Nýr kafli í sögu ESB Michael Mann skrifar 31. júlí 2019 07:00 Ursula von der Leyen, fyrrum varnarmálaráðherra Þýskalands, verður fyrsta konan til þess að taka við embætti forseta framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins, þann 1. nóvember. Framkvæmdastjórnin skrifar frumvörp til laga, fylgir ákvörðunum eftir, stendur vörð um sáttmála ESB og heldur utan um daglegan rekstur Evrópusambandsins. Hinn verðandi forseti hefur sett fram metnaðarfulla og hvetjandi áætlun til næstu fimm ára. Hún hefst með loforði um að tryggja að minnst helmingur framkvæmdastjóra ESB, sem tilnefndir eru af aðildarríkjunum, verði konur. Evrópusambandið er fordæmalaus saga velgengni, sem sameinar álfu sem áður var sundruð af átökum, þar sem 28 aðildarríki deila fullveldi sínu þegar það á við. Í dag njótum við góðs af sterkum sameiginlegum markaði, viðskiptum án landamæra, frelsi til ferðalaga, rannsókna og atvinnu. Nú á dögum búa 500 milljónir Evrópubúa við frelsi og velmegun, frá Ríga til Limassol og frá Aþenu til Lissabon.Evrópska leiðin Margir taka þeim lífsgæðum sem við njótum sem gefnum. En þó er deginum ljósara að enn einu sinni verðum við að taka afstöðu og berjast fyrir Evrópu. Við stöndum frammi fyrir lýðfræðilegum breytingum, hnattvæðingu, hraðri þróun í átt að stafrænu starfsumhverfi, og síðast en ekki síst loftslagsbreytingum. Það hefur verið brugðist við þessum áskorunum á mismunandi hátt á heimsvísu. Sumum ríkjum er stýrt með valdboði, önnur kaupa sér hnattræn áhrif og gera samfélög háð sér með því að fjárfesta í höfnum og vegum. Enn önnur einangra sig. Von der Leyen sagði á Evrópuþinginu í vikunni, að Evrópusambandinu hugnaðist enginn þessara valkosta. Við veljum fjölþjóðlega samvinnu, við viljum sanngjörn og góð viðskipti, við stöndum vörð um alþjóðakerfið og að það sé bundið lögum og reglu því við vitum að það er okkur öllum í hag. Við viljum gera hlutina á evrópskan máta.Loftslagsmál í fyrsta sæti Brýnasta viðfangsefni samtímans er verndun jarðar. Nýi forsetinn hefur kynnt nýja græna áætlun um umhverfismál fyrir Evrópu, þar sem að Evrópa verður fyrsta kolefnishlutlausa heimsálfan í heiminum fyrir árið 2050. Von der Leyen skorar á ESB að draga úr losun koltvísýrings um 50% ef ekki 55% fyrir árið 2030. Evrópusambandið mun leiða alþjóðlegar samningaviðræður í þeim tilgangi að auka loftslagsmetnað fleiri stórra hagkerfa fyrir 2021. Þessi aukni metnaður kallar á umfangsmikla fjármögnun. Almannafé nægir ekki til. Von der Leyen leggur til Fjárfestingaáætlun sjálfbærrar Evrópu, og að breyta hluta af Fjárfestingarbanka Evrópu í Loftslagsbanka. Það myndi losa um 1 trilljón evra af fjárfestingum næstu tíu árin. Hún mun þar að auki kynna til sögunnar sérstakan landamæra-kolefnisskatt til að koma í veg fyrir að fyrirtæki feli mengun sína með því að flytja hana til landa utan Evrópusambandsins. Evrópa hefur þörf fyrir sterkan efnahag sem þjónar fólkinu. Lítil fyrirtæki munu eflast vegna aukins aðgengis að fjármagni á innri markaði Evrópusambandsins. Í velferðar-markaðshagkerfi Evrópusambandsins verður markaðurinn að mæta hinu félagslega og tryggja að við missum ekki sjónar á Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna.Velferð og sanngirni „Félagsleg Evrópa“ verður að standa undir nafni: Tryggja sanngjörn laun fyrir alla; nýtt Atvinnuleysisbótakerfi Evrópu; stóraukið fjármagn til Erasmus+; tryggja að börn hafi aðgang að grundvallar-réttindum eins og heilsugæslu og menntun. Þar að auki mun von der Leyen þrýsta á um herferð gegn kynbundnu ofbeldi. Von der Leyen lagði áherslu á að hún muni standa fyrir sanngjarnri skattlagningu, svo tæknirisarnir greiði í samræmi við gróða sinn í Evrópu. Þar sem sótt er að grunngildum Evrópusambandsins, heitir nýi forsetinn því að beita öllum tiltækum ráðum til að tryggja að ríki þess virði lög og reglu. Í innflytjendamálum hefur von der Leyen heitið nýju samkomulagi um fólksflutninga og hælisleitendur svo stemma megi stigu við ólögmætum fólksflutningum, berjast gegn smyglurum og mansali, vernda rétt hælisleitanda og bæta aðstöðu flóttamanna. Hún stefnir að því að flýta fyrir mönnun Evrópsku landamæra- og landhelgisgæslunnar. Hún lagði áherslu á að NATO verði ávallt hornsteinn varna Evrópu. Evrópa mun halda áfram samvinnu við Bandaríkin, en um leið styrkja evrópska stoð varnarmála, með því að byggja á þeim árangri sem þegar hefur náðst í samvinnu Evrópulanda á því sviði.Lýðræði og samráð Til að auka lögmæti evrópsks lýðræðis hefur nýi forsetinn ákveðið að semja löggjöf þegar meirihluti þingmanna Evrópuþingsins krefst þess. Von der Leyen vill líka að borgarar Evrópusambandsins taki þátt og leiki lykilhlutverk í uppbyggingu Evrópusambandsins til framtíðar, meðal annars með ráðstefnu um framtíð Evrópu sem hefst árið 2020 og stendur yfir í tvö ár. Undanfarna áratugi hefur Evrópusambandið stækkað, þroskast og eflst, með 500 milljónir íbúa, þar af yfir 200 milljónir sem kusu í Evrópuþingskosningunum í maí. Evrópa hefur áhrif og vill taka ábyrgð á sjálfri sér og umheiminum. Viðfangsefni Ursulu von der Leyen næstu fimm árin verður að leiða þetta einstaka og öfluga verkefni til farsællar framtíðar.Höfundur er sendiherra ESB á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Evrópusambandið Michael Mann Mest lesið Munu bara allir fá dánaraðstoð? Bjarni Jónsson Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Mannsæmandi lífeyrislaun strax Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Verja þarf friðinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Mannsæmandi lífeyrislaun strax Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Munu bara allir fá dánaraðstoð? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Billy bókahilla og börnin mín Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Svör við atvinnuumsóknum – Ákall til atvinnurekenda Valgerður Rut Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umræða á villigötum Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum skrifar Skoðun Eigum við ekki bara að klára þetta Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Löggilding iðngreina stuðlar að auknum gæðum og öryggi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Draumalandið Björn Þorláksson skrifar Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta og orkuvinnsla fara vel saman Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Hvaða aukna aðgengi, Willum Þór? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Hvers vegna skortir hjúkrunarrými á Íslandi? Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Þegar Vestfjörðum gengur vel, gengur Íslandi vel Jón Páll Hreinsson skrifar Skoðun Ummæli borgarstjóra og óbragð í munni Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar að nauðsynjar snúast um viðskipti Davíð Routley skrifar Skoðun Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Sköpun er efnahagsmál: Tími fyrir öðruvísi nálgun Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann skrifar Skoðun Máttur orðanna: Breyting á orðavali getur breytt hugarfarinu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þetta lítur ekki vel út Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson skrifar Sjá meira
Ursula von der Leyen, fyrrum varnarmálaráðherra Þýskalands, verður fyrsta konan til þess að taka við embætti forseta framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins, þann 1. nóvember. Framkvæmdastjórnin skrifar frumvörp til laga, fylgir ákvörðunum eftir, stendur vörð um sáttmála ESB og heldur utan um daglegan rekstur Evrópusambandsins. Hinn verðandi forseti hefur sett fram metnaðarfulla og hvetjandi áætlun til næstu fimm ára. Hún hefst með loforði um að tryggja að minnst helmingur framkvæmdastjóra ESB, sem tilnefndir eru af aðildarríkjunum, verði konur. Evrópusambandið er fordæmalaus saga velgengni, sem sameinar álfu sem áður var sundruð af átökum, þar sem 28 aðildarríki deila fullveldi sínu þegar það á við. Í dag njótum við góðs af sterkum sameiginlegum markaði, viðskiptum án landamæra, frelsi til ferðalaga, rannsókna og atvinnu. Nú á dögum búa 500 milljónir Evrópubúa við frelsi og velmegun, frá Ríga til Limassol og frá Aþenu til Lissabon.Evrópska leiðin Margir taka þeim lífsgæðum sem við njótum sem gefnum. En þó er deginum ljósara að enn einu sinni verðum við að taka afstöðu og berjast fyrir Evrópu. Við stöndum frammi fyrir lýðfræðilegum breytingum, hnattvæðingu, hraðri þróun í átt að stafrænu starfsumhverfi, og síðast en ekki síst loftslagsbreytingum. Það hefur verið brugðist við þessum áskorunum á mismunandi hátt á heimsvísu. Sumum ríkjum er stýrt með valdboði, önnur kaupa sér hnattræn áhrif og gera samfélög háð sér með því að fjárfesta í höfnum og vegum. Enn önnur einangra sig. Von der Leyen sagði á Evrópuþinginu í vikunni, að Evrópusambandinu hugnaðist enginn þessara valkosta. Við veljum fjölþjóðlega samvinnu, við viljum sanngjörn og góð viðskipti, við stöndum vörð um alþjóðakerfið og að það sé bundið lögum og reglu því við vitum að það er okkur öllum í hag. Við viljum gera hlutina á evrópskan máta.Loftslagsmál í fyrsta sæti Brýnasta viðfangsefni samtímans er verndun jarðar. Nýi forsetinn hefur kynnt nýja græna áætlun um umhverfismál fyrir Evrópu, þar sem að Evrópa verður fyrsta kolefnishlutlausa heimsálfan í heiminum fyrir árið 2050. Von der Leyen skorar á ESB að draga úr losun koltvísýrings um 50% ef ekki 55% fyrir árið 2030. Evrópusambandið mun leiða alþjóðlegar samningaviðræður í þeim tilgangi að auka loftslagsmetnað fleiri stórra hagkerfa fyrir 2021. Þessi aukni metnaður kallar á umfangsmikla fjármögnun. Almannafé nægir ekki til. Von der Leyen leggur til Fjárfestingaáætlun sjálfbærrar Evrópu, og að breyta hluta af Fjárfestingarbanka Evrópu í Loftslagsbanka. Það myndi losa um 1 trilljón evra af fjárfestingum næstu tíu árin. Hún mun þar að auki kynna til sögunnar sérstakan landamæra-kolefnisskatt til að koma í veg fyrir að fyrirtæki feli mengun sína með því að flytja hana til landa utan Evrópusambandsins. Evrópa hefur þörf fyrir sterkan efnahag sem þjónar fólkinu. Lítil fyrirtæki munu eflast vegna aukins aðgengis að fjármagni á innri markaði Evrópusambandsins. Í velferðar-markaðshagkerfi Evrópusambandsins verður markaðurinn að mæta hinu félagslega og tryggja að við missum ekki sjónar á Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna.Velferð og sanngirni „Félagsleg Evrópa“ verður að standa undir nafni: Tryggja sanngjörn laun fyrir alla; nýtt Atvinnuleysisbótakerfi Evrópu; stóraukið fjármagn til Erasmus+; tryggja að börn hafi aðgang að grundvallar-réttindum eins og heilsugæslu og menntun. Þar að auki mun von der Leyen þrýsta á um herferð gegn kynbundnu ofbeldi. Von der Leyen lagði áherslu á að hún muni standa fyrir sanngjarnri skattlagningu, svo tæknirisarnir greiði í samræmi við gróða sinn í Evrópu. Þar sem sótt er að grunngildum Evrópusambandsins, heitir nýi forsetinn því að beita öllum tiltækum ráðum til að tryggja að ríki þess virði lög og reglu. Í innflytjendamálum hefur von der Leyen heitið nýju samkomulagi um fólksflutninga og hælisleitendur svo stemma megi stigu við ólögmætum fólksflutningum, berjast gegn smyglurum og mansali, vernda rétt hælisleitanda og bæta aðstöðu flóttamanna. Hún stefnir að því að flýta fyrir mönnun Evrópsku landamæra- og landhelgisgæslunnar. Hún lagði áherslu á að NATO verði ávallt hornsteinn varna Evrópu. Evrópa mun halda áfram samvinnu við Bandaríkin, en um leið styrkja evrópska stoð varnarmála, með því að byggja á þeim árangri sem þegar hefur náðst í samvinnu Evrópulanda á því sviði.Lýðræði og samráð Til að auka lögmæti evrópsks lýðræðis hefur nýi forsetinn ákveðið að semja löggjöf þegar meirihluti þingmanna Evrópuþingsins krefst þess. Von der Leyen vill líka að borgarar Evrópusambandsins taki þátt og leiki lykilhlutverk í uppbyggingu Evrópusambandsins til framtíðar, meðal annars með ráðstefnu um framtíð Evrópu sem hefst árið 2020 og stendur yfir í tvö ár. Undanfarna áratugi hefur Evrópusambandið stækkað, þroskast og eflst, með 500 milljónir íbúa, þar af yfir 200 milljónir sem kusu í Evrópuþingskosningunum í maí. Evrópa hefur áhrif og vill taka ábyrgð á sjálfri sér og umheiminum. Viðfangsefni Ursulu von der Leyen næstu fimm árin verður að leiða þetta einstaka og öfluga verkefni til farsællar framtíðar.Höfundur er sendiherra ESB á Íslandi.
Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun
Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Löggilding iðngreina stuðlar að auknum gæðum og öryggi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar
Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann skrifar
Skoðun Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun