Innlent

Segir ó­boð­legt að fresta jöfnun þing­sæta sem sam­staða ríki um

Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar
Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði, segir óboðlegt að ráðstöfunum til að fjölga jöfnunarþingsætum sé frestað.
Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði, segir óboðlegt að ráðstöfunum til að fjölga jöfnunarþingsætum sé frestað. Vísir/Einar

Prófessor í stjórnmálafræði segir óboðlegt að fresta ráðstöfunum til að jafna þingsæti á milli flokka fram yfir kosningar. Forseti Alþingis segir svigrúm til þess að fjölga jöfnunarsætum en að málið sé bæði pólitískt og viðkvæmt.

Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði, hefur sent inn umsögn um frumvarp forseta Alþingis vegna kosningalaga sem ætlað er að samræma öll lög um kosningar til Alþingis, sveitarstjórna og forseta. Ólafur gagnrýnir að í frumvarpinu séu ekki gerðar ráðstafanir til að jafna þingsæti milli flokka, þrátt fyrir að þingmenn séu sammála um það.

„Það hefur ekkert komið fram annað heldur en að þeir séu sammála um það. Það að ætla að koma og segja að það sé svo flókið að breyta þessu og það verði bara að fresta því enn eftir kosningar. Kannski fáum við þá fjórðu kosningarnar í röð þar sem að tekst ekki að jafna eftir flokkum. Það er náttúrulega ekki boðlegt,“ sagði Ólafur í Víglínunni á Stöð 2 í gær.

Klippa: Ólafur Þ. gagnrýnir að jöfnunarþingsætum sé ekki fjölgað

„Viðkvæmt og pólitískt“ mál

Steingrímur J. Sigfússon, forseti Alþingis og höfundur frumvarpsins, segir svigrúm innan stjórnarskrárinnar til að fjölga jöfnunarþingsætum.

„En það verður fljótlega mjög viðkvæmt og pólitískt bæði milli flokkanna, sem í hlut eiga. Við skulum bara tala um þetta á mannamáli. Þá setjast menn niður og skoða hvaða áhrif breytingarnar hefðu á „mig og mína möguleika“. Það verður líka geysilega viðkvæmt í samhenginu „landsbyggðin versus suðvesturhornið“. Þar er umræðan gjarnan þannig að það sé ekki ósanngjarnt að landsbyggðinni sé tryggður einhver lágmarksfjöldi þingmanna,“ sagði Steingrímur í Víglínunni í gær.

Steingrímur J. Sigfússon, forseti Alþingis, segir málið viðkvæmt og pólitískt.Vísir/Einar

Ólafur bendir á að þetta vandamál hafi verið upprætt frá árinu 1987 og hafi ekki skotið kollinum upp aftur fyrr en í kosningunum 2013.

„Það hefur verið markmið í kjördæmakerfinu alveg frá 1987 og það hefur verið algerlega óumdeilt að það eigi að vera jöfnuður á milli flokka, þannig að þingmannatala hvers flokks sé í samræmi við heildarfylgið í landinu,“ sagði Ólafur.

„2013, 2016 og 2017 tókst þetta ekki og einn flokkur, í hvert skipti, fékk einum þingmanni meira en hann átti að fá ef það væri jöfnuður milli flokka. Þetta voru tvisvar sinnum Framsóknarflokkurinn og einu sinni Sjálfstæðisflokkurinn,“ sagði Ólafur.

Í Víglínu dagsins ræddum við Heimir Már Pétursson um kosningakerfið. Ég mætti í stuttbuxum og lopapeysu sem frú Hjordis...

Posted by Ólafur Þ Harðarson on Sunday, May 9, 2021

Ríkisstjórnarflokkar græða þrjá auka þingmenn

Eins og mál standa nú myndi núverandi ríkisstjórn fá þremur þingmönnum meira en hún ætti að fá ef jöfnuður væri á milli flokka. Það skiptir að sögn Ólafs höfuðmáli en ef jöfnuður væri milli flokka væri núverandi ríkisstjórn fallin, miðað við fylgi hennar, en héldi meirihluta að öllu óbreyttu.

„Hver einasti þingmaður skiptir mjög miklu máli og þess vegna skiptir mjög miklu máli að kerfið sé þannig tæknilega úr garði gert að það nái því markmiði að jafna á milli flokka,“ sagði Ólafur.

Klippa: Telur mikinn stuðning við jöfnun milli flokka

„Það er búið að vera ljóst síðan 2013, þegar fyrst kom inn aukamaður, að kerfið var þannig að það tryggði alls ekki jöfnuð milli flokka. Ég gæti alveg trúað því að bara með því að fjölga viðbótarsætunum í ellefu eða þrettán að það myndi minnka töluvert líkurnar á að þetta gerist. Þetta er bara tæknileg útfærsla, það þarf ekki að fjölga þingmönnum.“


Tengdar fréttir

Vill fjölga jöfnunar­þing­sætum sem Katrín segir til skoðunar

Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands, birti í morgun Facebook-færslu þar sem hann gagnrýnir að Alþingi ætli ekki að leiðrétta kosningalög og fjölga þar með jöfnunarþingsætum fyrir næstu Alþingiskosningar. Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra, segir að taka þurfi málið til skoðunar.

Tvær flugur, eitt kjördæmi

Í viðtali sem Ríkisútvarpið tók á dögunum við Ólaf Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði, kom fram að jöfnunarsæti í kosningum til Alþingis séu of fá til að tryggja jöfnuð milli þingflokka í samræmi við atkvæðamagn á landsvísu.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×