Kexruglaðar fullyrðingar um tap Reykjavíkurborgar af ferðamönnum Þórir Garðarsson skrifar 2. mars 2020 10:00 „Minnisblað um ábata Reykjavíkurborgar af ferðaþjónustu“ sem lagt var fyrir borgarráð í síðustu viku er svo fullt af vitleysu og rangfærslum að ekki stendur steinn yfir steini. Þeim embættismönnum borgarinnar sem gerðu þessa ábatagreiningu væri sæmst að draga hana snarlega til baka og fá einhvern annan til verksins. Að öðrum kosti gera þeir sig seka um að gefa borgarfulltrúum og öllum almenningi kolranga mynd af því hver ábati borgarinnar af ferðamönnum er í raun og veru. Samkvæmt ábatagreiningunni tapar Reykjavíkurborg yfir 8 milljörðum króna á ári á „ferðaþjónustunni.“ Beinar og óbeinar tekjur af ferðaþjónustu eru taldar 10,4 milljarðar króna. Þar af er 1,8 milljarður sagður beinar tekjur en útsvar og fasteignagjöld starfsmanna í ferðaþjónustu 8,6 milljarðar króna. Beinn og óbeinn kostnaður er reiknaður 18,7 milljarðar króna. Þar vegur þyngst „nettó útgjöld borgarinnar vegna lögskyldrar þjónustu við starfsmenn í ferðaþjónustu“, en þau eru sögð nema 15 milljörðum króna. Niðurstaðan er 8,3 milljarða króna halli. Yfirgengilega vitlaust Þetta er yfirgengilega vitlaust. Embættismennirnir láta eins og borgin hafi engar tekjur af ferðamönnum öðru vísi en í gegnum starfsfólk í ferðaþjónustu sem býr í Reykjavík. Þeir sleppa að geta allra hinna fyrirtækjanna og einstaklinganna sem hafa tekjur af ferðamönnum með sölu á vörum og þjónustu til ferðaþjónustufyrirtækjanna og skila að sjálfsögðu útsvari og fasteignagjöldum. Gjaldeyristekjur af erlendum ferðamönnum nema yfir 500 milljörðum króna árlega. Flestir þeirra koma til Reykjavíkur og dvelja þar lengur eða skemur. Ekki má heldur gleyma innlendu ferðamönnunum. Hvernig í ósköpunum geta embættismenn fjármála- og áhættustýringarsviðs Reykjavíkurborgar komist að þeirri niðurstöðu að borgin hafi aðeins 10,4 milljarða króna í tekjur af þessum heimsóknum? Trúir því einhver að borgarsjóður fái aðeins 2% af gjaldeyristekjum af erlendum ferðamönnum? Horft framhjá mestu tekjunum Halda mætti að ábatagreining borgarstarfsmanna hafi verið gerð í gluggalausu og myrkvuðu herbergi. Algjörlega er horft framhjá því að peningarnir sem ferðamenn skilja eftir rata miklu víðar en bara í launagreiðslur til starfsmanna í ferðaþjónustunni. Kaupa þarf matvæli, drykkjarföng, þrif, bókhaldsþjónustu, auglýsingar, prentun, akstur, húsgögn, viðhald, afþreyingu, eldsneyti, borga af lánum og þar fram eftir götunum. Ella væri fátt hægt að gera fyrir ferðamennina. Fólkið og fyrirtækin sem þjónusta ferðaþjónustuna skila Reykjavíkurborg útsvari og fasteignagjöldum ekkert síður en þeir sem sinna beinum samskiptum við ferðamenn. Fyrirtækin borga fasteignagjöld. Án ferðamanna hefði borgin ekki þessar tekjur. Fullyrða má að 80% af því sem ferðamenn borga í Reykjavík sé vegna vörukaupa og þjónustu sem fellur utan við það sem kallað er „einkennandi greinar ferðaþjónustu“. Þeir sem veita þessa þjónustu borga ekkert síður útsvar og fasteignagjöld en starfsfólk í ferðaþjónustu – að ekki sé talað um aðgangseyri í sundlaugar og söfn. Þá má ekki gleyma að fjölgun ferðamanna hefur leitt til hækkunar húsnæðisverðs í Reykjavík um tugi prósenta, sem aftur hefur stóraukið tekjur hennar af fasteignagjöldum Tekjur borgarinnar af ferðamönnum eru því vægast sagt vantaldar um tugi milljarða króna í hinni furðulegu ábatagreiningu. Skýrsla Deloitte gefur réttari mynd Deloitte greindi opinberar tekjur og gjöldum vegna ferðamanna á árinu 2015 fyrir Stjórnstöð ferðamála. Niðurstaðan sýndi að varlega áætlað voru nettótekjur sveitarfélaga af ferðamönnum þetta ár 11 milljarðar króna. Frá 2015 fóru tekjur af ferðamönnum árlega hækkandi. Stýrihópur ýmissa hagsmunaaðila aðstoðaði við gagnaöflun og rýndi í aðferðafræði Deloitte. Þar á meðal voru fulltrúar frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Ástæða væri til að uppfæra skýrslu Deloitte til að gefa rétta mynd af því sem um ræðir. Ferðaþjónustan töluð niður En ekki aðeins hafa embættismennirnir reynt að villa um fyrir borgarfulltrúum og almenningi með talnaspeki sinni. Í minnisblaðinu er ferðaþjónustan töluð niður án þess að nokkur innistæða sé fyrir því. Þar segir m.a. um atvinnugreinina: „Hún er þekkt fyrir að bjóða upp á fremur illa launuð störf og sveiflukennda eftirspurn efir vinnuafli.“ Þetta er fjarri sanni. Árstíðasveifla ferðaþjónustu á höfuðborgarsvæðinu er tiltölulega lítil. Laun eru sambærileg við aðrar atvinnugreinar og örugglega ekki lægri en hjá Reykjavíkurborg. Meirihluti starfsmanna í ferðaþjónustu er með framhaldsmenntun. Í minnisblaðinu kemur fram undarlegur hroki gagnvart ferðaþjónustunni. Embættismennirnir segja þar: „Ef horft er hins vegar til lengri tíma hlýtur það að vera ákjósanlegra að byggja upp greinar í landinu sem nýta betur menntunarstig þjóðarinnar, bjóða upp á fleiri hálaunastörf, skila meiri skatttekjum í þjóðarbúið og hafa sem minnst neikvæð áhrif á umhverfið.“ Með öðrum orðum, atvinnugreinin sem skilar meiri gjaldeyristekjum en sjávarútvegurinn og stóriðjan samanlagt þykir ekki nógu fín. Þá er að finna fullyrðingu í minnisblaðinu sem er varla umræðuhæf: „„Ferðaþjónustufyrirtæki færast oft með tímanum í eigu erlendra aðila sem leggja áherslu á að ráða til sín ódýrt erlent vinnuafl og flytja arðinn til landa með lága fjarmagnstekjuskatta.“ Ef embættismennirnir vita af fyrirtækjum sem ekki greiða laun samkvæmt kjarasamningum, þá ættu þeir að láta viðkomandi yfirvöld vita. Óútskýrður beinn kostnaður af ferðamönnum Í minnisblaðinu er mjög sérkennileg tafla um meintan beinan kostnað borgarinnar vegna ferðamanna. Á fjórum árum, 2015-2018, eru framlög og styrkir vegna ferðamanna sögð nema 1,8 milljörðum króna. Sama árabil er hlutdeild ferðamanna í útgjöldum vegna safna sögð 2,7 milljarðar króna og kostnaður vegna sundlaugaferða þeirra 3,0 milljarðar króna. Kostnaður Höfuðborgarstofu sagður 666 milljónir króna. Engar skýringar fylgja þessari töflu. Tekjur af sundlaugaheimsóknum ferðamanna á þessum sömu árum eru sagðar 1,2 milljarður króna. Aðgangseyrir að söfnum 790 milljónir króna. Samkvæmt þessu hefði borgin getað sparað sér 3,7 milljarða króna með því að banna ferðamönnum aðgang að sundlaugum og söfnum borgarinnar. Samt er borgin alltaf að auglýsa söfnin og sundlaugarnar fyrir ferðamönnum. Borga ferðamenn ekki einmitt hæsta gjaldið í sundlaugarnar, fyrir stakar ferðir? Hvers vegna hækkar borgin ekki aðgangseyrinn ef tapið er svona mikið? Ekki er heil brú í þessum tölum. Verið að blekkja borgarfulltrúa Minnisblaðið um ábatagreininguna var lögð fyrir borgarráð í síðustu viku og verður væntanlega kynnt í borgarstjórn. Helst má lesa tilganginn með þessari samsuðu að borgin vilji fá gistináttagjald af hótelum og gistihúsum, sem nú rennur í ríkissjóð. Svo virðist sem nota eigi fullyrðingar um stórtap af ferðamönnum til að hafa áhrif í þá veru. Hér sannast máltækið að tölur ljúga ekki, en það er hægt að ljúga með tölum. Verið er að blekkja borgarfulltrúa og allan almenning með ósvífnum hætti og gera lítið úr ferðaþjónustunni í leiðinni. Verið er að segja þeim þúsundum sem starfa við ferðaþjónustuna að þeir séu baggi á borginni, þó staðreyndin sé allt önnur. Þeir embættismenn sem bera ábyrgð á þessari hrákasmíð ættu að sjá sóma sinn í að biðjast afsökunar. Höfundur er stjórnarformaður Gray Line, fyrrverandi varaformaður Samtaka ferðaþjónustunnar og áheyrnarfulltrúi í Menningar- og ferðamálaráði Reykjavikuborgar fh. ferðaþjónustunnar 2010-2018. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Þórir Garðarsson Mest lesið Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Græðgin sem hlífir engum Snæbjörn Brynjarsson og Þórólfur Júlían Dagsson Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Kennitala á blaði Jón Viðar Pálsson Skoðun Leiðtogi sem nær árangri Birkir Jón Jónsson Skoðun Þjónusta og greining á börnum með ADHD Elín H. Hinriksdóttir og Sólveig Ásgrímsdóttiir Skoðun Fjör á fjármálamarkaði Fastir pennar Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Alvöru mamma Anna Margrét Hrólfsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
„Minnisblað um ábata Reykjavíkurborgar af ferðaþjónustu“ sem lagt var fyrir borgarráð í síðustu viku er svo fullt af vitleysu og rangfærslum að ekki stendur steinn yfir steini. Þeim embættismönnum borgarinnar sem gerðu þessa ábatagreiningu væri sæmst að draga hana snarlega til baka og fá einhvern annan til verksins. Að öðrum kosti gera þeir sig seka um að gefa borgarfulltrúum og öllum almenningi kolranga mynd af því hver ábati borgarinnar af ferðamönnum er í raun og veru. Samkvæmt ábatagreiningunni tapar Reykjavíkurborg yfir 8 milljörðum króna á ári á „ferðaþjónustunni.“ Beinar og óbeinar tekjur af ferðaþjónustu eru taldar 10,4 milljarðar króna. Þar af er 1,8 milljarður sagður beinar tekjur en útsvar og fasteignagjöld starfsmanna í ferðaþjónustu 8,6 milljarðar króna. Beinn og óbeinn kostnaður er reiknaður 18,7 milljarðar króna. Þar vegur þyngst „nettó útgjöld borgarinnar vegna lögskyldrar þjónustu við starfsmenn í ferðaþjónustu“, en þau eru sögð nema 15 milljörðum króna. Niðurstaðan er 8,3 milljarða króna halli. Yfirgengilega vitlaust Þetta er yfirgengilega vitlaust. Embættismennirnir láta eins og borgin hafi engar tekjur af ferðamönnum öðru vísi en í gegnum starfsfólk í ferðaþjónustu sem