Einkasala, einhliða viðskiptahættir, reykur, speglar og slæður Þórólfur Matthíasson skrifar 22. september 2011 06:00 Gouda-ostar eru kenndir við borgina Gouda í Suður-Hollandi og hafa verið í framleiðslu frá því fyrir 1667 en það ár var lagður sérstakur söluskattur á þessa ostategund. Tekjurnar voru notaðar til að fjármagna húsnæði fyrir ostamarkaðinn í Gouda og til að greiða kostnað löggiltra vigtarmanna auk annars. Úrval Gouda osta hér og þarÍ Hollandi er hægt að fá mikið úrval ungra Gouda-osta og Gouda-osta sem hafa fengið að eldast og þroskast, frá mörgum framleiðendum, innflutta og innlenda. Gouda er ekki skrásett vörumerki, en hollenskir framleiðendur merkja vöru sína upprunalandinu með áberandi hætti, enda telja flestir Hollendingar að hollenskur Gouda-ostur beri af öðrum Gouda-osti, rétt eins og flestir Íslendingar telja að íslenskt lambakjöt beri af öðru lambakjöti. Mjólkursamsalan mun nýbyrjuð að flytja íslenskan Gouda-ost til Hollands. Á Íslandi er hægt að fá íslenskan ungan Gouda-ost, mis fitumikinn. Hollenskur Gouda hefur fengist af og til á „ofur" verði. Innflutningur á íslenskum Gouda-osti til Hollands eykur fjölbreytni Gouda-ostaframboðs þar í landi agnarögn. Innflutningur á hollenskum Gouda-ostum til Íslands gæti aukið fjölbreytni í Gouda-ostaframboði á Íslandi svo til byltingar mætti telja. Innflutningsgjöld og heildsöluverðÁstæða þeirrar einstefnu sem er ríkjandi í verslun með Gouda-ost milli Íslands og Hollands er ekki yfirburðabragðgæði íslenska Gouda-ostsins; íslenskir ostameistarar hafa álíka margra áratuga reynslu af framleiðslunni og hollenskir starfsbræður þeirra hafa margra alda reynslu. Hollensku ostameistararnir framleiða mun fleiri afbrigði af ostinum en þeir íslensku. Ástæða einstefnunnar í versluninni eru þau ójöfnu innflutningstollakjör sem innflytjendur annars vegar í Hollandi og hins vegar á Íslandi standa frammi fyrir. Ungur hollenskur Gouda-ostur kostar 1.163 krónur kílóið án virðisaukaskatts hjá vefversluninni goudacheeseshop.com í Hollandi. Upplýsingar um heildsöluverð liggja ekki á lausu. Svonefnd grænmetisnefnd landbúnaðarráðuneytisins upplýsti að smásöluálagning á Íslandi og Noregi og Danmörku á grænmeti væri um 30-50%, hæst á viðkvæmustu vöruflokkunum, lægst á kartöflum. Ostur og kartöflur gera svipaðar kröfur til kælingar og umhyggju í flutningi. Hér verður því gengið út frá að smásöluálagning á Gouda-osti á Íslandi og í Hollandi sé 30%. Heildsöluverð hollensks Gouda-osts í gámi við skipshlið gæti því verið um 900 krónur á kíló. Flutningur til Íslands hækkar kostnaðarverð upp í 990 krónur. Tollur er 430 krónur á kíló að viðbættum 30% verðmætistolli. Kostnaðarverð innflytjanda yrði því 1.717 krónur á kíló. Ofan á það þyrfti svo að bætast 30% álagning smásalans og 10-20% álagning innflytjandans. Smásöluverð án virðisaukaskatts væri þá orðið 2.455 krónur á kíló. Væri innflutningur tollfrjáls yrði kílóverðið um 1.000 krónum lægra á Íslandi, eða 1.415 krónur. Til samanburðar er heildsöluverð Mjólkursamsölunnar um 1.100 krónur kílóið án virðisaukaskatts. MS í HollandiÁætla má skilaverð til Mjólkursamsölunnar vegna útflutningsins til Hollands með sömu forsendum. Hollenskir neytendur eru þekktir af að vera meðal kröfuhörðustu neytenda í Evrópu. Verðmeðvitund er sterk, svo sterk að sumir segja þá níska. Mjólkursamsalan hlýtur því að leggja áherslu á verð fremur en gæði í markaðsfærslu sinni á Gouda-osti í Hollandi. Það geta þeir gert með því að einbeita sér að stofnanamarkaði fremur en smásölumarkaðnum og bjóða hótelum, skólaeldhúsum, fangelsum og öðrum stórum kaupendum ost á hagstæðara verði en hollenskir framleiðendur myndu gera. Það þýðir að heildsöluverð MS í Hollandi þyrfti að vera segjum 5% lægra en 900 krónur. Gerum ráð fyrir sama kostnaði við flutning frá Íslandi og til Íslands (90 krónur á kíló). Innflutningstollar til Hollands á Gouda-osti eru 1,51 evra á kíló, nema útflutningur sé innan umsaminna tollfrelsismarka. Skilaverð til MS væri þá um 765 krónur á kíló meðan fyrirtækið heldur útflutningsmagni innan tollfrelsismarkanna. Skilaverð yrði um 500 krónur á kíló ef farið er út fyrir tollfrelsismörkin. Mjólkursamsalan virðist ekki hafa áhuga á að flytja Gouda-ost út upp á þau býti. Miklu hærra verð til íslenskra neytendaÚtreikningarnir hér að ofan sýna að eigendur MS selja hollenskum neytendum Gouda-ost á allt að 350 krónum lægra verði á kíló en íslenskum neytendum. Eigendur MS komast upp með þetta í krafti einkasölustöðu sinnar á Íslandi. Ef eðlilegir verslunarhættir tíðkuðust í úrvinnslugreinum landbúnaðar myndi verð á íslenskum Gouda-osti líklega lækka niður í 750-800 krónur kílóið. Hollendingar ættu að eiga þess kost að flytja inn nokkur tonn af Gouda-osti innan tollfrelsismarka til Íslands. Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra hefur, með einhverjum furðulegum hætti, tekist að koma málum svo að gjöld til ríkissjóðs vegna innflutnings innan „tollfrelsiskvóta" eru hærri en gjöld vegna innflutings utan þess kvóta! Fyrir það hefur hann fengið ákúrur frá Umboðsmanni Alþingis. Framkvæmdin er þó enn óbreytt. Nokkrar ályktanirÍ fyrsta lagi kemur tollverndin á Íslandi algjörlega í veg fyrir að óbrjálaður innflytjandi leggi innflutning á Gouda-osti á sig. Í öðru lagi myndi tæpast nokkur grundvöllur vera fyrir útflutningi á íslenskum Gouda-osti til Hollands ef hollensk stjórnvöld beittu valdi sínu með svipuðum hætti og íslenski sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherrann. Í þriðja lagi myndi innflutningur á hollenskum Gouda-osti varla kippa fótum undan innlendri framleiðslu, Mjólkursamsalan virðast fá sinn kostnað vegna framleiðslu á Gouda-osti til baka nái fyrirtækið skilaverði upp á 765 krónur á kíló. Í fjórða lagi munu íslenskir framleiðendur njóta verulegrar fjarlægðarverndar gagnvart erlendum framleiðendum jafnvel þótt allir tollar yrðu niður felldir: Íslenskur smásali gæti fengið hollenskan Gouda frá innflytjanda á um 1.400 krónur kílóið, MS býður það nú á 1.100 krónur kílóið en gæti lækkað sig niður í 765 krónur ef þörf krefði (t.d. ef ódýrari Gouda-ostur yrði fluttur inn frá öðrum löndum en Hollandi). Í fimmta lagi myndi Mjólkursamsalan enn vera vel samkeppnisfær innanlands gagnvart hollenskum Gouda-osti jafnvel þó gengi krónunnar styrktist um 20-30%. Í sjötta lagi myndi innlend samkeppni í framleiðslu á Gouda-osti líklega lækka verð á þeirri vöru um allt að 30%. Hvað hræðast menn?Sú spurning sem vaknar eftir þessa yfirferð er þessi: Við hvað eru þeir hræddir sem leggjast gegn lækkun innflutningstolla á landbúnaðarafurðum og eðlilegri framkvæmd tollfrelsissamninga hér á landi? Getur verið að þeir trúi ekki eigin orðum um gæði íslenskrar framleiðslu? Að þau orð séu bara reykur, speglar og slæður að hætti sjónhverfingamanna? Eða eru þeir hræddir um að nokkrir hollenskir ostar muni velta einkasöluveldi afurðastöðvanna? Eru þeir hræddir um að neyðast til að selja íslenskum neytendum ost á eðlilegu verði? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þórólfur Matthíasson Mest lesið Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir Skoðun Halldór 23.11.2024 Halldór Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson Skoðun Furðuleg réttlæting á hækkun verðtryggðra vaxta Marinó G. Njálsson Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir Skoðun Kosningaloforðið sem gleymdist? Þorsteinn Siglaugsson Skoðun Vaxtahækkanir og brotið traust - hver ber ábyrgð? Sandra B. Franks Skoðun Raforka er ekki eina orkan! Dagur Helgason Skoðun Kjósum á næsta kjörtímabili Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Hefur sálfræðileg meðferð áhrif á líkamlegt heilbrigði? Rúnar Helgi Andrason Skoðun Skoðun Skoðun Reynir Samband sveitarfélaga að spilla gerð kennarasamninga? Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Hefur sálfræðileg meðferð áhrif á líkamlegt heilbrigði? Rúnar Helgi Andrason skrifar Skoðun Vaxtahækkanir og brotið traust - hver ber ábyrgð? Sandra B. Franks skrifar Skoðun Rödd friðar þarf að hljóma skærar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Af skynsemi Vegagerðarinnar Magnús Rannver Rafnsson skrifar Skoðun Nýja stjórnarskráin — Alþingi rjúfi stöðnunina með stjórnlagaþingi Stjórn Stjórnarskrárfélagsins skrifar Skoðun Nýtt fangelsi – fyrir öruggara samfélag Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir skrifar Skoðun Ærin verkefni næstu ár Ásbjörg Kristinsdóttir skrifar Skoðun Kominn tími á öðruvísi stjórnmál Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Furðuleg réttlæting á hækkun verðtryggðra vaxta Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Raforka er ekki eina orkan! Dagur Helgason skrifar Skoðun Miskunnsami nýmarxistinn Kári Allansson skrifar Skoðun Skapandi skattur og skapandi fólk Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Kjósum á næsta kjörtímabili Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Kosningaloforðið sem gleymdist? Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Eru aðventan og jólin kvíða- eða tilhlökkunarefni? Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Óframseljanlegt DAGA-kerfi Kári Jónsson skrifar Skoðun Nýtanleg verðmætasköpun um allt land Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Sjá meira
Gouda-ostar eru kenndir við borgina Gouda í Suður-Hollandi og hafa verið í framleiðslu frá því fyrir 1667 en það ár var lagður sérstakur söluskattur á þessa ostategund. Tekjurnar voru notaðar til að fjármagna húsnæði fyrir ostamarkaðinn í Gouda og til að greiða kostnað löggiltra vigtarmanna auk annars. Úrval Gouda osta hér og þarÍ Hollandi er hægt að fá mikið úrval ungra Gouda-osta og Gouda-osta sem hafa fengið að eldast og þroskast, frá mörgum framleiðendum, innflutta og innlenda. Gouda er ekki skrásett vörumerki, en hollenskir framleiðendur merkja vöru sína upprunalandinu með áberandi hætti, enda telja flestir Hollendingar að hollenskur Gouda-ostur beri af öðrum Gouda-osti, rétt eins og flestir Íslendingar telja að íslenskt lambakjöt beri af öðru lambakjöti. Mjólkursamsalan mun nýbyrjuð að flytja íslenskan Gouda-ost til Hollands. Á Íslandi er hægt að fá íslenskan ungan Gouda-ost, mis fitumikinn. Hollenskur Gouda hefur fengist af og til á „ofur" verði. Innflutningur á íslenskum Gouda-osti til Hollands eykur fjölbreytni Gouda-ostaframboðs þar í landi agnarögn. Innflutningur á hollenskum Gouda-ostum til Íslands gæti aukið fjölbreytni í Gouda-ostaframboði á Íslandi svo til byltingar mætti telja. Innflutningsgjöld og heildsöluverðÁstæða þeirrar einstefnu sem er ríkjandi í verslun með Gouda-ost milli Íslands og Hollands er ekki yfirburðabragðgæði íslenska Gouda-ostsins; íslenskir ostameistarar hafa álíka margra áratuga reynslu af framleiðslunni og hollenskir starfsbræður þeirra hafa margra alda reynslu. Hollensku ostameistararnir framleiða mun fleiri afbrigði af ostinum en þeir íslensku. Ástæða einstefnunnar í versluninni eru þau ójöfnu innflutningstollakjör sem innflytjendur annars vegar í Hollandi og hins vegar á Íslandi standa frammi fyrir. Ungur hollenskur Gouda-ostur kostar 1.163 krónur kílóið án virðisaukaskatts hjá vefversluninni goudacheeseshop.com í Hollandi. Upplýsingar um heildsöluverð liggja ekki á lausu. Svonefnd grænmetisnefnd landbúnaðarráðuneytisins upplýsti að smásöluálagning á Íslandi og Noregi og Danmörku á grænmeti væri um 30-50%, hæst á viðkvæmustu vöruflokkunum, lægst á kartöflum. Ostur og kartöflur gera svipaðar kröfur til kælingar og umhyggju í flutningi. Hér verður því gengið út frá að smásöluálagning á Gouda-osti á Íslandi og í Hollandi sé 30%. Heildsöluverð hollensks Gouda-osts í gámi við skipshlið gæti því verið um 900 krónur á kíló. Flutningur til Íslands hækkar kostnaðarverð upp í 990 krónur. Tollur er 430 krónur á kíló að viðbættum 30% verðmætistolli. Kostnaðarverð innflytjanda yrði því 1.717 krónur á kíló. Ofan á það þyrfti svo að bætast 30% álagning smásalans og 10-20% álagning innflytjandans. Smásöluverð án virðisaukaskatts væri þá orðið 2.455 krónur á kíló. Væri innflutningur tollfrjáls yrði kílóverðið um 1.000 krónum lægra á Íslandi, eða 1.415 krónur. Til samanburðar er heildsöluverð Mjólkursamsölunnar um 1.100 krónur kílóið án virðisaukaskatts. MS í HollandiÁætla má skilaverð til Mjólkursamsölunnar vegna útflutningsins til Hollands með sömu forsendum. Hollenskir neytendur eru þekktir af að vera meðal kröfuhörðustu neytenda í Evrópu. Verðmeðvitund er sterk, svo sterk að sumir segja þá níska. Mjólkursamsalan hlýtur því að leggja áherslu á verð fremur en gæði í markaðsfærslu sinni á Gouda-osti í Hollandi. Það geta þeir gert með því að einbeita sér að stofnanamarkaði fremur en smásölumarkaðnum og bjóða hótelum, skólaeldhúsum, fangelsum og öðrum stórum kaupendum ost á hagstæðara verði en hollenskir framleiðendur myndu gera. Það þýðir að heildsöluverð MS í Hollandi þyrfti að vera segjum 5% lægra en 900 krónur. Gerum ráð fyrir sama kostnaði við flutning frá Íslandi og til Íslands (90 krónur á kíló). Innflutningstollar til Hollands á Gouda-osti eru 1,51 evra á kíló, nema útflutningur sé innan umsaminna tollfrelsismarka. Skilaverð til MS væri þá um 765 krónur á kíló meðan fyrirtækið heldur útflutningsmagni innan tollfrelsismarkanna. Skilaverð yrði um 500 krónur á kíló ef farið er út fyrir tollfrelsismörkin. Mjólkursamsalan virðist ekki hafa áhuga á að flytja Gouda-ost út upp á þau býti. Miklu hærra verð til íslenskra neytendaÚtreikningarnir hér að ofan sýna að eigendur MS selja hollenskum neytendum Gouda-ost á allt að 350 krónum lægra verði á kíló en íslenskum neytendum. Eigendur MS komast upp með þetta í krafti einkasölustöðu sinnar á Íslandi. Ef eðlilegir verslunarhættir tíðkuðust í úrvinnslugreinum landbúnaðar myndi verð á íslenskum Gouda-osti líklega lækka niður í 750-800 krónur kílóið. Hollendingar ættu að eiga þess kost að flytja inn nokkur tonn af Gouda-osti innan tollfrelsismarka til Íslands. Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra hefur, með einhverjum furðulegum hætti, tekist að koma málum svo að gjöld til ríkissjóðs vegna innflutnings innan „tollfrelsiskvóta" eru hærri en gjöld vegna innflutings utan þess kvóta! Fyrir það hefur hann fengið ákúrur frá Umboðsmanni Alþingis. Framkvæmdin er þó enn óbreytt. Nokkrar ályktanirÍ fyrsta lagi kemur tollverndin á Íslandi algjörlega í veg fyrir að óbrjálaður innflytjandi leggi innflutning á Gouda-osti á sig. Í öðru lagi myndi tæpast nokkur grundvöllur vera fyrir útflutningi á íslenskum Gouda-osti til Hollands ef hollensk stjórnvöld beittu valdi sínu með svipuðum hætti og íslenski sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherrann. Í þriðja lagi myndi innflutningur á hollenskum Gouda-osti varla kippa fótum undan innlendri framleiðslu, Mjólkursamsalan virðast fá sinn kostnað vegna framleiðslu á Gouda-osti til baka nái fyrirtækið skilaverði upp á 765 krónur á kíló. Í fjórða lagi munu íslenskir framleiðendur njóta verulegrar fjarlægðarverndar gagnvart erlendum framleiðendum jafnvel þótt allir tollar yrðu niður felldir: Íslenskur smásali gæti fengið hollenskan Gouda frá innflytjanda á um 1.400 krónur kílóið, MS býður það nú á 1.100 krónur kílóið en gæti lækkað sig niður í 765 krónur ef þörf krefði (t.d. ef ódýrari Gouda-ostur yrði fluttur inn frá öðrum löndum en Hollandi). Í fimmta lagi myndi Mjólkursamsalan enn vera vel samkeppnisfær innanlands gagnvart hollenskum Gouda-osti jafnvel þó gengi krónunnar styrktist um 20-30%. Í sjötta lagi myndi innlend samkeppni í framleiðslu á Gouda-osti líklega lækka verð á þeirri vöru um allt að 30%. Hvað hræðast menn?Sú spurning sem vaknar eftir þessa yfirferð er þessi: Við hvað eru þeir hræddir sem leggjast gegn lækkun innflutningstolla á landbúnaðarafurðum og eðlilegri framkvæmd tollfrelsissamninga hér á landi? Getur verið að þeir trúi ekki eigin orðum um gæði íslenskrar framleiðslu? Að þau orð séu bara reykur, speglar og slæður að hætti sjónhverfingamanna? Eða eru þeir hræddir um að nokkrir hollenskir ostar muni velta einkasöluveldi afurðastöðvanna? Eru þeir hræddir um að neyðast til að selja íslenskum neytendum ost á eðlilegu verði?
Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir Skoðun
Skoðun Nýja stjórnarskráin — Alþingi rjúfi stöðnunina með stjórnlagaþingi Stjórn Stjórnarskrárfélagsins skrifar
Skoðun Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Ísland og orkuskiptin: Styðjum þróun á jarðhita og alþjóðlegt samstarf Ester Halldórsdóttir Skoðun