Hvar vilt þú búa? Pétur Óli Þorvaldsson skrifar 10. mars 2021 16:00 Að alast upp í litlu sjávarþorpi veitti mér ómetanlega lífsánægju. Þó var samtal milli unglingana í þorpinu svo oft þannig að allt það sem ég elskaði við þorpið mitt var sett í sorglegt ljós. Við töluðum um að festast ekki fyrir vestan. Eina leiðin til að eiga heillavænlega framtíð væri að fara suður í nám og finna vinnu í bænum. Þessi ímynd af því að festast fyrir vestan var það versta sem krakkarnir gátu ímyndað sér. Þetta kom út frá kaffistofuspjalli fullorðna fólksins, þar var rætt um fyrirtæki sem fóru á hausinn, verðlausar eignir og stjórnvöld sem voru alveg sama. Ég skildi þetta ekki, af hverju væri svona slæmt að festast í paradís eins og Súgandafirði. Þetta var þá stafað út fyrir mig. Ef að ég kaupi eign á Suðureyri mun ég setja mig í skuld fyrir hús sem verður verðlaust eftir nokkur ár. Þá mun ég hvort sem er þurfa að flytja suður nema núna með húsnæðis lán sem að ég get ekki borgað. Flest í byggðarlaginu töluðu með þeim hætti að þorpið yrði ekki til staðar eftir 20 ár, ekki út af því að fólk vildi ekki búa þar eða að þorpið væri ekki að skapa verðmæti heldur út af ákvörðunum stjórnvalda. Nú í dag er annars konar andrúmsloft í byggðarlaginu. Vonarneisti hefur kviknað og íbúar líta bjartari augum á framtíðina. Þó að ytri aðstæður hafi lítið breyst þá hefur seigla íbúa orðið til þess að ýmis konar verkefnum hefur verið hrint í framkvæmd. Sum verkefnin hafa hlotið nýsköpunarstyrki, sem sannarlega hafa komið frá stjórnvöldum, en hin raunverulega vinna og hugmyndaauðgi hefur verið borin uppi af heimamönnum. Ég vil að byggðastefna hins opinbera felist ekki í miðstýrðri uppbyggingu eftir geðþóttaákvörðunum ráðherra hvers tíma heldur vil ég færa völdin meira til íbúanna og veita þeim þau verkfæri sem þarf til að byggja upp sín eigin samfélög á þann hátt sem þeim hentar. Hið opinbera ætti að styðja við viðleitni íbúa landsbyggðanna með því að auglýsa öll störf, sem ekki krefjast ákveðinnar starfsstöðvar á vegum hins opinbera án staðsetningar. Lengi hefur verið talað um að færa opinber störf út á land og er það gömul saga og ný að stjórnmálafólk lofi að færa eina eða aðra ríkisstofnun í sitt kjördæmi og jafnvel sinn heimabæ, hljóti þau brautargengi í kosningum en þessi nálgun er bæði ósjálfbær og óhentug. Störf án staðsetningar leysa þennan vanda því með þeim hætti fær fólk að ákveða bæði búsetu sína og starf sjálft. Unnið hefur verið að því að koma upp fjarvinnustöðvum hér og þar um landið og tel ég mikilvægt að slíkar vinnustöðvar verði settar upp í öllum sveitarfélögum þar sem starfsmenn úr hinum ýmsu fyrirtækjum og stofnunum geta komið saman og unnið. Þannig styrkjast byggðakjarnarnir og starfsfólk án staðsetningar nýtur félagsskapar við aðra. Þetta snýst um aukið frelsi fólks til að velja sér búsetu án þess að það skerði atvinnumöguleika viðkomandi. Hjá Byggðastofnun er starfrækt verkefnið Brothættar byggðir. Kjarni verkefnisins er að uppbygging byggðarlaganna er fyrst og fremst á færi íbúanna. Haldin eru íbúaþing þar sem íbúar byggðarlagsins koma með hugmyndir, þær eru ræddar og síðan forgangsraðað af íbúum. Þarna á mikil valddreifing sér stað og er Byggðarstofnun til fyrirmyndar. Hinsvegar ætti að bjóða upp á þessa þjónustu áður en að byggðir verða brothættar, það er erfitt að snúa við langvarandi neikvæðri byggðarþróun og sérstaklega þegar fáir íbúar eru eftir til að takast á við það verkefni. Ég trúi því að með valdeflandi verkfærum eins og Byggðastofnun býður upp á væri hægt að stuðla að blómlegri byggð á öllu landinu. Fyrir því vil ég gjarnan beita mér á vettvangi stjórnmála og sækist því eftir stuðningi þeirra sem deila þessari trú minni. Hins vegar eru þetta aðeins nokkur af þeim lausnum sem að munu skila okkur sterkari byggð, þetta mun ekki henta fyrir allar byggðri, allt fólk út um allt land. Það mun þurfa fjölbreyttar lausnir og ég er ekki með þær allar. Þess vegna verður svo mikilvægt að fá ykkur inn í samtalið, að fá þig inn í samtalið. Stjórnvöld eiga að styðja við þessar lausnir en það eru íbúar sem leiða okkur áfram. Höfundur er Súgfirðingur og sækist eftir oddvitasæti á lista Pírata í Norðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Píratar Byggðamál Norðvesturkjördæmi Alþingiskosningar 2021 Mest lesið Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Þjóðin slæst við elda: Hvar er Alþingi? Baldur Borgþórsson Skoðun „Bara“ kennari Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Má ekkert gera fyrir millistéttina? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Háskólinn sveik stúdenta um góðar samgöngur Guðni Thorlacius,Katla Ólafsdóttir Skoðun Skráningum á mistökum við sjúkdómsgreiningar er ábótavant Guðrún Gyða Ölvisdóttir Skoðun Hver er okkar ábyrgð á ofbeldi meðal barna Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir Skoðun Að standa með konum og kerfisbreytingum Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vernd náttúrunnar er ákvörðun Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hver er okkar ábyrgð á ofbeldi meðal barna Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Er verkalýðsbarátta á Íslandi að hnigna? Sverrir Fannberg Júlíusson skrifar Skoðun Má ekkert gera fyrir millistéttina? Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Milljarðarnir óteljandi og bókun 35 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Háskólinn sveik stúdenta um góðar samgöngur Guðni Thorlacius,Katla Ólafsdóttir skrifar Skoðun „Bara“ kennari Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin slæst við elda: Hvar er Alþingi? Baldur Borgþórsson skrifar Skoðun Yazan Tamimi – spegill á sjálfsmynd þjóðar Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Hvað er niðurskurðarstefna? Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Framtíðin liggur í bættri nýtingu auðlinda Helga Kristín Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggi sjúklinga – gerum og greinum betur Alma D. Möller skrifar Skoðun Skráningum á mistökum við sjúkdómsgreiningar er ábótavant Guðrún Gyða Ölvisdóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni er góður „business“ hjá Orkuveitunni Hólmfríður Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að standa með konum og kerfisbreytingum Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Lækkun gjalda fyrir barnafjölskyldur í Hveragerði Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Njörður Sigurðsson,Sandra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir skrifar Skoðun Er hvergi hægt að vera í friði? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Um ferðaþjónustu og ADHD Nanný Arna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Að taka stjórn á eigin stefnu Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun „Mér finnst“ pólitíkin og vindmyllurnar Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Frumútboð og framhjáhöld Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Grænfáninn 30 ára Sigurlaug Arnardóttir,Guðrún Schmidt,Ósk Kristinsdóttir,Borghildur Gunnardóttir skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Sjá meira
Að alast upp í litlu sjávarþorpi veitti mér ómetanlega lífsánægju. Þó var samtal milli unglingana í þorpinu svo oft þannig að allt það sem ég elskaði við þorpið mitt var sett í sorglegt ljós. Við töluðum um að festast ekki fyrir vestan. Eina leiðin til að eiga heillavænlega framtíð væri að fara suður í nám og finna vinnu í bænum. Þessi ímynd af því að festast fyrir vestan var það versta sem krakkarnir gátu ímyndað sér. Þetta kom út frá kaffistofuspjalli fullorðna fólksins, þar var rætt um fyrirtæki sem fóru á hausinn, verðlausar eignir og stjórnvöld sem voru alveg sama. Ég skildi þetta ekki, af hverju væri svona slæmt að festast í paradís eins og Súgandafirði. Þetta var þá stafað út fyrir mig. Ef að ég kaupi eign á Suðureyri mun ég setja mig í skuld fyrir hús sem verður verðlaust eftir nokkur ár. Þá mun ég hvort sem er þurfa að flytja suður nema núna með húsnæðis lán sem að ég get ekki borgað. Flest í byggðarlaginu töluðu með þeim hætti að þorpið yrði ekki til staðar eftir 20 ár, ekki út af því að fólk vildi ekki búa þar eða að þorpið væri ekki að skapa verðmæti heldur út af ákvörðunum stjórnvalda. Nú í dag er annars konar andrúmsloft í byggðarlaginu. Vonarneisti hefur kviknað og íbúar líta bjartari augum á framtíðina. Þó að ytri aðstæður hafi lítið breyst þá hefur seigla íbúa orðið til þess að ýmis konar verkefnum hefur verið hrint í framkvæmd. Sum verkefnin hafa hlotið nýsköpunarstyrki, sem sannarlega hafa komið frá stjórnvöldum, en hin raunverulega vinna og hugmyndaauðgi hefur verið borin uppi af heimamönnum. Ég vil að byggðastefna hins opinbera felist ekki í miðstýrðri uppbyggingu eftir geðþóttaákvörðunum ráðherra hvers tíma heldur vil ég færa völdin meira til íbúanna og veita þeim þau verkfæri sem þarf til að byggja upp sín eigin samfélög á þann hátt sem þeim hentar. Hið opinbera ætti að styðja við viðleitni íbúa landsbyggðanna með því að auglýsa öll störf, sem ekki krefjast ákveðinnar starfsstöðvar á vegum hins opinbera án staðsetningar. Lengi hefur verið talað um að færa opinber störf út á land og er það gömul saga og ný að stjórnmálafólk lofi að færa eina eða aðra ríkisstofnun í sitt kjördæmi og jafnvel sinn heimabæ, hljóti þau brautargengi í kosningum en þessi nálgun er bæði ósjálfbær og óhentug. Störf án staðsetningar leysa þennan vanda því með þeim hætti fær fólk að ákveða bæði búsetu sína og starf sjálft. Unnið hefur verið að því að koma upp fjarvinnustöðvum hér og þar um landið og tel ég mikilvægt að slíkar vinnustöðvar verði settar upp í öllum sveitarfélögum þar sem starfsmenn úr hinum ýmsu fyrirtækjum og stofnunum geta komið saman og unnið. Þannig styrkjast byggðakjarnarnir og starfsfólk án staðsetningar nýtur félagsskapar við aðra. Þetta snýst um aukið frelsi fólks til að velja sér búsetu án þess að það skerði atvinnumöguleika viðkomandi. Hjá Byggðastofnun er starfrækt verkefnið Brothættar byggðir. Kjarni verkefnisins er að uppbygging byggðarlaganna er fyrst og fremst á færi íbúanna. Haldin eru íbúaþing þar sem íbúar byggðarlagsins koma með hugmyndir, þær eru ræddar og síðan forgangsraðað af íbúum. Þarna á mikil valddreifing sér stað og er Byggðarstofnun til fyrirmyndar. Hinsvegar ætti að bjóða upp á þessa þjónustu áður en að byggðir verða brothættar, það er erfitt að snúa við langvarandi neikvæðri byggðarþróun og sérstaklega þegar fáir íbúar eru eftir til að takast á við það verkefni. Ég trúi því að með valdeflandi verkfærum eins og Byggðastofnun býður upp á væri hægt að stuðla að blómlegri byggð á öllu landinu. Fyrir því vil ég gjarnan beita mér á vettvangi stjórnmála og sækist því eftir stuðningi þeirra sem deila þessari trú minni. Hins vegar eru þetta aðeins nokkur af þeim lausnum sem að munu skila okkur sterkari byggð, þetta mun ekki henta fyrir allar byggðri, allt fólk út um allt land. Það mun þurfa fjölbreyttar lausnir og ég er ekki með þær allar. Þess vegna verður svo mikilvægt að fá ykkur inn í samtalið, að fá þig inn í samtalið. Stjórnvöld eiga að styðja við þessar lausnir en það eru íbúar sem leiða okkur áfram. Höfundur er Súgfirðingur og sækist eftir oddvitasæti á lista Pírata í Norðvesturkjördæmi.
Skoðun Skráningum á mistökum við sjúkdómsgreiningar er ábótavant Guðrún Gyða Ölvisdóttir skrifar
Skoðun Lækkun gjalda fyrir barnafjölskyldur í Hveragerði Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Njörður Sigurðsson,Sandra Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir skrifar
Skoðun Grænfáninn 30 ára Sigurlaug Arnardóttir,Guðrún Schmidt,Ósk Kristinsdóttir,Borghildur Gunnardóttir skrifar