Sagan af djúsinum dýra Þórlindur Kjartansson skrifar 4. maí 2018 07:00 Þegar verkfræðingarnir og uppfinningafólkið í Kísildalnum í Kaliforníu fá snjalla hugmynd þá þarf gjarnan að byrja á því að afla fjármagns. Fjárfestingarfyrirtækin fá tugi og hundruð kynninga á hverjum degi. Flestar þeirra lenda beint í ruslinu, en þær allra bestu eru grannskoðaðar eftir öllum kúnstarinnar reglum. Hvert einasta smáatriði er gaumgæft og gagnrýnt, og stór hópur greindra og gáfaðra sérfræðinga liggur yfir hugmyndunum vikum og mánuðum saman áður en tekin er ákvörðun um hvort styðja eigi frumkvöðlana. Um leið og einn nafntogaður fjárfestingarsjóður hefur samþykkt að fjárfesta í verkefni eða fyrirtæki þá má segja að allar dyr uppljúkist skyndilega. Frægustu fjárfestarnir búa yfir slíku segulmagni að um leið og einn þeirra ákveður að „veðja á“ hugmynd og frumkvöðul, þá raða allir hinir sér upp í biðröð til þess að dæla sínu eigin fjármagni í sama farveg.Djúsí hugmynd Þetta fattaði Doug Evans. Evans hafði lengi verið mikill áhugamaður um ávaxtasafa. Svo mikill að hann stofnaði fyrir nokkrum árum fyrirtæki sem framleiddi hinn fullkomna ávaxtasafa. Djúsinn gerði hann úr 100% lífrænum efnum; það gat ekki verið öðruvísi því Doug finnur það strax á bragðinu ef svo mikið sem ein ólífræn appelsínuarða villist ofan í safann hans. Hann er líka veganisti og gengur um í hampklæðnaði. Og svo er hann hugsjónamaður sem vildi helst ekki græða á hugsjónastarfinu þannig að hann missti fljótlega stjórn á rekstrinum og lenti í slíkum vandræðum að hann þurfti að selja reksturinn á slikk. En Doug var ekki af baki dottinn. Hann var með hugmynd—og hugmyndin var Juicero; nettengd djúsvél sem framkallaði svo mikinn þrýsting að það hefði verið hægt að pakka þýskum fólksbíl í frumeindir sínar ef hann kæmist inn í vélina. Þannig—og aðeins þannig—var hægt að framkalla í neysluhæfu formi hinn fullkomna ávaxtadjús. Kaliforníudraumur Doug flutti til Kaliforníu og settist að í verslunarmiðstöð á Sand Hill Road, þar sem frægustu fjárfestingarsjóðirnir eru með skrifstofur. Þar predikaði hann boðskap sinn og það þurfti bara einn að bíta á agnið. Og þvílíkur stórlax sem beit. Einn meðeigandi Kleiner Perkins Caulfield & Byers tók að trúa á djúsinn og þambaði hugmyndina hráa eins og lífrænan granateplasafa. Og fyrst hugmyndin var nógu góð fyrir Kleiner Perkins þá hlaut hún að vera nógu góð fyrir aðra fjárfesta í hverfinu. Hver heilvita maður hlaut að sjá tækifærið—allir hlutu að vera sammála um það. Fyrst voru settar 16,5 milljónir dala í áframhaldandi þróun á hugmyndinni og vörunni. Það dugði skammt því nokkrum misserum seinna dældu hinir þolinmóðu og djúsþyrstu fjárfestar 70 milljón dölum til viðbótar ofan í blandarann. Og eftir því sem hugmyndin át meiri peninga, þeim mun sannfærðari urðu fjármálamennirnir. Tækifærið var of gott til að láta það líða fyrir fjárskort þannig að þeir nurluðu saman 28 milljónum til viðbótar. Í þetta ævintýri fóru sem sagt meira en 11 milljarðar íslenskra króna. Flókinn djús Og enginn bilaði í trúnni, þótt sumir hafi kannski bilast í henni. Allir þessir peningar voru notaðir til þess að smíða það sem hlýtur að vera háþróaðasta heimilistæki veraldarsögunnar. Samkvæmt lýsingum framleiðandans er djúsvélin gerð úr þvílíkum hágæðaefnum að ætla mætti að þeim væri ætlað að standast álag geimferðar frekar en djúsgerðar. Einn fjárfestirinn, sem hafði líka fjárfest í sjálfkeyrandi bílum sagði við New York Times að Juicero væri flóknasta fyrirbæri sem hann hefði komist í tæri við. Djúsinn sjálfur var bara toppurinn á ísjakanum. Tilgangur vélarinnar er að kreista sérstaka ávaxtapoka sem innihéldu listilega niðurskorna lífræna hágæðaávexti—en til þess að ná réttu bragði og áferð þurfti vélin að framkalla gríðarlegan þrýsting. Og ekki nóg með það. Innan í vélinni er nettengdur strikamerkjalesari sem sendir skilaboð á miðlægan gagnagrunn og kemur í veg fyrir að útrunnir eða skemmdir djúspokar verði kreistir í safann. Og til þess að vernda hagsmuni djúsdrykkjumannsins býr Juicero yfir þeim bráðnauðsynlega öryggisventli að ómögulegt er að kveikja á vélinni ef internetið á heimilinu liggur niðri. Þvílík þægindi. Tilgangslausa tækniundrið Og verðið. Maður minn, minnstu ekki á það. Hvað værir þú, lesandi góður, tilbúinn til þess að borga fyrir nettengt tæki sem kreistir lífrænan djús ofan í glas með þrýstingi sem gæti framkallað demant úr kolamola og tryggir þar að auki að djúsinn sé aldrei súr? 700 þúsund? Milljón? Tvær? Nei—ekki aldeilis. Juicero var sett á markað fyrir skitna 699 Bandaríkjadali—ríflega sjötíu þúsund íslenskar krónur. En svo komust blaðamenn í málið og einn þeirra álpaðist til þess að prófa að kreista djúspokann með höndunum í staðinn fyrir að setja hann ofan í djúsvélina dýru—og í ljós kom að meiri kraftur var í vélritunarputtum blaðamannsins heldur en hinu flókna og kraftmikla heimilistæki. Eftir það sannfærðust allir umsvifalaust um að Juicero hafi alls ekki verið frábær hugmynd heldur einmitt alveg ömurleg, eins og hver heilvita maður hlaut að hafa séð strax í upphafi. Og allir voru sammála um það. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Þórlindur Kjartansson Mest lesið Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson Skoðun Fyrirmyndar forvarnarstefna í Mosfellsbæ Kjartan Helgi Ólafsson Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Bakslag í opinberri þróunarsamvinnu Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Fyrirmyndar forvarnarstefna í Mosfellsbæ Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun Hvernig léttum við daglega lífið þitt? Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Kína mun ekki bjarga Vesturlöndum að þessu sinni Sæþór Randalsson skrifar Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Glerbrotin í ryksugupokanum Kristín Kolbrún Waage Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar Skoðun Draghi-skýrslan og veikleikar Íslands Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Nokkur orð um sérlausn í flugi Birna Sigrún Hallsdóttir,Hrafnhildur Bragadóttir skrifar Skoðun Geta öll dýrin í skóginum verið vinir? Steinar Bragi Sigurjónsson skrifar Skoðun Iðjuþjálfun í verki Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íbúðalán Landsbankans og fyrstu kaupendur Helgi Teitur Helgason skrifar Skoðun Að læra íslensku sem annað mál: ný brú milli íslensku og ensku Guðrún Nordal skrifar Skoðun Hamona Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Ógn og ofbeldi á vinnustöðum – hvað er til ráða Gísli Níls Einarsson skrifar Skoðun Lesum meira með börnunum okkar Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Stóriðjutíminn á Íslandi er að renna sitt skeið Guðmundur Franklin Jónsson skrifar Skoðun Núll mínútur og þrjátíuogeittþúsund Grétar Birgisson skrifar Skoðun Barnvæn borg byggist á traustu leikskólakerfi Stefán Pettersson skrifar Skoðun Kirkjur og kynfræðsla Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Ójöfnuður í fjármögnun nýsköpunarverkefna Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar Skoðun Lýðræði og samfélagsmiðlar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Sjá meira
Þegar verkfræðingarnir og uppfinningafólkið í Kísildalnum í Kaliforníu fá snjalla hugmynd þá þarf gjarnan að byrja á því að afla fjármagns. Fjárfestingarfyrirtækin fá tugi og hundruð kynninga á hverjum degi. Flestar þeirra lenda beint í ruslinu, en þær allra bestu eru grannskoðaðar eftir öllum kúnstarinnar reglum. Hvert einasta smáatriði er gaumgæft og gagnrýnt, og stór hópur greindra og gáfaðra sérfræðinga liggur yfir hugmyndunum vikum og mánuðum saman áður en tekin er ákvörðun um hvort styðja eigi frumkvöðlana. Um leið og einn nafntogaður fjárfestingarsjóður hefur samþykkt að fjárfesta í verkefni eða fyrirtæki þá má segja að allar dyr uppljúkist skyndilega. Frægustu fjárfestarnir búa yfir slíku segulmagni að um leið og einn þeirra ákveður að „veðja á“ hugmynd og frumkvöðul, þá raða allir hinir sér upp í biðröð til þess að dæla sínu eigin fjármagni í sama farveg.Djúsí hugmynd Þetta fattaði Doug Evans. Evans hafði lengi verið mikill áhugamaður um ávaxtasafa. Svo mikill að hann stofnaði fyrir nokkrum árum fyrirtæki sem framleiddi hinn fullkomna ávaxtasafa. Djúsinn gerði hann úr 100% lífrænum efnum; það gat ekki verið öðruvísi því Doug finnur það strax á bragðinu ef svo mikið sem ein ólífræn appelsínuarða villist ofan í safann hans. Hann er líka veganisti og gengur um í hampklæðnaði. Og svo er hann hugsjónamaður sem vildi helst ekki græða á hugsjónastarfinu þannig að hann missti fljótlega stjórn á rekstrinum og lenti í slíkum vandræðum að hann þurfti að selja reksturinn á slikk. En Doug var ekki af baki dottinn. Hann var með hugmynd—og hugmyndin var Juicero; nettengd djúsvél sem framkallaði svo mikinn þrýsting að það hefði verið hægt að pakka þýskum fólksbíl í frumeindir sínar ef hann kæmist inn í vélina. Þannig—og aðeins þannig—var hægt að framkalla í neysluhæfu formi hinn fullkomna ávaxtadjús. Kaliforníudraumur Doug flutti til Kaliforníu og settist að í verslunarmiðstöð á Sand Hill Road, þar sem frægustu fjárfestingarsjóðirnir eru með skrifstofur. Þar predikaði hann boðskap sinn og það þurfti bara einn að bíta á agnið. Og þvílíkur stórlax sem beit. Einn meðeigandi Kleiner Perkins Caulfield & Byers tók að trúa á djúsinn og þambaði hugmyndina hráa eins og lífrænan granateplasafa. Og fyrst hugmyndin var nógu góð fyrir Kleiner Perkins þá hlaut hún að vera nógu góð fyrir aðra fjárfesta í hverfinu. Hver heilvita maður hlaut að sjá tækifærið—allir hlutu að vera sammála um það. Fyrst voru settar 16,5 milljónir dala í áframhaldandi þróun á hugmyndinni og vörunni. Það dugði skammt því nokkrum misserum seinna dældu hinir þolinmóðu og djúsþyrstu fjárfestar 70 milljón dölum til viðbótar ofan í blandarann. Og eftir því sem hugmyndin át meiri peninga, þeim mun sannfærðari urðu fjármálamennirnir. Tækifærið var of gott til að láta það líða fyrir fjárskort þannig að þeir nurluðu saman 28 milljónum til viðbótar. Í þetta ævintýri fóru sem sagt meira en 11 milljarðar íslenskra króna. Flókinn djús Og enginn bilaði í trúnni, þótt sumir hafi kannski bilast í henni. Allir þessir peningar voru notaðir til þess að smíða það sem hlýtur að vera háþróaðasta heimilistæki veraldarsögunnar. Samkvæmt lýsingum framleiðandans er djúsvélin gerð úr þvílíkum hágæðaefnum að ætla mætti að þeim væri ætlað að standast álag geimferðar frekar en djúsgerðar. Einn fjárfestirinn, sem hafði líka fjárfest í sjálfkeyrandi bílum sagði við New York Times að Juicero væri flóknasta fyrirbæri sem hann hefði komist í tæri við. Djúsinn sjálfur var bara toppurinn á ísjakanum. Tilgangur vélarinnar er að kreista sérstaka ávaxtapoka sem innihéldu listilega niðurskorna lífræna hágæðaávexti—en til þess að ná réttu bragði og áferð þurfti vélin að framkalla gríðarlegan þrýsting. Og ekki nóg með það. Innan í vélinni er nettengdur strikamerkjalesari sem sendir skilaboð á miðlægan gagnagrunn og kemur í veg fyrir að útrunnir eða skemmdir djúspokar verði kreistir í safann. Og til þess að vernda hagsmuni djúsdrykkjumannsins býr Juicero yfir þeim bráðnauðsynlega öryggisventli að ómögulegt er að kveikja á vélinni ef internetið á heimilinu liggur niðri. Þvílík þægindi. Tilgangslausa tækniundrið Og verðið. Maður minn, minnstu ekki á það. Hvað værir þú, lesandi góður, tilbúinn til þess að borga fyrir nettengt tæki sem kreistir lífrænan djús ofan í glas með þrýstingi sem gæti framkallað demant úr kolamola og tryggir þar að auki að djúsinn sé aldrei súr? 700 þúsund? Milljón? Tvær? Nei—ekki aldeilis. Juicero var sett á markað fyrir skitna 699 Bandaríkjadali—ríflega sjötíu þúsund íslenskar krónur. En svo komust blaðamenn í málið og einn þeirra álpaðist til þess að prófa að kreista djúspokann með höndunum í staðinn fyrir að setja hann ofan í djúsvélina dýru—og í ljós kom að meiri kraftur var í vélritunarputtum blaðamannsins heldur en hinu flókna og kraftmikla heimilistæki. Eftir það sannfærðust allir umsvifalaust um að Juicero hafi alls ekki verið frábær hugmynd heldur einmitt alveg ömurleg, eins og hver heilvita maður hlaut að hafa séð strax í upphafi. Og allir voru sammála um það.
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun
Skoðun Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Átta mýtur klesstar inn í raunveruleikann - hvað er satt og hvað er logið um gervigreindina? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Túrverkir og hitakóf – má ræða það í vinnunni? Já endilega! Katrín Björg Ríkarðsdóttir skrifar
Skoðun Mannfræðingar á atvinnumarkaði: opið bréf til íslenskra atvinnuveitenda Elísabet Dröfn Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Kynjajafnrétti á ekki að stöðvast við hurð heilbrigðiskerfisins Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar
Er þetta virkilega svarið frá Þjóðkirkjunni? – þegar barn þarf að flýja úr helgidóm Hilmar Kristinsson Skoðun