnréttishátíðum út um heim, ómar af hræsni meðan algjörlega óheimsfrægar mæður í láglaunastörfum á hundavaði leigumarkaðsins eru svefnlausar yfir fimleika- og ballettdraumum dætra sinna. Draumar sem þær geta ekki uppfyllt, verða að kæfa. 265 þúsund krónur í útborguð laun duga ekki fyrir ballettbúning þegar leigan er greidd. Þá er varla til fyrir mat fyrir barnið. Þessum mæðrum dreymir ekki um stjórnarsetu í Brim eða ráðherraembætti. Draumar þeirra ná ekki lengra en að búa við lágmarks öryggi að geta sinnt daglegum þörfum og draumum barna sinna. Hinar fátæku urðu út undan Fljótlega eftir að Rauðsokkahreyfingin lagðist formlega af sem baráttuhreyfing á fyrri part níunda áratugarins tók við borgaralegur femínismi á Íslandi. Rauðsokkurnar lögðu áherslu á frelsi kvenna frá kynbundnum hlutverkum á heimilinu sem utan þess, sjálfræði yfir líkama sínum, sjálfstæði undan eignarhaldi eiginmanns, lagalega og opinberlega, sem og öðrum kynbundnum hugmyndum samfélagsins. Jafnréttisbarátta í slagtogi við grimman kapítalismann elur á ótta, slekkur á stéttarvitund og þurrkar upp samkennd með kynsystrum af lægri stéttum. Á meðan konur af efri og millistétt fylkja sér saman í baráttuham um vel launaðar stöður innan feðraveldisins, stjórnarsetu fyrirtækja, forstjórastólinn, hásætið í kauphöllinni, kynjakvóta og jafnlaunavottun fyrir milli- og yfirstétta konur. Sambúð með rándýri Borgaralegur femínismi níunda áratugarins vildi hlutdeild í veldinu, kvennaframboðið var stofnað, konur fengu sæti og stöður innan embættismanna kerfisins. Þetta hefur augljóslega gengið mjög vel. Baráttan fyrir konur innan einkafyrirtækja er tregari og hver staða sem kona hreppir er stórsigur. Vissulega trúðu sumar góðar konur, og trúa því kannski enn þá, að feðraveldið myndi molna niður þegar kona tæki við stjórn Neslé og Kók, Olís og N1, að fyrirmyndin ein myndi skila konum á gólfinu sjálfsvirðingu og blablabla. En jafnréttisbarátta sem horfir fram hjá rándýrseðli skepnunnar, nýfrjálshyggjuvædds kapítalisma, og krefst ekki breytinga á kerfinu sjálfu sem feðraveldið ól af sér, kapítalisminn keyrir bara hraðar með konurnar innanborðs. Kappið er um feitasta launaumslagið en ekki mannréttindi, mannvirðingu okkar smæstu systra. Ójöfnuður er eldsneyti vélarinnar. Konur án tengsla við efnahagslegt eða félagslegt kapítal steypast til fátæktar á meðan hinar duglegu fá ríkidæmið, sem er mantra allra kerfa sem feðraveldið hefur alið af sér, í gegnum kapítalisma og kirkju, þeir sem fljóta ofan á eiga allt gott skilið. Kapítalismi þrífst í skjóli ójafnaðar og drottningin í Kauphöllinni mun ekki taka það upp hjá sjálfri sér að segja: „þetta er óbærilegt ástand, líf okkar smæstu systra skipta okkur allar máli, líf hinar fillipísku með moppinn er dýrmætur hluti af alheiminum“. Konan á toppnum í okkar grimma kerfi getur ekki leitt hugann að fátækum verkakonum vegna þess að hún er fyrst og fremst afkvæmi kerfisins, en ekki niðurstaða kvennabaráttu sem byggir á samkennd. Kvennabarátta, sem engar athugasemdir hefur við stigveldi kapítalismans, en setti takmark sitt á jafnari kynjaskiptingu innan feðraveldisins er ekki mannréttindabarátta fyrir góðu samfélagi, heldur barátta hinna betur settu innan feðraveldisins og kapítalismans sem viðheldur ójöfnuði sem bitnar mest á lífi kvenna í hefðbundnum kvennastörfum, lífi verkafólks, lífi öryrkja, lífi ellilífeyrisþega og lífi minnihlutahópa. Kvennabarátta innan kapítalismans er eins og umhverfissinninn sem talar um hlýnun jarðar án þess að nefna kapítalismann sem gerenda en leggur til að fyrirtækið bæti ráð sitt með árlegum græðlingadegi, plöntum trjám einu sinni á ári á meðan við eyðileggjum jörðina. Hugsjón um raunveruleika Munurinn á sósíalískum femínistum og þeim borgaralega er krafan um að dýrið sjálft verði tekið niður, kapítalisminn, stigveldi feðraveldisins og fasismi, og byggja öllum, jafnt konum og körlum, öryrkjum og útlendingum, líf við þokkalegt öryggi, sjálfstæði til þess að hugsa, starfa og þroskast frá fæðingu til grafar. Sósíalískur femínismi er ekki málamiðlun heldur barátta fyrir heimi án stríða, heimi án ofbeldis, heimi án feðraveldis og stigveldis kapítalismans. Grunnurinn er hugsjónir baráttufólks á við Alexöndru Kollontai, Rosu Luxembourg, August Bebel og annarra sem háðu róttæka baráttu fyrir réttindum kvenna í lok nítjándu og byrjun tuttugustu aldar. Oftast er baráttufólk með hugsjónir drepið eða sent í útlegð, en hugsjónirnar fá vængi og stinga sér niður þegar tækifæri og lúga opnast, til dæmis á sjötta áratugnum, sem gat af sér Rauðsokkur og baráttu fyrir mannréttindum og friði. Nú er það okkar verkefni að opna lúguna aftur. Höfundur er sósíalískur feministi.
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir Skoðun
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun
Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir Skoðun
Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen Skoðun