býr í Reykjavík. Þeir sleppa að geta allra hinna fyrirtækjanna og einstaklinganna sem hafa tekjur af ferðamönnum með sölu á vörum og þjónustu til ferðaþjónustufyrirtækjanna og skila að sjálfsögðu útsvari og fasteignagjöldum. Gjaldeyristekjur af erlendum ferðamönnum nema yfir 500 milljörðum króna árlega. Flestir þeirra koma til Reykjavíkur og dvelja þar lengur eða skemur. Ekki má heldur gleyma innlendu ferðamönnunum. Hvernig í ósköpunum geta embættismenn fjármála- og áhættustýringarsviðs Reykjavíkurborgar komist að þeirri niðurstöðu að borgin hafi aðeins 10,4 milljarða króna í tekjur af þessum heimsóknum? Trúir því einhver að borgarsjóður fái aðeins 2% af gjaldeyristekjum af erlendum ferðamönnum? Horft framhjá mestu tekjunum Halda mætti að ábatagreining borgarstarfsmanna hafi verið gerð í gluggalausu og myrkvuðu herbergi. Algjörlega er horft framhjá því að peningarnir sem ferðamenn skilja eftir rata miklu víðar en bara í launagreiðslur til starfsmanna í ferðaþjónustunni. Kaupa þarf matvæli, drykkjarföng, þrif, bókhaldsþjónustu, auglýsingar, prentun, akstur, húsgögn, viðhald, afþreyingu, eldsneyti, borga af lánum og þar fram eftir götunum. Ella væri fátt hægt að gera fyrir ferðamennina. Fólkið og fyrirtækin sem þjónusta ferðaþjónustuna skila Reykjavíkurborg útsvari og fasteignagjöldum ekkert síður en þeir sem sinna beinum samskiptum við ferðamenn. Fyrirtækin borga fasteignagjöld. Án ferðamanna hefði borgin ekki þessar tekjur. Fullyrða má að 80% af því sem ferðamenn borga í Reykjavík sé vegna vörukaupa og þjónustu sem fellur utan við það sem kallað er „einkennandi greinar ferðaþjónustu“. Þeir sem veita þessa þjónustu borga ekkert síður útsvar og fasteignagjöld en starfsfólk í ferðaþjónustu – að ekki sé talað um aðgangseyri í sundlaugar og söfn. Þá má ekki gleyma að fjölgun ferðamanna hefur leitt til hækkunar húsnæðisverðs í Reykjavík um tugi prósenta, sem aftur hefur stóraukið tekjur hennar af fasteignagjöldum Tekjur borgarinnar af ferðamönnum eru því vægast sagt vantaldar um tugi milljarða króna í hinni furðulegu ábatagreiningu. Skýrsla Deloitte gefur réttari mynd Deloitte greindi opinberar tekjur og gjöldum vegna ferðamanna á árinu 2015 fyrir Stjórnstöð ferðamála. Niðurstaðan sýndi að varlega áætlað voru nettótekjur sveitarfélaga af ferðamönnum þetta ár 11 milljarðar króna. Frá 2015 fóru tekjur af ferðamönnum árlega hækkandi. Stýrihópur ýmissa hagsmunaaðila aðstoðaði við gagnaöflun og rýndi í aðferðafræði Deloitte. Þar á meðal voru fulltrúar frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Ástæða væri til að uppfæra skýrslu Deloitte til að gefa rétta mynd af því sem um ræðir. Ferðaþjónustan töluð niður En ekki aðeins hafa embættismennirnir reynt að villa um fyrir borgarfulltrúum og almenningi með talnaspeki sinni. Í minnisblaðinu er ferðaþjónustan töluð niður án þess að nokkur innistæða sé fyrir því. Þar segir m.a. um atvinnugreinina: „Hún er þekkt fyrir að bjóða upp á fremur illa launuð störf og sveiflukennda eftirspurn efir vinnuafli.“ Þetta er fjarri sanni. Árstíðasveifla ferðaþjónustu á höfuðborgarsvæðinu er tiltölulega lítil. Laun eru sambærileg við aðrar atvinnugreinar og örugglega ekki lægri en hjá Reykjavíkurborg. Meirihluti starfsmanna í ferðaþjónustu er með framhaldsmenntun. Í minnisblaðinu kemur fram undarlegur hroki gagnvart ferðaþjónustunni. Embættismennirnir segja þar: „Ef horft er hins vegar til lengri tíma hlýtur það að vera ákjósanlegra að byggja upp greinar í landinu sem nýta betur menntunarstig þjóðarinnar, bjóða upp á fleiri hálaunastörf, skila meiri skatttekjum í þjóðarbúið og hafa sem minnst neikvæð áhrif á umhverfið.“ Með öðrum orðum, atvinnugreinin sem skilar meiri gjaldeyristekjum en sjávarútvegurinn og stóriðjan samanlagt þykir ekki nógu fín. Þá er að finna fullyrðingu í minnisblaðinu sem er varla umræðuhæf: „„Ferðaþjónustufyrirtæki færast oft með tímanum í eigu erlendra aðila sem leggja áherslu á að ráða til sín ódýrt erlent vinnuafl og flytja arðinn til landa með lága fjarmagnstekjuskatta.“ Ef embættismennirnir vita af fyrirtækjum sem ekki greiða laun samkvæmt kjarasamningum, þá ættu þeir að láta viðkomandi yfirvöld vita. Óútskýrður beinn kostnaður af ferðamönnum Í minnisblaðinu er mjög sérkennileg tafla um meintan beinan kostnað borgarinnar vegna ferðamanna. Á fjórum árum, 2015-2018, eru framlög og styrkir vegna ferðamanna sögð nema 1,8 milljörðum króna. Sama árabil er hlutdeild ferðamanna í útgjöldum vegna safna sögð 2,7 milljarðar króna og kostnaður vegna sundlaugaferða þeirra 3,0 milljarðar króna. Kostnaður Höfuðborgarstofu sagður 666 milljónir króna. Engar skýringar fylgja þessari töflu. Tekjur af sundlaugaheimsóknum ferðamanna á þessum sömu árum eru sagðar 1,2 milljarður króna. Aðgangseyrir að söfnum 790 milljónir króna. Samkvæmt þessu hefði borgin getað sparað sér 3,7 milljarða króna með því að banna ferðamönnum aðgang að sundlaugum og söfnum borgarinnar. Samt er borgin alltaf að auglýsa söfnin og sundlaugarnar fyrir ferðamönnum. Borga ferðamenn ekki einmitt hæsta gjaldið í sundlaugarnar, fyrir stakar ferðir? Hvers vegna hækkar borgin ekki aðgangseyrinn ef tapið er svona mikið? Ekki er heil brú í þessum tölum. Verið að blekkja borgarfulltrúa Minnisblaðið um ábatagreininguna var lögð fyrir borgarráð í síðustu viku og verður væntanlega kynnt í borgarstjórn. Helst má lesa tilganginn með þessari samsuðu að borgin vilji fá gistináttagjald af hótelum og gistihúsum, sem nú rennur í ríkissjóð. Svo virðist sem nota eigi fullyrðingar um stórtap af ferðamönnum til að hafa áhrif í þá veru. Hér sannast máltækið að tölur ljúga ekki, en það er hægt að ljúga með tölum. Verið er að blekkja borgarfulltrúa og allan almenning með ósvífnum hætti og gera lítið úr ferðaþjónustunni í leiðinni. Verið er að segja þeim þúsundum sem starfa við ferðaþjónustuna að þeir séu baggi á borginni, þó staðreyndin sé allt önnur. Þeir embættismenn sem bera ábyrgð á þessari hrákasmíð ættu að sjá sóma sinn í að biðjast afsökunar. Höfundur er stjórnarformaður Gray Line, fyrrverandi varaformaður Samtaka ferðaþjónustunnar og áheyrnarfulltrúi í Menningar- og ferðamálaráði Reykjavikuborgar fh. ferðaþjónustunnar 2010-2018.
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar