Sterk staða Íslands Steingrímur J. Sigfússon skrifar 31. desember 2011 13:00 Ársins 2011 verður tæpast minnst með söknuði í Evrópu almennt séð. Á efnahagssviðinu hafa hrannast upp óveðursský og fátt bendir til annars en áframhaldandi glímu við mikla efnahagserfiðleika álfunnar sem í vaxandi mæli smita yfir á heimsbúskapinn. Ekki er lengur eingöngu rætt einangrað um vandamál ríkja eins og Grikklands, Portúgals, Írlands, Ítalíu og Spánar. Nú er spurt hvaða ríki kunni næst að lenda í vandræðum, hver verði framtíð evrunnar og hverju þurfi til að kosta efnahagslega og pólitískt, eigi að takast að bjarga henni. Fyrir Ísland, sem og heimsbyggðina alla, eru þetta alvarlegir atburðir, en það vill gleymast að Evrópa er lang mikilvægasti markaðurinn fyrir útflutningsafurðir okkar. Vandi margra þjóða í Evrópu og fremur dauflegar horfur sýnir að það er hægara sagt en gert að sigrast á djúpstæðum efnahagserfiðleikum, hvað þá hruni eins og hér varð í október 2008. Á heimsvísu var árið 2011 ár bæði vona og vonbrigða. Vonir um aukið lýðræði og manneskjulegra stjórnarfar vöknuðu í nokkrum löndum arabaheimsins, en í baráttunni við loftslagsbreytingar tókst með naumindum að afstýra algerri uppgjöf. Fjölmiðlar fluttu sinn venjulega skammt af fréttum um átök, hungur og náttúruhamfarir í bland við glansmynda- og hneykslismál ríka og fræga fólksins. Hvernig hinum venjulegu meðal Jónum og Gunnum heimsins vegnar er erfiðara að segja. Svo mikið er víst að sameiginlega bíða mannkynsins gríðarleg úrlausnarefni og tíminn til að takast á við þau gengur hratt til þurrðar.Út úr kreppunni Ef við lítum okkur nær og reynum að svara spurningunni; hvernig stendur Ísland að vígi undir lok árs 2011, þá er svarið í mínum huga nokkuð ljóst. Íslandi hefur tekist það sem í mörgum öðrum Evrópulöndum ríkir tvísýna um, þ.e. að ná tökum á erfiðleikum sínum með trúverðugum hætti. Og árangur Íslands er enn markverðari í ljósi þess að hrunið á Íslandi var það umfangsmesta í álfunni, því um var að ræða allt í senn: bankahrun, gjaldmiðla- og skuldakreppu. Landið og stjórnvöld höfðu glatað öllum trúverðugleika sínum og hávær umræða var um að ekkert annað en þjóðargjaldþrot biði Íslendinga. Munurinn á stöðu landsins þá og nú er sláandi eins og fjölmargir innlendir og erlendir sérfræðingar hafa bent á, m.a. á ráðstefnu fyrr í vetur um lærdóma Íslands af hruninu. Á næsta ári stefnir í að afgangur á venjubundnum rekstri ríkisins, svonefndur frumjöfnuður, verði upp á 40 mia. kr. sem þýðir að ríkissjóður getur farið að grynnka á þeim ógnarskuldum sem hann tók á sig við hrunið. Þannig mun skuldastaða ríkissjóðs fara lækkandi á næstu árum.Lífskjarasóknin hafin Efnahagsbatinn á fyrstu níu mánuðum þessa árs var sterkari en nokkur þorði að vona eða vöxtur upp á 3,7%. Með auknum krafti í efnahagslífinu og tímamótasamningum á vinnumarkaði síðastliðið sumar hefur staða almennings rést við þegar er litið er til launaþróunar. Kaupmáttur launa hefur vaxið um 3,7% undanfarna tólf mánuði samkvæmt tölum Hagstofunnar en vísitala kaupmáttar launa var 111,2 í nóvember sem er svipað og hún var um áramótin 2004-2005. Á þeim 31 mánuði sem liðinn er frá því að ríkisstjórn Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs og Samfylkingarinnar tók við völdum hefur kaupmáttur launa aukist um 3,3%. Í fyrsta sinn um langt árabil fara nú skuldir heimilanna lækkandi sem hlutfall af landsframleiðslu. Það ásamt fjárhagslegri endurskipulagningu þúsunda fyrirtækja leggur grunn að áframhaldandi og frekari efnahagsbata. Undirstöður og innviðir íslensks þjóðarbúskapar eru þrátt fyrir allt sem hér gerðist sterkar. Við erum ríkulega búin af auðlindum sem á komandi áratugum geta orðið uppspretta velsældar ef rétt er á málum haldið í heimi þar sem fæða þarf sífellt fleiri munna og endurnýjanleg orka verður gulli betri.Forgangsmál að draga úr atvinnuleysi Á nýju ári verður forgangsverkefni að ná niður atvinnuleysi. Atvinnuvegafjárfesting á fyrstu þremur fjórðungum ársins hefur vaxið um 13% frá fyrra ári. Og það sem mikilvægast er, í hagkerfinu eru nú farin að skapast störf aftur. Síðan atvinnuleysið náði hámarki sínu á síðasta ári hafa orðið til 5.000 ný störf og til viðbótar því hafa fjölmörg vinnumarkaðsúrræði verið sett í gang til að aðstoða fólk af atvinnuleysisskrá. Þannig hefur náðst markverður árangur í baráttunni við atvinnuleysið þó það sé vissulega enn okkar mesta böl ásamt með erfiðri skuldastöðu margra heimila. Með batnandi efnahag vonum við að sú staða breytist jafnframt til hins betra. Ég þakka Fréttablaðinu og lesendum þess samfylgdina á árinu og óska landsmönnum öllum gleðilegs nýs árs. Steingrímur J. Sigfússon, fjármálaráðherra og formaður VG. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Steingrímur J. Sigfússon Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Sjá meira
Ársins 2011 verður tæpast minnst með söknuði í Evrópu almennt séð. Á efnahagssviðinu hafa hrannast upp óveðursský og fátt bendir til annars en áframhaldandi glímu við mikla efnahagserfiðleika álfunnar sem í vaxandi mæli smita yfir á heimsbúskapinn. Ekki er lengur eingöngu rætt einangrað um vandamál ríkja eins og Grikklands, Portúgals, Írlands, Ítalíu og Spánar. Nú er spurt hvaða ríki kunni næst að lenda í vandræðum, hver verði framtíð evrunnar og hverju þurfi til að kosta efnahagslega og pólitískt, eigi að takast að bjarga henni. Fyrir Ísland, sem og heimsbyggðina alla, eru þetta alvarlegir atburðir, en það vill gleymast að Evrópa er lang mikilvægasti markaðurinn fyrir útflutningsafurðir okkar. Vandi margra þjóða í Evrópu og fremur dauflegar horfur sýnir að það er hægara sagt en gert að sigrast á djúpstæðum efnahagserfiðleikum, hvað þá hruni eins og hér varð í október 2008. Á heimsvísu var árið 2011 ár bæði vona og vonbrigða. Vonir um aukið lýðræði og manneskjulegra stjórnarfar vöknuðu í nokkrum löndum arabaheimsins, en í baráttunni við loftslagsbreytingar tókst með naumindum að afstýra algerri uppgjöf. Fjölmiðlar fluttu sinn venjulega skammt af fréttum um átök, hungur og náttúruhamfarir í bland við glansmynda- og hneykslismál ríka og fræga fólksins. Hvernig hinum venjulegu meðal Jónum og Gunnum heimsins vegnar er erfiðara að segja. Svo mikið er víst að sameiginlega bíða mannkynsins gríðarleg úrlausnarefni og tíminn til að takast á við þau gengur hratt til þurrðar.Út úr kreppunni Ef við lítum okkur nær og reynum að svara spurningunni; hvernig stendur Ísland að vígi undir lok árs 2011, þá er svarið í mínum huga nokkuð ljóst. Íslandi hefur tekist það sem í mörgum öðrum Evrópulöndum ríkir tvísýna um, þ.e. að ná tökum á erfiðleikum sínum með trúverðugum hætti. Og árangur Íslands er enn markverðari í ljósi þess að hrunið á Íslandi var það umfangsmesta í álfunni, því um var að ræða allt í senn: bankahrun, gjaldmiðla- og skuldakreppu. Landið og stjórnvöld höfðu glatað öllum trúverðugleika sínum og hávær umræða var um að ekkert annað en þjóðargjaldþrot biði Íslendinga. Munurinn á stöðu landsins þá og nú er sláandi eins og fjölmargir innlendir og erlendir sérfræðingar hafa bent á, m.a. á ráðstefnu fyrr í vetur um lærdóma Íslands af hruninu. Á næsta ári stefnir í að afgangur á venjubundnum rekstri ríkisins, svonefndur frumjöfnuður, verði upp á 40 mia. kr. sem þýðir að ríkissjóður getur farið að grynnka á þeim ógnarskuldum sem hann tók á sig við hrunið. Þannig mun skuldastaða ríkissjóðs fara lækkandi á næstu árum.Lífskjarasóknin hafin Efnahagsbatinn á fyrstu níu mánuðum þessa árs var sterkari en nokkur þorði að vona eða vöxtur upp á 3,7%. Með auknum krafti í efnahagslífinu og tímamótasamningum á vinnumarkaði síðastliðið sumar hefur staða almennings rést við þegar er litið er til launaþróunar. Kaupmáttur launa hefur vaxið um 3,7% undanfarna tólf mánuði samkvæmt tölum Hagstofunnar en vísitala kaupmáttar launa var 111,2 í nóvember sem er svipað og hún var um áramótin 2004-2005. Á þeim 31 mánuði sem liðinn er frá því að ríkisstjórn Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs og Samfylkingarinnar tók við völdum hefur kaupmáttur launa aukist um 3,3%. Í fyrsta sinn um langt árabil fara nú skuldir heimilanna lækkandi sem hlutfall af landsframleiðslu. Það ásamt fjárhagslegri endurskipulagningu þúsunda fyrirtækja leggur grunn að áframhaldandi og frekari efnahagsbata. Undirstöður og innviðir íslensks þjóðarbúskapar eru þrátt fyrir allt sem hér gerðist sterkar. Við erum ríkulega búin af auðlindum sem á komandi áratugum geta orðið uppspretta velsældar ef rétt er á málum haldið í heimi þar sem fæða þarf sífellt fleiri munna og endurnýjanleg orka verður gulli betri.Forgangsmál að draga úr atvinnuleysi Á nýju ári verður forgangsverkefni að ná niður atvinnuleysi. Atvinnuvegafjárfesting á fyrstu þremur fjórðungum ársins hefur vaxið um 13% frá fyrra ári. Og það sem mikilvægast er, í hagkerfinu eru nú farin að skapast störf aftur. Síðan atvinnuleysið náði hámarki sínu á síðasta ári hafa orðið til 5.000 ný störf og til viðbótar því hafa fjölmörg vinnumarkaðsúrræði verið sett í gang til að aðstoða fólk af atvinnuleysisskrá. Þannig hefur náðst markverður árangur í baráttunni við atvinnuleysið þó það sé vissulega enn okkar mesta böl ásamt með erfiðri skuldastöðu margra heimila. Með batnandi efnahag vonum við að sú staða breytist jafnframt til hins betra. Ég þakka Fréttablaðinu og lesendum þess samfylgdina á árinu og óska landsmönnum öllum gleðilegs nýs árs. Steingrímur J. Sigfússon, fjármálaráðherra og formaður VG.
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun