Ríkisábyrgð er ríkisframkvæmd Hafliði Helgason skrifar 28. september 2016 07:00 Göngin undir Vaðlaheiði eru vafalítið mikil samgöngubót fyrir þá sem búa í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum. Víkurskarð getur verið hvimleiður farartálmi að vetri og því má vel skilja ákafa heimamanna á svæðinu að bora göng undir heiðina. Alþingi samþykkir vegaáætlun og gangagerð er forgangsraðað í henni. Önnur göng voru framar í þeirri forgangsröð en hugmyndaríkum mönnum með stuðningi þingmanna kjördæmisins datt í huga að setja göngin í einkaframkvæmd. Góð reynsla var af Hvalfjarðargöngunum, en sá galli var á gjöf Njarðar að lánveitendur mátu áhættu af verkefninu með þeim hætti að fjármagnskostnaður myndi draga verkefnið niður fyrir ásættanlega arðsemi. Nú voru góð ráð dýr og með harðfylgi tókst mönnum að fá ríkisábyrgð á framkvæmdina. Hér í blaðinu í dag kemur fram að tafir og aukinn kostnaður hafa leitt til þess að nú vantar um tvo og hálfan milljarð í viðbót til að ljúka verkinu. Nú er í aðdraganda kosninga biðlað til ríkisins að leggja til þá fjármuni sem á vantar. Þegar ríkisábyrgð var samþykkt vegna ganganna var látið að því liggja að slík ábyrgð leiddi ekki af sér neinn raunverulegan kostnað. Mótbárur og gild rök fyrir því að skattpeningar væru raunverulega að fara í göngin þóttu fremur léttvæg Niðurstaðan af þessu brölti öllu er að allar líkur eru á því að kostnaður falli á ríkið vegna þeirra. Ábyrgð ríkisins er raunverulegt framlag til ganganna og með því að fara þá leið sem farin var tókst áhugamönnum um þessi göng að smygla þeim fram fyrir á vegaáætlun. Þegar lánveitendur og fjárfestar leggja fé til framkvæmda eru hafðir til grundvallar áhættulausir vextir og síðan er bætt við álagi ofan á það sem kemur til vegna mats á áhættu framkvæmdarinnar. Það má svo deila um hvort það mat er rétt eða rangt. Ef það er rangt og áhættan er meiri, þá hafa fjárfestar og lánardrottnar tapað sem því nemur. Ríkisábyrgð felur það í sér að skattborgarar taka hluta áhættunnar á sig sem nemur því álagi sem fjárfestar og lánveitendur hefðu annars borið. Í staðinn á að greiða ríkisábyrgðargjald sem er lægra en áhættan sem ríkið tekur á sig. Nú stefnir í að göng sem áttu að kosta 8,7 milljarða munu kosta milli 13 og 14 milljarða. Hugsanlegt er að tekjur vegna aukins ferðamannastraums lagi stöðuna eitthvað. Það er þó ekki víst, enda ekki tiltökumál að keyra Víkurskarð að sumri. Eftir stendur að einkaframkvæmdin er orðin ríkisframkvæmd og reikningurinn sendur á skattborgara og farið var fram hjá eðlilegri forgangsröðun við ákvörðun um gangagerðina. Vaðlaheiðargöng ættu að vera víti til varnaðar, næst þegar stjórnmálamenn vilja veita slíka ábyrgð og reyna að halda því fram að hún kosti ekki neitt.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hafliði Helgason Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun
Göngin undir Vaðlaheiði eru vafalítið mikil samgöngubót fyrir þá sem búa í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum. Víkurskarð getur verið hvimleiður farartálmi að vetri og því má vel skilja ákafa heimamanna á svæðinu að bora göng undir heiðina. Alþingi samþykkir vegaáætlun og gangagerð er forgangsraðað í henni. Önnur göng voru framar í þeirri forgangsröð en hugmyndaríkum mönnum með stuðningi þingmanna kjördæmisins datt í huga að setja göngin í einkaframkvæmd. Góð reynsla var af Hvalfjarðargöngunum, en sá galli var á gjöf Njarðar að lánveitendur mátu áhættu af verkefninu með þeim hætti að fjármagnskostnaður myndi draga verkefnið niður fyrir ásættanlega arðsemi. Nú voru góð ráð dýr og með harðfylgi tókst mönnum að fá ríkisábyrgð á framkvæmdina. Hér í blaðinu í dag kemur fram að tafir og aukinn kostnaður hafa leitt til þess að nú vantar um tvo og hálfan milljarð í viðbót til að ljúka verkinu. Nú er í aðdraganda kosninga biðlað til ríkisins að leggja til þá fjármuni sem á vantar. Þegar ríkisábyrgð var samþykkt vegna ganganna var látið að því liggja að slík ábyrgð leiddi ekki af sér neinn raunverulegan kostnað. Mótbárur og gild rök fyrir því að skattpeningar væru raunverulega að fara í göngin þóttu fremur léttvæg Niðurstaðan af þessu brölti öllu er að allar líkur eru á því að kostnaður falli á ríkið vegna þeirra. Ábyrgð ríkisins er raunverulegt framlag til ganganna og með því að fara þá leið sem farin var tókst áhugamönnum um þessi göng að smygla þeim fram fyrir á vegaáætlun. Þegar lánveitendur og fjárfestar leggja fé til framkvæmda eru hafðir til grundvallar áhættulausir vextir og síðan er bætt við álagi ofan á það sem kemur til vegna mats á áhættu framkvæmdarinnar. Það má svo deila um hvort það mat er rétt eða rangt. Ef það er rangt og áhættan er meiri, þá hafa fjárfestar og lánardrottnar tapað sem því nemur. Ríkisábyrgð felur það í sér að skattborgarar taka hluta áhættunnar á sig sem nemur því álagi sem fjárfestar og lánveitendur hefðu annars borið. Í staðinn á að greiða ríkisábyrgðargjald sem er lægra en áhættan sem ríkið tekur á sig. Nú stefnir í að göng sem áttu að kosta 8,7 milljarða munu kosta milli 13 og 14 milljarða. Hugsanlegt er að tekjur vegna aukins ferðamannastraums lagi stöðuna eitthvað. Það er þó ekki víst, enda ekki tiltökumál að keyra Víkurskarð að sumri. Eftir stendur að einkaframkvæmdin er orðin ríkisframkvæmd og reikningurinn sendur á skattborgara og farið var fram hjá eðlilegri forgangsröðun við ákvörðun um gangagerðina. Vaðlaheiðargöng ættu að vera víti til varnaðar, næst þegar stjórnmálamenn vilja veita slíka ábyrgð og reyna að halda því fram að hún kosti ekki neitt.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun