Veitt þjónusta skiptir meira máli en formið Guðbrandur Einarsson skrifar 31. maí 2021 16:31 Ég vissi það svo sem að ég myndi klóra einhverjum samfylkingarjafnaðarmanninum öfugt þegar ég í grein bar saman hlutfallslegan fjölda einkarekinna heilsugæslustöðva í Svíþjóð og á Íslandi. Á samfélagsmiðlum hef ég vinsamlegast verið beðinn um að lesa svargrein, sem hér birtist, af vinum mínum í Samfylkingunni. Þar er ég sakaðar um að vitna ekki í heimildir og fara frjálslega með. Sænskir jafnaðarmenn hafa engu breytt Hverjar skyldu nú misgjörðir mínar hafa verið? Jú, þær að ég væri að kenna sænskum jafnaðarmönnum um að hafa einkavætt sænskt heilbrigðskerfi þegar það var á ábyrgð Moderatarna. Því er nú til að svara að sænskir jafnaðarmenn hafa stjórnað landinu meira og minna sl. 50 ár og því í lófa lagið að snúa til baka með þá villu sem Moderatarna komu þjóðinni í. Það hefur enn þá ekki gerst. Hver skyldi nú vera ástæðan fyrir því? Er hún kannski sú að að sænskir jafnaðarmenn séu bara sáttir við stöðuna eins og hún er? Ég var heldur ekki mikið var við það í starfi mínu, sem formaður Landssambands íslenskra verslunarmanna, að systursamtök okkar í Svíþjóð, Handels, sæju hlutina í sama ljósi og greinarhöfundur. Þau voru uppteknari af öðrum hlutum en sænsku heilbrigðiskerfi og það þrátt fyrir að vera sænskir jafnaðarmenn. Það vakti athygli mína að fyrsta ályktun greinarhöfundar sem dregin var, algjörlega án heimilda, var eftirfarandi: „ Ekki tók langan tíma að sjá að verið væri að tala fyrir aukinni einkavæðingu á velferðarþjónustu .“ Það er þekkt meðal þeirra sem sjá sjálfstæðri velferðarþjónustu allt til foráttu að reyna að þvæla umræðuna um einkarekstur, sem þjónusta sem ríkið kaupir og aðgangur almennings að er jafn, og blanda henni við umræðu einkavæðingu, þar sem hin efnuðu geta keypt sig fram fyrir röð. Þetta er ekki fyrsta í skipti sem ég er vændur um að vilja ganga lengra í einkavæðingu heilbrigðiskerfisins en ég hef áhuga á og væntanlega ekki í síðasta skiptið. Form skiptir mig ekki máli Ég bý á svæði þar sem búa 29 þúsund manns. Á því svæði er ein heilsugæsla og ein sem hægt væri að kalla heilsugæslusel. Á höfuðborgarsvæðinu búa um 230 þúsund manns og þar eru 19 heilsugæslur eða um 12 þúsund manns um hverja heilsugæslu. Á landinu öllu, fyrir utan það svæði sem ég bý á, búa um 335 þúsund manns með aðgang að 69 heilsugæslum sem er þá rúmlega 4.800 manns um hverja heilsugæslu. Það er vegna þessarar mismununar sem ég og margir fleiri hafa verið að skoða möguleika á því að skoða önnur úrræði við rekstur heilugæslu en bara hinn opinbera. Slíkur sjálfstæður rekstur er til staðar á höfuðborgarsvæðinu og gefist vel. Einhverra hluta vegna er slíkt fyrirkomulag ekki heimilað utan höfuðborgarsvæðis sem ég get ekki skilið. Þess í stað geta íbúar míns heimasvæðis skráð sig á sjálfstæða heilsugæslu á höfuðborgarsvæðinu, því þau fái ekki þessa þjónustu í heimabyggð. Ég fæ heldur ekki skilið hvers vegna Samfylkingin getur verið á móti slíku ef það getur orðið til þess að bæta þjónustuna. Skv. fyrirliggjandi áætlunum ríkisins er gert ráð fyrir að ný opinber heilsugæslustöð á svæðinu komist í gagnið árið 2026. Við eigum því að búa við óbreytt ástand fram að því. Miðað við þriggja prósenta fjölgun íbúa fram að þeim tíma má gera ráð fyrir að um 17 þúsund manns verði þá um hverja heilsugæslustöð. Það þykir víst viðundandi staða fyrir okkur sem á þessu svæði búum. Hjallastefnan er einkarekstur Flestir halda vart vatni yfir Hjallastefnunni sem rekur nokkra leikskóla í sínu nafni hér á landi og ég er einn þeirra sem er ánægður með tilurð hennar. Sveitarfélög á Íslandi hafa tekið þá ákvörðun að semja við eigendur þessa fyrirtækis til þess að auka fjölbreytni þjónustu í stað þess að reka alla leikskóla í eigin nafni. Það hefur enginn talað um að þarna sé um að ræða einkavæðingu, að einhver geti keypt sig fram fyrir í röðina af því að viðkomandi á pening. Hið sama á við um einkareknar heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu. Ríkið er þjónustukaupi og skýr mörk voru sett þegar slíkur rekstur var heimilaður. Þar fyrir utan er einkarekstur víða að finna í heilbrigðiskerfinu. SÁÁ rekur einkarekna heilbrigðisþjónustu. Sjúkraþjálfarar, tannlæknar, sálfræðingar og geðlæknar eru í sjálfstæðum rekstri. Fyrir utan aðra sérfræðilækna. Mismunun eftir landshlutum Að einkareknar heilsugæslustöðvar séu heimilaðar í einum landshluta en um slíkt megi ekki ræða í öðrum, þrátt fyrir að það myndi bæta til muna þjónustu í heimabyggð, eru rök sem halda ekki vatni. Það sem skiptir hér máli er ekki á hvaða formi heilsugæslan er rekin heldur að þjónustan sé veitt. Að það sé raunverulegt aðgengi að þessum fyrsta viðkomustað í heilbrigðiskerfinu. Ári eftir að Svandís Svavarsdóttir tók við sem heilbrigðisráðherra sagði hún í grein í Morgunblaðinu að eitt af meginmarkmiðum þessarar ríkistjórnar sé að efla og styrkja heilsugæsluna, til að draga úr álagi annars staðar í heilbrigðiskerfinu og veita einstaklingum þjónustu á réttu þjónustustigi. Þessi efling og styrking heilsugæslunnar hefur farið fram hjá minni heimabyggð. Það hefði verið hægt að leysa mikinn vanda hér, ef heimilt hefði verið að fara í útboð á sömu forsendum og fyrir sjálfstæðar heilsugæslur á höfuðborgarsvæðinu. Þess í stað eigum við að bíða í mörg ár enn eftir hinu opinbera. Umræða er þörf Ég er sammála greinarhöfundi um að umræða sé þörf. Hins vegar mun það engu skila að þyrla upp einhverri móðu um annarlegar hvatir ætlaðar „lobbýistum“ sérgreinalækna. Ég er hagmunagæslumaður almennrar samfélagsþjónustu og þar mun ég taka slaginn enda ágætlega menntaður í því. Höfundur leiðir lista Viðreisnar í Suðurkjördæmi í næstu alþingiskosningum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Guðbrandur Einarsson Heilsugæsla Mest lesið Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Sjá meira
Ég vissi það svo sem að ég myndi klóra einhverjum samfylkingarjafnaðarmanninum öfugt þegar ég í grein bar saman hlutfallslegan fjölda einkarekinna heilsugæslustöðva í Svíþjóð og á Íslandi. Á samfélagsmiðlum hef ég vinsamlegast verið beðinn um að lesa svargrein, sem hér birtist, af vinum mínum í Samfylkingunni. Þar er ég sakaðar um að vitna ekki í heimildir og fara frjálslega með. Sænskir jafnaðarmenn hafa engu breytt Hverjar skyldu nú misgjörðir mínar hafa verið? Jú, þær að ég væri að kenna sænskum jafnaðarmönnum um að hafa einkavætt sænskt heilbrigðskerfi þegar það var á ábyrgð Moderatarna. Því er nú til að svara að sænskir jafnaðarmenn hafa stjórnað landinu meira og minna sl. 50 ár og því í lófa lagið að snúa til baka með þá villu sem Moderatarna komu þjóðinni í. Það hefur enn þá ekki gerst. Hver skyldi nú vera ástæðan fyrir því? Er hún kannski sú að að sænskir jafnaðarmenn séu bara sáttir við stöðuna eins og hún er? Ég var heldur ekki mikið var við það í starfi mínu, sem formaður Landssambands íslenskra verslunarmanna, að systursamtök okkar í Svíþjóð, Handels, sæju hlutina í sama ljósi og greinarhöfundur. Þau voru uppteknari af öðrum hlutum en sænsku heilbrigðiskerfi og það þrátt fyrir að vera sænskir jafnaðarmenn. Það vakti athygli mína að fyrsta ályktun greinarhöfundar sem dregin var, algjörlega án heimilda, var eftirfarandi: „ Ekki tók langan tíma að sjá að verið væri að tala fyrir aukinni einkavæðingu á velferðarþjónustu .“ Það er þekkt meðal þeirra sem sjá sjálfstæðri velferðarþjónustu allt til foráttu að reyna að þvæla umræðuna um einkarekstur, sem þjónusta sem ríkið kaupir og aðgangur almennings að er jafn, og blanda henni við umræðu einkavæðingu, þar sem hin efnuðu geta keypt sig fram fyrir röð. Þetta er ekki fyrsta í skipti sem ég er vændur um að vilja ganga lengra í einkavæðingu heilbrigðiskerfisins en ég hef áhuga á og væntanlega ekki í síðasta skiptið. Form skiptir mig ekki máli Ég bý á svæði þar sem búa 29 þúsund manns. Á því svæði er ein heilsugæsla og ein sem hægt væri að kalla heilsugæslusel. Á höfuðborgarsvæðinu búa um 230 þúsund manns og þar eru 19 heilsugæslur eða um 12 þúsund manns um hverja heilsugæslu. Á landinu öllu, fyrir utan það svæði sem ég bý á, búa um 335 þúsund manns með aðgang að 69 heilsugæslum sem er þá rúmlega 4.800 manns um hverja heilsugæslu. Það er vegna þessarar mismununar sem ég og margir fleiri hafa verið að skoða möguleika á því að skoða önnur úrræði við rekstur heilugæslu en bara hinn opinbera. Slíkur sjálfstæður rekstur er til staðar á höfuðborgarsvæðinu og gefist vel. Einhverra hluta vegna er slíkt fyrirkomulag ekki heimilað utan höfuðborgarsvæðis sem ég get ekki skilið. Þess í stað geta íbúar míns heimasvæðis skráð sig á sjálfstæða heilsugæslu á höfuðborgarsvæðinu, því þau fái ekki þessa þjónustu í heimabyggð. Ég fæ heldur ekki skilið hvers vegna Samfylkingin getur verið á móti slíku ef það getur orðið til þess að bæta þjónustuna. Skv. fyrirliggjandi áætlunum ríkisins er gert ráð fyrir að ný opinber heilsugæslustöð á svæðinu komist í gagnið árið 2026. Við eigum því að búa við óbreytt ástand fram að því. Miðað við þriggja prósenta fjölgun íbúa fram að þeim tíma má gera ráð fyrir að um 17 þúsund manns verði þá um hverja heilsugæslustöð. Það þykir víst viðundandi staða fyrir okkur sem á þessu svæði búum. Hjallastefnan er einkarekstur Flestir halda vart vatni yfir Hjallastefnunni sem rekur nokkra leikskóla í sínu nafni hér á landi og ég er einn þeirra sem er ánægður með tilurð hennar. Sveitarfélög á Íslandi hafa tekið þá ákvörðun að semja við eigendur þessa fyrirtækis til þess að auka fjölbreytni þjónustu í stað þess að reka alla leikskóla í eigin nafni. Það hefur enginn talað um að þarna sé um að ræða einkavæðingu, að einhver geti keypt sig fram fyrir í röðina af því að viðkomandi á pening. Hið sama á við um einkareknar heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu. Ríkið er þjónustukaupi og skýr mörk voru sett þegar slíkur rekstur var heimilaður. Þar fyrir utan er einkarekstur víða að finna í heilbrigðiskerfinu. SÁÁ rekur einkarekna heilbrigðisþjónustu. Sjúkraþjálfarar, tannlæknar, sálfræðingar og geðlæknar eru í sjálfstæðum rekstri. Fyrir utan aðra sérfræðilækna. Mismunun eftir landshlutum Að einkareknar heilsugæslustöðvar séu heimilaðar í einum landshluta en um slíkt megi ekki ræða í öðrum, þrátt fyrir að það myndi bæta til muna þjónustu í heimabyggð, eru rök sem halda ekki vatni. Það sem skiptir hér máli er ekki á hvaða formi heilsugæslan er rekin heldur að þjónustan sé veitt. Að það sé raunverulegt aðgengi að þessum fyrsta viðkomustað í heilbrigðiskerfinu. Ári eftir að Svandís Svavarsdóttir tók við sem heilbrigðisráðherra sagði hún í grein í Morgunblaðinu að eitt af meginmarkmiðum þessarar ríkistjórnar sé að efla og styrkja heilsugæsluna, til að draga úr álagi annars staðar í heilbrigðiskerfinu og veita einstaklingum þjónustu á réttu þjónustustigi. Þessi efling og styrking heilsugæslunnar hefur farið fram hjá minni heimabyggð. Það hefði verið hægt að leysa mikinn vanda hér, ef heimilt hefði verið að fara í útboð á sömu forsendum og fyrir sjálfstæðar heilsugæslur á höfuðborgarsvæðinu. Þess í stað eigum við að bíða í mörg ár enn eftir hinu opinbera. Umræða er þörf Ég er sammála greinarhöfundi um að umræða sé þörf. Hins vegar mun það engu skila að þyrla upp einhverri móðu um annarlegar hvatir ætlaðar „lobbýistum“ sérgreinalækna. Ég er hagmunagæslumaður almennrar samfélagsþjónustu og þar mun ég taka slaginn enda ágætlega menntaður í því. Höfundur leiðir lista Viðreisnar í Suðurkjördæmi í næstu alþingiskosningum.
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar