Innlent

Hér er sönnun þess að víkingar fundu Vínland

Kristján Már Unnarsson skrifar
Við tóftirnar á Nýfundnalandi. Þar fundust rústir átta bygginga, þar af þriggja sem fólk svaf í. Kveikisteinar sem fundust í þessari tóft, úr bergi af Vesturlandi, benda til að hér hafi dvalið fólk frá Íslandi í kringum árið 1000.
Við tóftirnar á Nýfundnalandi. Þar fundust rústir átta bygginga, þar af þriggja sem fólk svaf í. Kveikisteinar sem fundust í þessari tóft, úr bergi af Vesturlandi, benda til að hér hafi dvalið fólk frá Íslandi í kringum árið 1000. Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
,,Gaf Leifur nafn landinu eftir landkostum og kallaði Vínland,” segir í Grænlendinga sögu um einn merkasta þáttinn í siglingasögu norrænna manna, landafundina í Ameríku í kringum árið 1000. Fjallað verður um Vínlandsferðirnar í næstu tveimur þáttum Landnemanna í opinni dagskrá á Stöð 2. 

Þótt Íslendingar hafi sennilega fæstir efast um að Leifur Eiríksson og félagar hafi fyrstir Evrópumanna fundið meginland Ameríku virtist það lengi vera vonlítið að sannfæra aðra um að norrænt fólk frá Grænlandi og Íslandi hafi komið þangað um 500 árum á undan Kólumbusi.

Þetta listaverk á útsýnisstað ofan við víkingarústirnar sýnir norræna landkönnuði skoða sig um í ókunnu landi.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.
Fundur húsarústa á norðurodda Nýfundnalands árið 1960, og fornleifarannsóknir þar á sjöunda áratugnum, undir stjórn norsku fornleifafræðinganna og hjónanna Anne Stine og Helge Ingstad, hafa hins vegar eytt efasemdum um að frásagnir Íslendingasagna um landafundina styðjast við raunverulega atburði. Þetta er eini staðurinn í Norður-Ameríku, utan Grænlands, þar sem ótvíræðar sannanir liggja fyrir um veru norræna manna í kringum árið 1000. Staðurinn er kenndur við lítið þorp þar nærri sem heitir á franska vísu L’Anse aux Meadows. 

Aldursgreiningar sýndu að húsin höfðu verið byggð í kringum árið 1000, þau voru með norrænu lagi og sömu gerðar og hús á Íslandi og Grænlandi frá sama tíma. Þar fór fram járnvinnsla að hætti víkinga, litlir öskuhaugar bentu til tímabundinnar dvalar, auk þess sem ýmsir smáhlutir tóku af allan vafa um að norrænir menn höfðu dvalið þar.

Friðrik Þór Halldórsson, kvikmyndatökumaður Stöðvar 2, myndar yfir víkina þar sem tóftirnar eru. Staðarhaldarar segja eyjarnar úti fyrir og grynningar í víkinni passa við staðháttalýsingar Leifsbúða í fornsögunum.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.
Staðurinn gat þó ekki hafa verið það Vínland sem sögurnar lýstu því að á norðurodda Nýfundnalands hefur aldrei vaxið vínviður. Þúsund ára gamlar smjörhnetur og trjábútar úr smjörhnetutré, sem fundust í norrænu fornleifunum, gerðu hins vegar gæfumuninn. Hneturnar gátu aðeins hafa borist þangað með mönnum og þar sem þær vaxa við svipað hitastig og vínviður gátu menn ályktað að norrænu mennirnir, sem byggðu búðirnar á Nýfundnalandi, höfðu komist mun sunnar og farið um svæði þar sem vínviður óx.

Safn er rekið á staðnum á Nýfundnalandi. Þar hafa víkingabúðirnar verði endurreistar í þeirri mynd sem fornleifarannsóknir gefa af þeim.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.
Meðal þeirra fornleifafræðinga, sem unnu að rannsókninni, var Svíinn Birgitta Wallace. Hún kveðst trúa því að þetta séu þær búðir sem Leifur Eiríksson er sagður hafa reist og kallaðar voru Leifsbúðir. Þá segir Dale Wells, forstöðumaður safnsins á L'Anse aux Meadows, að lýsingarnar í fornsögunum stemmi ágætlega við staðhætti þar. 

Í Landnemunum verður saga Vínlandsferðanna rakin, allt frá siglingu Bjarna Herjólfssonar, sem óvart kom að meginlandi Ameríku þegar hann hugðist sigla frá Eyrarbakka til að hitta föður sinn á Grænlandi. Meðal viðmælenda er Páll Bergþórsson, fyrrverandi veðurstofustjóri, höfundur bókarinnar um Vínlandsgátuna.

Frá norrænu búðatóftunum á Nýfundnalandi. Aldursgreiningar benda til að þær hafi verið byggðar í kringum árið 1000, á þeim tíma sem fornsögurnar segja að Leifur Eiríksson hafi siglt til Vínlands. Safnbygging L'Anse aux Meadows sést fjær undir klettunum.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.
Þátturinn á mánudagskvöld, 2. janúar, hefst að loknum fréttum, klukkan 19.20, og ber heitið Leifur heppni. Hér má sjá myndskeið úr þættinum.


Tengdar fréttir

Landnemarnir sigla áfram til Grænlands og Vínlands

Landnám Íslendinga á Grænlandi með siglingu Eiríks rauða árið 985 og dularfullt hvarf norrænu þjóðarinnar um 500 árum síðar er meðal þess fjallað verður um í þáttaröðinni "Landnemarnir“ sem heldur áfram á Stöð 2 í vetur.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×