Ferðalag í gegnum tímann og tómið út í óvissuna Magnús Guðmundsson skrifar 26. maí 2018 08:00 Hrafnkell Sigurðsson segir að ímyndunaraflinu séu engin takmörk sett. Vísir/stefán Myndlistarmaðurinn Hrafnkell Sigurðsson hefur farið víða í ljósmyndaverkum sínum á undangengnum árum. Verk hans hafa farið með áhorfandann um borgir, sveit og jafnvel undir yfirborð sjávar en í sýningu sem Hrafnkell opnar í Hverfisgalleríi í dag undir yfirskriftinni Upplausn, er förinni heitið langtum lengra en við höfum áður séð eða langt út í geim og í gegnum tímann.Á milli vetrarbrauta Hrafnkell segir að það sé reyndar ekki einfalt mál að útskýra þetta ferðalag en það sem hann sýni að þessu sinni séu uppstækkaðir pixlar. „Þetta eru pixlar sem er búið að stækka upp aftur og aftur. Viðkomandi pixill eða myndhluti er tekinn úr ljósmynd af vetrarbrautunum sem var tekin af Hubble-sjónaukanum. Myndin var tekin þannig að myndavélinni var beint á lítinn svartan blett á stjörnuhimninum og síðan var sá blettur stækkaður upp. Vísindamennirnir héldu að þar væri ekkert, að þar væri bara allt svart, en í ljós komu þúsundir vetrarbrauta.“ Hrafnkell útskýrir að þegar maður horfir svona langt út í geim sé maður í raun farinn að horfa langt aftur í tímann í átt að upphafi heimsins. „Já, það sem teiknar upp upplýsingarnar sem ég vinn með er margra milljarða ára gamalt ljós. En ég er að leika mér með þá hugmynd að ég geti tekið þessa ljósmynd af vetrarbrautunum og stækkað upp svartan blett á milli vetrarbrautanna og farið þannig enn þá lengra aftur í tímann. Það er svona hugmyndafræðilegur bakgrunnur verkanna.“ Hrafnkell segir að þegar hann hafi verið kominn svona langt inn í myndina, inn í pixilinn, þá hafi sitthvað forvitnilegt farið að gerast. „Þarna er maður líka kominn inn í ímyndunaraflið og þetta rennur allt saman í eitt. Kominn inn í heim skáldskaparins vegna þess að tæknin komst ekki lengra. En ímyndunaraflið kemst lengra. Það kemst alltaf lengra.“ Áfram, áfram Aðspurður segir Hrafnkell að það hafi ekki verið neitt mál að útvega sér réttu myndina úr Hubble-sjónaukanum. „Maður fer bara á netið og þar er myndin aðgengileg öllum sem vilja. En ég skal hins vegar alveg játa að ferlið sem svo tók við, að fara alltaf dýpra og dýpra inn í myndina, var ekki þrautalaust. Ég setti mér það markmið að fara eins langt og ég gæti og svo lengra. Þannig að þetta var alveg miskunnarlaust, áfram, áfram, lengra, lengra. Ég var stundum í margar vikur týndur í einhverri þoku. Vissi ekkert hvernig verkið yrði eða hvað ég vildi. Var bara að bíða eftir því að það kæmi eitthvað og þá hrærði ég í myndinni fram og til baka, prófaði endalaust þangað til eitthvað gerðist sem mér fannst vera eitthvað sem ég gat unnið með. Þá komu kannski form eða munstur sem ég gat síðan komið áfram og unnið í endanlegt form. Þannig að þegar ég var búinn að finna það sem ég gat unnið með tók við vinna við að koma þessu í form. Þessi reyndi alveg á,“ segir Hrafnkell og brosir. „Ég var týndur inni í einhverjum pixlum, í miðjum niðdimmum íslenskum vetri á meðan óveðrið gekk yfir, rýndi aftur í tímann og inn í eigið ímyndunarafl. Við þessar aðstæður mætir maður sjálfum sér.“ Bókstaflega til úr engu Sú hugmynd kemur upp í hugann hvort það hafi ekki reynst Hrafnkeli erfitt að segja stopp í slíkri leit en hann segir að svo hafi ekki verið. „Nei, það var merkilega skýrt þegar ég var búinn að finna það sem ég gat unnið með og eins þegar ég var búinn að klára það. Það var alveg á tæru.“En það hlýtur að vera sterk upplifun eftir svona mikla leit? „Já, vissulega. Þegar maður fer með þessum ásetningi, að fara eins langt og hægt er og aldrei gefast upp. Að sitja fyrir framan tómið, fyrir framan skjáinn, og reyna að ferðast áfram í gegnum óvissuna í leit að einhverju, þá gerist eitthvað. Þetta er í rauninni mjög djúp hugleiðing. Og ég get alveg sagt að ég hafi upplifað óvænta hluti sem komu mér algjörlega á óvart. Þetta var reynsla.“Þannig að þetta hefur ekki síður reynt á þitt innra líf en tæknimanninn? „Algjörlega. Þetta var mjög áhugavert vegna þess að þetta varð bókstaflega til úr engu. Ég vissi ekkert hvernig ég ætti að gera þetta eða hvað ég ætti að gera en svo birtist það og skýrðist fyrir mér.“ Á sýningunni í Hverfisgalleríi er Hrafnkell með fimm verk. Hann segir að þegar hann hafi verið búinn með fjögur hafi hann haldið að hann gæti ekki gert meira. „Þetta reyndi það mikið á mig. En þetta kallaði á fimmtu myndina og hún þurfti helst að vera öðruvísi, ég vissi það. Hinar eru allar dimmar og ég var að vonast eftir því að ég gæti gert andhverfumynd. Mynd sem í væri meira ljós en ég vissi ekkert hvernig ég ætti að gera það. En á endanum varð til mynd sem er eins og ég sé kominn að sjálfu upphafinu. Það er eins og maður sé kominn að rafgasveggnum sem umlykur Miklahvell. Það var upplifun. Þarna var ég kominn að sjálfu ljóshvelinu og þar fer ekkert í gegn nema hugsanlega ímyndunaraflið. Því eru engin takmörk sett.“ Birtist í Fréttablaðinu Menning Mest lesið Aron selur húsið ári eftir kaupin Lífið Versti óttinn að raungerast Lífið Með 120 þúsund króna Dior der í golfi Lífið Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Lífið Setning Steinda gerði keppendur brjálaða Lífið „Ég er miklu oftar gröð en hann“ Lífið Myndaveisla: Víkingskonur kunna að halda gott partí Lífið Frægt fólk og feimnir karlar leita til Valgerðar spákonu Lífið Björn keypti sex hundruð ára höll í Frakklandi og ætlar að gera hana upp Lífið Fagna tuttugu ára afmæli og troða upp á Grund Tónlist Fleiri fréttir Þrjár menntastofnanir og þrír kennarar handhafar Íslensku menntaverðlaunanna Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Aron selur húsið ári eftir kaupin Með 120 þúsund króna Dior der í golfi Gulrótasalat sem rífur í bragðlaukana Setning Steinda gerði keppendur brjálaða Myndaveisla: Víkingskonur kunna að halda gott partí Versti óttinn að raungerast Árbæjarskóli og Laugalækjarskóli áfram í úrslit í Skrekk Hvuttar á kjörstað „Ég er miklu oftar gröð en hann“ Frægt fólk og feimnir karlar leita til Valgerðar spákonu Þvertekur fyrir að typpið hafi verið stækkað Hryllingurinn sveif yfir vötnum hjá fræga fólkinu Finna gersemar og handsama lygaþvælu og rusl Fólk grípi til sænsku dauðhreinsunarinnar fyrr en ella Björn keypti sex hundruð ára höll í Frakklandi og ætlar að gera hana upp „Ef við erum ekki að fara fá matareitrun núna þá er ekki hægt að fá matareitrun“ Siðlaus maður étur skít og öðlast samkennd Fegurðardrottning fékk nýtt herbergi Breiðholtsskóli og Hagaskóli áfram í Skrekk Íslenskur leiklistarnemi upplifði óraunverulega stund í New York Segist aldrei myndu deita Depp Tjáði sig óvænt um sína fyrrverandi Sunneva nefndi son Jóhönnu Tanja Ýr og Ryan fengu að vita kynið á sjöttu viku Meirihluti er haldinn loddaralíðan Tveggja barna foreldrar eftir erfiða áhættumeðgöngu Tapaði miklum peningum í vínbransanum Íbúðin gjörbreyttist eftir að hafa fært eldhúsið Sjá meira
Myndlistarmaðurinn Hrafnkell Sigurðsson hefur farið víða í ljósmyndaverkum sínum á undangengnum árum. Verk hans hafa farið með áhorfandann um borgir, sveit og jafnvel undir yfirborð sjávar en í sýningu sem Hrafnkell opnar í Hverfisgalleríi í dag undir yfirskriftinni Upplausn, er förinni heitið langtum lengra en við höfum áður séð eða langt út í geim og í gegnum tímann.Á milli vetrarbrauta Hrafnkell segir að það sé reyndar ekki einfalt mál að útskýra þetta ferðalag en það sem hann sýni að þessu sinni séu uppstækkaðir pixlar. „Þetta eru pixlar sem er búið að stækka upp aftur og aftur. Viðkomandi pixill eða myndhluti er tekinn úr ljósmynd af vetrarbrautunum sem var tekin af Hubble-sjónaukanum. Myndin var tekin þannig að myndavélinni var beint á lítinn svartan blett á stjörnuhimninum og síðan var sá blettur stækkaður upp. Vísindamennirnir héldu að þar væri ekkert, að þar væri bara allt svart, en í ljós komu þúsundir vetrarbrauta.“ Hrafnkell útskýrir að þegar maður horfir svona langt út í geim sé maður í raun farinn að horfa langt aftur í tímann í átt að upphafi heimsins. „Já, það sem teiknar upp upplýsingarnar sem ég vinn með er margra milljarða ára gamalt ljós. En ég er að leika mér með þá hugmynd að ég geti tekið þessa ljósmynd af vetrarbrautunum og stækkað upp svartan blett á milli vetrarbrautanna og farið þannig enn þá lengra aftur í tímann. Það er svona hugmyndafræðilegur bakgrunnur verkanna.“ Hrafnkell segir að þegar hann hafi verið kominn svona langt inn í myndina, inn í pixilinn, þá hafi sitthvað forvitnilegt farið að gerast. „Þarna er maður líka kominn inn í ímyndunaraflið og þetta rennur allt saman í eitt. Kominn inn í heim skáldskaparins vegna þess að tæknin komst ekki lengra. En ímyndunaraflið kemst lengra. Það kemst alltaf lengra.“ Áfram, áfram Aðspurður segir Hrafnkell að það hafi ekki verið neitt mál að útvega sér réttu myndina úr Hubble-sjónaukanum. „Maður fer bara á netið og þar er myndin aðgengileg öllum sem vilja. En ég skal hins vegar alveg játa að ferlið sem svo tók við, að fara alltaf dýpra og dýpra inn í myndina, var ekki þrautalaust. Ég setti mér það markmið að fara eins langt og ég gæti og svo lengra. Þannig að þetta var alveg miskunnarlaust, áfram, áfram, lengra, lengra. Ég var stundum í margar vikur týndur í einhverri þoku. Vissi ekkert hvernig verkið yrði eða hvað ég vildi. Var bara að bíða eftir því að það kæmi eitthvað og þá hrærði ég í myndinni fram og til baka, prófaði endalaust þangað til eitthvað gerðist sem mér fannst vera eitthvað sem ég gat unnið með. Þá komu kannski form eða munstur sem ég gat síðan komið áfram og unnið í endanlegt form. Þannig að þegar ég var búinn að finna það sem ég gat unnið með tók við vinna við að koma þessu í form. Þessi reyndi alveg á,“ segir Hrafnkell og brosir. „Ég var týndur inni í einhverjum pixlum, í miðjum niðdimmum íslenskum vetri á meðan óveðrið gekk yfir, rýndi aftur í tímann og inn í eigið ímyndunarafl. Við þessar aðstæður mætir maður sjálfum sér.“ Bókstaflega til úr engu Sú hugmynd kemur upp í hugann hvort það hafi ekki reynst Hrafnkeli erfitt að segja stopp í slíkri leit en hann segir að svo hafi ekki verið. „Nei, það var merkilega skýrt þegar ég var búinn að finna það sem ég gat unnið með og eins þegar ég var búinn að klára það. Það var alveg á tæru.“En það hlýtur að vera sterk upplifun eftir svona mikla leit? „Já, vissulega. Þegar maður fer með þessum ásetningi, að fara eins langt og hægt er og aldrei gefast upp. Að sitja fyrir framan tómið, fyrir framan skjáinn, og reyna að ferðast áfram í gegnum óvissuna í leit að einhverju, þá gerist eitthvað. Þetta er í rauninni mjög djúp hugleiðing. Og ég get alveg sagt að ég hafi upplifað óvænta hluti sem komu mér algjörlega á óvart. Þetta var reynsla.“Þannig að þetta hefur ekki síður reynt á þitt innra líf en tæknimanninn? „Algjörlega. Þetta var mjög áhugavert vegna þess að þetta varð bókstaflega til úr engu. Ég vissi ekkert hvernig ég ætti að gera þetta eða hvað ég ætti að gera en svo birtist það og skýrðist fyrir mér.“ Á sýningunni í Hverfisgalleríi er Hrafnkell með fimm verk. Hann segir að þegar hann hafi verið búinn með fjögur hafi hann haldið að hann gæti ekki gert meira. „Þetta reyndi það mikið á mig. En þetta kallaði á fimmtu myndina og hún þurfti helst að vera öðruvísi, ég vissi það. Hinar eru allar dimmar og ég var að vonast eftir því að ég gæti gert andhverfumynd. Mynd sem í væri meira ljós en ég vissi ekkert hvernig ég ætti að gera það. En á endanum varð til mynd sem er eins og ég sé kominn að sjálfu upphafinu. Það er eins og maður sé kominn að rafgasveggnum sem umlykur Miklahvell. Það var upplifun. Þarna var ég kominn að sjálfu ljóshvelinu og þar fer ekkert í gegn nema hugsanlega ímyndunaraflið. Því eru engin takmörk sett.“
Birtist í Fréttablaðinu Menning Mest lesið Aron selur húsið ári eftir kaupin Lífið Versti óttinn að raungerast Lífið Með 120 þúsund króna Dior der í golfi Lífið Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Lífið Setning Steinda gerði keppendur brjálaða Lífið „Ég er miklu oftar gröð en hann“ Lífið Myndaveisla: Víkingskonur kunna að halda gott partí Lífið Frægt fólk og feimnir karlar leita til Valgerðar spákonu Lífið Björn keypti sex hundruð ára höll í Frakklandi og ætlar að gera hana upp Lífið Fagna tuttugu ára afmæli og troða upp á Grund Tónlist Fleiri fréttir Þrjár menntastofnanir og þrír kennarar handhafar Íslensku menntaverðlaunanna Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Aron selur húsið ári eftir kaupin Með 120 þúsund króna Dior der í golfi Gulrótasalat sem rífur í bragðlaukana Setning Steinda gerði keppendur brjálaða Myndaveisla: Víkingskonur kunna að halda gott partí Versti óttinn að raungerast Árbæjarskóli og Laugalækjarskóli áfram í úrslit í Skrekk Hvuttar á kjörstað „Ég er miklu oftar gröð en hann“ Frægt fólk og feimnir karlar leita til Valgerðar spákonu Þvertekur fyrir að typpið hafi verið stækkað Hryllingurinn sveif yfir vötnum hjá fræga fólkinu Finna gersemar og handsama lygaþvælu og rusl Fólk grípi til sænsku dauðhreinsunarinnar fyrr en ella Björn keypti sex hundruð ára höll í Frakklandi og ætlar að gera hana upp „Ef við erum ekki að fara fá matareitrun núna þá er ekki hægt að fá matareitrun“ Siðlaus maður étur skít og öðlast samkennd Fegurðardrottning fékk nýtt herbergi Breiðholtsskóli og Hagaskóli áfram í Skrekk Íslenskur leiklistarnemi upplifði óraunverulega stund í New York Segist aldrei myndu deita Depp Tjáði sig óvænt um sína fyrrverandi Sunneva nefndi son Jóhönnu Tanja Ýr og Ryan fengu að vita kynið á sjöttu viku Meirihluti er haldinn loddaralíðan Tveggja barna foreldrar eftir erfiða áhættumeðgöngu Tapaði miklum peningum í vínbransanum Íbúðin gjörbreyttist eftir að hafa fært eldhúsið Sjá meira