Erlent

Allt sem þú þarft að vita um sænsku kosningarnar: Stefnir í áframhaldandi minnihlutastjórn í Svíþjóð

Stefán Rafn Sigurbjörnsson skrifar
Jimmie Åkesson, Stefan Löfven og Ulf Kristersson fara fyrir þremur stærstu flokkunum í Svíþjóð.
Jimmie Åkesson, Stefan Löfven og Ulf Kristersson fara fyrir þremur stærstu flokkunum í Svíþjóð. Mynd/Samsett
Minnihlutastjórn Stefan Löfven kemur til með að setja verk sín í dóm kjósenda næstkomandi sunnudag. Þann 9. september ganga Svíar að kjörborðinu og kjósa um öll 349 þingsætin í sænska þjóðþinginu. Minnihlutastjórnin hefur setið í fjögur ár og hefur þurft að treysta á hlutleysi eða stuðning stjórnarandstöðunnar í ýmsum lykilmálum. Skoðanakannanir benda til þess að næstu fjögur árin verði einnig snúin fyrir hvern þann sem tekur við stjórnartaumunum í Svíþjóð.

Hverjir eru í framboði?

Stjórnmálalandslagið í Svíþjóð er nokkuð ólíkt því sem venjast mátti fyrir fáeinum áratugum síðan. Líkt og í öðrum ríkjum Evrópu hafa hinar hefðbundnu vinstri- og hægriblokkir dalað og nýir stjórnmálaflokkar rutt sér til rúms. Í þessu tilfelli er það flokkur Svíþjóðardemókrata. Þróunin í Svíþjóð er svipuð því sem þekkist í Danmörku og Þýskalandi. Þar eru flokkar sem kenna sig við þjóðernishyggju og herta innflytjendalöggjöf að sækja í sig veðrið og gera hinum hefðbundnu valdablokkum erfitt að starfa með traustan meirihluta að baki sér. 

Í Svíþjóð eru átta flokkar í framboði sem taldir eru eiga möguleika á að komast inn á þing. Það eru sömu flokkar og eiga þegar fulltrúa á þingi. Þeir sem hafa helst verið orðaðir við embætti forsætisráðherra eftir kosningar eru Stefan Löfven, sitjandi forsætisráðherra og formaður Jafnaðarmannaflokksins, Ulf Kristersson, formaður hægriflokksins Moderaterna, og loks Jimmie Åkesson, formaður Svíþjóðardemókrata. Þó þykir það ólíklegt að sá síðastnefndi verði hlutskarpastur.

Flokkur Græningja hefur setið í stjórn með jafnaðarmönnum undanfarin fjögur ár. Flokkurinn hefur átt á brattan að sækja í aðdraganda kosninga og hefur liðið fyrir óvinsælar ákvarðanir ríkisstjórnarinnar sem meðal annars snúa að hertu landamæraeftirliti og aðgerðum í hælisleitenda- og flóttamannamálum. Flokkurinn er samkvæmt sumum skoðanakönnunum ekki langt frá því að þurrkast út.

Miðflokkurinn, Vinstriflokkurinn og Kristilegir Demókratar hafa sótt í sig veðrið að undanförnu en sá síðarnefndi hefur náð að bæta fylgi sitt á allra síðustu dögum. Fyrir fáeinum vikum þótti flokkurinn líklegur til að hrapa út af þingi. Formaður Miðflokksins Annie Lööf hefur verið nefnd  ástæða fylgisaukningar miðjumanna.

Nýlegar kannanir benda til þess að hún sé sá flokksformaður sem flestir Svíar bera traust til. Þá er ónefndur Frjálslyndi flokkurinn undir forystu Jan Björklund en hann hefur átt í vandræðum með að ná til sín kjósendum sem eru óánægðir með ríkisstjórnina eða aðra hægriflokka í stjórnarandstöðu.

Hver eru málefnin?

Fregnir af ofbeldisfullum glæpum og skemmdarverkum eru tíðar frá Svíþjóð. Í sumar komst það til dæmis í heimsfréttirnar að kveikt hefði verið í um áttatíu bílum í Gautaborg og öðrum borgum á vesturströnd Svíþjóðar. Þá hafa ofbeldisfullir glæpir færst í vöxt þar sem skotvopnum og jafnvel sprengiefni er beitt.

Löggæslumál eru því áberandi í kosningabaráttunni en Svíþjóðardemókratar vilja meðal annars kenna um lélegu landamæraeftirliti sem hleypi erlendum glæpahópum óhindrað til landsins. Stefan Löfven, forsætisráðherra, hefur meðal annars heitið því að taka harðar á glæpum en það ræðst á sunnudaginn hvort kjósendur treysta honum til þess.

Alls var kveikt í fjölda bíla í Svíþjóð í sumar. Ítrekaðir atburðir af þeim toga þykja undirstrika nauðsyn þess að treysta löggæsluna.Vísir/AP
Málefni flóttamanna og hælisleitenda eru einnig áberandi en Svíþjóðardemókratar hafa gagnrýnt hve mörgum stjórnvöld hafa tekið á móti. Svíar tóku á móti um 163,000 hælisleitendum þegar flóttamannavandi Evrópusambandsins var upp á sitt mesta. Síðan þá hefur ríkisstjórnin tekið skref til að draga úr þeim fjölda sem sækir um alþjóðlega vernd í Svíþjóð. Slíkar aðgerðir hafa mælst illa fyrir hjá stuðningsmönnum vinstri flokkanna sem fara með völdin í landinu. Þetta kann að skýra fylgisaukningu Vinstriflokksins á kostnað Græningjaflokksins og Jafnaðarmannaflokksins.

Skoðanakönnun: Ipsos 3 september 2018
Þá hafa umhverfis- og loftslagsmál náð inn í kosningaumræðuna eftir gríðarlega skógarelda í sumar. Eldar kviknuðu eftir hitabylgju og þurrkaveður víða um landið, margir hverjir við heimskautabaug. Eldarnir hafa varpað ljósi á þá hættu sem fylgir hnattrænni hlýnun og mikilvægi þess að takast á við þá ógn.

Hvernig fara kosningarnar?

Það stefnir í að Jafnaðarmannaflokkurinn verði áfram stærsti flokkur landsins en Svíþjóð hefur verið eitt sterkasta vígi jafnaðarmanna í áratugi. Hins vegar mælist flokkurinn með um 25 prósent atkvæða. Yrðu úrslitin á þeim slóðum yrði það versta kosning flokksins í yfir hundrað ár.

Moderaterna og Svíþjóðardemókratar keppast þá um annað sætið en báðir flokkar mælast með fylgi á bilinu 17 til 20 prósent. Aðrir flokkar mælast með nokkru minna fylgi og eiga því seint tilkall til forsætisráðherraembættisins. 

Þó að Jafnaðarmannaflokkurinn verði stærstur allra flokka þýðir það ekki að Stefan Löfven eigi sjálfkrafa kröfu á embætti forsætisráðherra. Allir flokkarnir skipta sér í blokkir að Svíþjóðardemókrötum undanskildum en hingað til hafa allir flokkar neitað að starfa með þeim. Til vinstriblokkarinnar teljast jafnaðarmenn, græningjar og Vinstriflokkurinn. Bandalag mið- og hægriflokka, gjarnan kallað Alliansen, telur Moderaterna, Miðflokkinn, Frjálslynda flokkinn og Kristilega Demókrata. Ulf Kristersson, formaður Moderaterna, er forsætisráðherraefni bandalagsins. 

Það veltur á styrkleika þessara blokka hvaða flokkar koma til með að setjast í ríkisstjórn. Báðar blokkir mælast með svipað fylgi í kring um 40 prósent og því erfitt að segja hver verði næsti forsætisráðherra, Löfven eða Kristersson. Flestir stjórnmálaskýrendur virðast spá því að vinstriblokkin og stjórn Löfven muni halda völdum.

það verður þó að teljast nokkuð líklegt að sú stjórn sem tekur við stjórnartaumunum eftir kosningar verður minnihlutastjórn. Svíþjóðardemókratar reka fleig á milli fylkinganna og ekki hægt að mynda meirihluta annarar hvorrar blokkar án þeirra. 

Ýmislegt gæti þó gerst eftir kosningar en Kristersson hefur til dæmis ekki vilja útiloka samstarf með Svíþjóðardemókrötum sem áður þótti nokkuð óhugsandi. Eins hefur Löfven sagt að hann vilji halda núverandi ríkisstjórnarsamstarfi áfram en ekki útilokað að taka við flokkum á borð við Miðflokknum. Slíkt myndi brjóta upp bandalag mið- og hægriflokkanna.


Tengdar fréttir




Fleiri fréttir

Sjá meira


×