Galopið bréf til Katrínar Jakobsdóttur Katrín Oddsdóttir skrifar 30. september 2020 11:30 Kæra Katrín, ég vona að þú hafir það sem allra best á þessum einkennilegu tímum sem við göngum nú í gegnum. Mig langar enn og aftur að rita þér örfá orð um stjórnarskrámál Íslands. Tilefnið er að nú hafa yfir 26.200 kjósendur skrifað undir kröfuna um að nýja stjórnarskráin skuli lögfest. Undirskriftum hefur því fjölgað um meira en 10.000 frá því ég skrifaði þér síðast opið bréf, fyrir um mánuði síðan. Þetta eru staðfestar undirskriftir sem þýðir að hver einasta manneskja á listanum hefur náð kosningaaldri og notað rafræn auðkenni til að setja nafn sitt á listann. Aldrei áður hefur viðlíka fjöldi af staðfestum undirskriftum safnast hér á landi, sem tengist eflaust þeirri staðreynd að aldrei áður hefur niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslu verið hunsuð hér á landi. Ekki fyrr en þjóðaratkvæðagreiðslan um nýju stjórnarskrána var haldin. Árið 2012 boðaði Alþingi til þjóðaratkvæðagreiðslu. Þar svöruðu um 67% þeirra sem mættu á kjörstað eftirfarandi spurningu játandi: „Vilt þú að tillögur stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar frumvarpi að nýrri stjórnarskrá?” Ég hef feitletrað tvö orð í þessari spurningu sem skipta lykilmáli. Ef virða á niðurstöðu þessarar lögmætu þjóðaratkvæðagreiðslu þarf Alþingi að leggja fram frumvarp (í eintölu) að nýrri stjórnarskrá. Nú stendur yfir vinna sem þú stýrir sem miðar að því að taka tiltekin ákvæði stjórnarskrár og bæta þeim sem mismunandi frumvörpum inn í gildandi stjórnarskrá. Gildandi stjórnarskrá er, eins og við vitum báðar, að grunninum til gömul dönsk stjórnarskrá fyrir konungsríki sem var ætíð ætlað að vera til bráðabirgða. Af hálfu Alþingis virðist ekki örla á frumvarpinu að þeirri nýju stjórnarskrá sem kjósendur voru spurðir um í þjóðaratkvæðagreiðslunni. Það líður ekki sá dagur að ég spyrji mig hverju þetta raunverulega sæti. Kæra nafna. Við erum lýðræðisríki og allt vald sem þið kjörnir fulltrúar sýslið með dagsdaglega sprettur frá þjóðinni. Sjálf grundvallarlögin þurfa að koma frá þjóðinni vegna þess að þjóðin er stjórnarskrárgjafinn en ekki Alþingi. Í það eina skipti sem kjósendur hafa verið spurðir með beinum hætti hvaða stjórnarskrá skyldi lögfest á Íslandi var svarið kristalskýrt. Eins og svo mörgum samborgurum mínum, þykir mér afar vænt um Alþingi Íslendinga og fulltrúalýðræðið okkar. Þess vegna er sárt að sjá það litla traust sem þessi grundvallarstofnun nýtur á meðal almennings. Öll okkar sameiginlegu kerfi byggja í grunninn á trausti. Ef það hverfur verður erfitt eða ógerlegt fyrir kerfið að virka með þeim hætti sem það á að gera. Ég veit að þú vilt bæta traust á löggjafa landsins og brúa þá gjá sem gjarnan sést á milli þings og þjóðar. Ég held hins vegar að það sé ógerlegt að ná því takmarki á meðan Alþingi leyfir sér að hunsa niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðslunnar um nýju stjórnarskrána. Ég vil því hvetja þig til þess að nýta tækifærið sem gefst til endurskoðunar á gildum okkar, aðferðum og framtíð sem þjóð í því ástandi sem við erum nú stödd í. Ef við komum út úr þessu kóf-tímabili með nýjan samfélagssáttmála, sem kjósendur hafa þegar sagt að þeir vilji að sé lagður til grundvallar, þá hefur þetta allt verið til einhvers. Ég veit að þú leggur hart að þér í störfum þínum fyrir þessa þjóð. Stjórnarskrármálið getur verið leið þín til að gera afar mikilvæga breytingu á þessu kjörtímabili fólkinu sem býr hér til heilla. Það er ekkert skammarlegt við að skipta um skoðun, og það er það sem ég bið þig hér með um að gera. Kæra Katrín, viltu vera svo væn að hlusta á ákall yfir 26 þúsund kjósenda og leggja tillögur stjórnlagaráðs til grundvallar að frumvarpi að nýrri stjórnarskrá á þessu kjörtímabili? Ég hvet alla kjósendur á Íslandi til að láta sig þetta mikilvæga mál varða og kynna sér nýju stjórnarskrána og skrifa undir kröfuna um lögfestingu hennar. Einn daginn mun þessi stjórnarskrá verða grundvöllur stjórnarskrár Íslands því fullveldi þjóðarinnar veltur á því að á hana sé hlustað af þeim sem fara með valdið hverju sinni. Höfundur er formaður Stjórnarskrárfélagsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Katrín Oddsdóttir Stjórnarskrá Mest lesið Fyrir hvern erum við að byggja? Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Við getum öll bjargað lífi Kristófer Kristófersson Skoðun Finnst ykkur þetta í lagi? Opinn pistill til heilbrigðisráðherra, landlæknis og forystu heilbrigðiskerfisins Steindór Þórarinsson Skoðun Áfengissala: Þrýstingur úr tveimur áttum Ögmundur Jónasson Skoðun Tímamót í velferðarmálum: Nýtt örorkulífeyriskerfi tekur gildi Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Menntastefna stjórnvalda – ferð án fyrirheits? Sigvaldi Egill Lárusson Skoðun Hugleiðing um rauð epli og skynjun veruleikans Gauti Páll Jónsson Skoðun Menntun til framtíðar Bryngeir Valdimarsson Skoðun Samgönguáætlun – skuldbinding, ekki kosningaloforð Skoðun Ég er íslensk – en samt séð sem eitthvað annað Sóley Lóa Smáradóttir Skoðun Skoðun Skoðun „Hristir í stoðum“ RÚV? Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Opið bréf til innviðaráðherra Eyjólfur Þorkelsson skrifar Skoðun Hin dásamlega sturlun: Umræðan á Íslandi Davíð Bergmann skrifar Skoðun Áhrif, evran, innviðir, öryggi Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Hugleiðing um rauð epli og skynjun veruleikans Gauti Páll Jónsson skrifar Skoðun Tumi þumall og blaðurmaðurinn Kristján Logason skrifar Skoðun Tímamót í velferðarmálum: Nýtt örorkulífeyriskerfi tekur gildi Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Stefnum á að veita 1000 börnum innblástur fyrir framtíðina Dr. Bryony Mathew skrifar Skoðun Samgönguáætlun – skuldbinding, ekki kosningaloforð skrifar Skoðun Menntun til framtíðar Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Við getum öll bjargað lífi Kristófer Kristófersson skrifar Skoðun Finnst ykkur þetta í lagi? Opinn pistill til heilbrigðisráðherra, landlæknis og forystu heilbrigðiskerfisins Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Menntastefna stjórnvalda – ferð án fyrirheits? Sigvaldi Egill Lárusson skrifar Skoðun Fyrir hvern erum við að byggja? Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Beint og milliliðalaust Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Áfengissala: Þrýstingur úr tveimur áttum Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hver vill heyra um eitthvað jákvætt sem er gert í skólunum? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Enn af ferðum Angelu Müller. Eru erlendir ferðamenn afætur? BJarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Ég er íslensk – en samt séð sem eitthvað annað Sóley Lóa Smáradóttir skrifar Skoðun Hin yndislega aðlögun Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Kristrún slær á puttana á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar: Að gefast upp er ekki valkostur Jóna Guðbjörg Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar: Að gefast upp er ekki valkostur Jóna Guðbjörg Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Er félagsfælnifaraldur í uppsiglingu? Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hugleiðing við starfslok kennara í Reykjavík Elín Guðfinna Thorarensen skrifar Skoðun Bílahús í Reykjavíkurborg – aðgengi, lög og ójöfnuður Alma Ýr Ingólfsdóttir,Vilhjálmur Hjálmarsson,Bergur Þorri Benjamínsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Aðild að Evrópusambandinu kallar á breytt vinnubrögð Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Það er að byrja alvarlegur faraldur sem við þurfum að stoppa strax í dag Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Stækkun Þjóðleikhússins er löngu tímabær Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Evrópusambandið eykur varnir gegn netógnum með öflugu regluverki Þórdís Rafnsdóttir skrifar Sjá meira
Kæra Katrín, ég vona að þú hafir það sem allra best á þessum einkennilegu tímum sem við göngum nú í gegnum. Mig langar enn og aftur að rita þér örfá orð um stjórnarskrámál Íslands. Tilefnið er að nú hafa yfir 26.200 kjósendur skrifað undir kröfuna um að nýja stjórnarskráin skuli lögfest. Undirskriftum hefur því fjölgað um meira en 10.000 frá því ég skrifaði þér síðast opið bréf, fyrir um mánuði síðan. Þetta eru staðfestar undirskriftir sem þýðir að hver einasta manneskja á listanum hefur náð kosningaaldri og notað rafræn auðkenni til að setja nafn sitt á listann. Aldrei áður hefur viðlíka fjöldi af staðfestum undirskriftum safnast hér á landi, sem tengist eflaust þeirri staðreynd að aldrei áður hefur niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslu verið hunsuð hér á landi. Ekki fyrr en þjóðaratkvæðagreiðslan um nýju stjórnarskrána var haldin. Árið 2012 boðaði Alþingi til þjóðaratkvæðagreiðslu. Þar svöruðu um 67% þeirra sem mættu á kjörstað eftirfarandi spurningu játandi: „Vilt þú að tillögur stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar frumvarpi að nýrri stjórnarskrá?” Ég hef feitletrað tvö orð í þessari spurningu sem skipta lykilmáli. Ef virða á niðurstöðu þessarar lögmætu þjóðaratkvæðagreiðslu þarf Alþingi að leggja fram frumvarp (í eintölu) að nýrri stjórnarskrá. Nú stendur yfir vinna sem þú stýrir sem miðar að því að taka tiltekin ákvæði stjórnarskrár og bæta þeim sem mismunandi frumvörpum inn í gildandi stjórnarskrá. Gildandi stjórnarskrá er, eins og við vitum báðar, að grunninum til gömul dönsk stjórnarskrá fyrir konungsríki sem var ætíð ætlað að vera til bráðabirgða. Af hálfu Alþingis virðist ekki örla á frumvarpinu að þeirri nýju stjórnarskrá sem kjósendur voru spurðir um í þjóðaratkvæðagreiðslunni. Það líður ekki sá dagur að ég spyrji mig hverju þetta raunverulega sæti. Kæra nafna. Við erum lýðræðisríki og allt vald sem þið kjörnir fulltrúar sýslið með dagsdaglega sprettur frá þjóðinni. Sjálf grundvallarlögin þurfa að koma frá þjóðinni vegna þess að þjóðin er stjórnarskrárgjafinn en ekki Alþingi. Í það eina skipti sem kjósendur hafa verið spurðir með beinum hætti hvaða stjórnarskrá skyldi lögfest á Íslandi var svarið kristalskýrt. Eins og svo mörgum samborgurum mínum, þykir mér afar vænt um Alþingi Íslendinga og fulltrúalýðræðið okkar. Þess vegna er sárt að sjá það litla traust sem þessi grundvallarstofnun nýtur á meðal almennings. Öll okkar sameiginlegu kerfi byggja í grunninn á trausti. Ef það hverfur verður erfitt eða ógerlegt fyrir kerfið að virka með þeim hætti sem það á að gera. Ég veit að þú vilt bæta traust á löggjafa landsins og brúa þá gjá sem gjarnan sést á milli þings og þjóðar. Ég held hins vegar að það sé ógerlegt að ná því takmarki á meðan Alþingi leyfir sér að hunsa niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðslunnar um nýju stjórnarskrána. Ég vil því hvetja þig til þess að nýta tækifærið sem gefst til endurskoðunar á gildum okkar, aðferðum og framtíð sem þjóð í því ástandi sem við erum nú stödd í. Ef við komum út úr þessu kóf-tímabili með nýjan samfélagssáttmála, sem kjósendur hafa þegar sagt að þeir vilji að sé lagður til grundvallar, þá hefur þetta allt verið til einhvers. Ég veit að þú leggur hart að þér í störfum þínum fyrir þessa þjóð. Stjórnarskrármálið getur verið leið þín til að gera afar mikilvæga breytingu á þessu kjörtímabili fólkinu sem býr hér til heilla. Það er ekkert skammarlegt við að skipta um skoðun, og það er það sem ég bið þig hér með um að gera. Kæra Katrín, viltu vera svo væn að hlusta á ákall yfir 26 þúsund kjósenda og leggja tillögur stjórnlagaráðs til grundvallar að frumvarpi að nýrri stjórnarskrá á þessu kjörtímabili? Ég hvet alla kjósendur á Íslandi til að láta sig þetta mikilvæga mál varða og kynna sér nýju stjórnarskrána og skrifa undir kröfuna um lögfestingu hennar. Einn daginn mun þessi stjórnarskrá verða grundvöllur stjórnarskrár Íslands því fullveldi þjóðarinnar veltur á því að á hana sé hlustað af þeim sem fara með valdið hverju sinni. Höfundur er formaður Stjórnarskrárfélagsins.
Finnst ykkur þetta í lagi? Opinn pistill til heilbrigðisráðherra, landlæknis og forystu heilbrigðiskerfisins Steindór Þórarinsson Skoðun
Tímamót í velferðarmálum: Nýtt örorkulífeyriskerfi tekur gildi Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun
Skoðun Tímamót í velferðarmálum: Nýtt örorkulífeyriskerfi tekur gildi Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar
Skoðun Finnst ykkur þetta í lagi? Opinn pistill til heilbrigðisráðherra, landlæknis og forystu heilbrigðiskerfisins Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Hver vill heyra um eitthvað jákvætt sem er gert í skólunum? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Enn af ferðum Angelu Müller. Eru erlendir ferðamenn afætur? BJarnheiður Hallsdóttir skrifar
Skoðun Bílahús í Reykjavíkurborg – aðgengi, lög og ójöfnuður Alma Ýr Ingólfsdóttir,Vilhjálmur Hjálmarsson,Bergur Þorri Benjamínsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Skoðun Það er að byrja alvarlegur faraldur sem við þurfum að stoppa strax í dag Steindór Þórarinsson skrifar
Finnst ykkur þetta í lagi? Opinn pistill til heilbrigðisráðherra, landlæknis og forystu heilbrigðiskerfisins Steindór Þórarinsson Skoðun
Tímamót í velferðarmálum: Nýtt örorkulífeyriskerfi tekur gildi Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun