Sannleikurinn um sáttmálann Jóhanna Sigurðardóttir skrifar 1. apríl 2010 06:00 Jóhanna Sigurðardóttir skrifar um atvinnumál Á fundi um framgang stöðugleikasáttmálans, sem haldinn var sl. þriðjudag, voru fulltrúar allra aðila að samningnum mættir, nema frá Samtökum atvinnulífsins. Þar var skarð fyrir skildi, því fulltrúar SA eru allajafna bæði viðræðu- og tillögugóðir. Viðstaddir skoruðu á SA að koma aftur að borðinu og halda áfram mikilvægu samstarfi á vettvangi stöðugleikasáttmálans. Sáttmálinn var gerður sl. sumar með það að markmiði að stuðla að endurreisn efnahagslífsins. Hann er í 14 liðum sem ýmist snúa að beinum aðgerðum eða fela í sér viljayfirlýsingu um ráðstafanir, sem eru á valdi annarra en stjórnvalda. Þegar farið er yfir þættina, svo sem kjarasamninga, ríkisfjármál, aðgerðir í þágu lántakenda og skuldsettra heimila, endurreisn bankanna, málefni sveitarfélaga, lífeyrissjóða og stéttarfélaga, hljóta allir að viðurkenna að staðið hefur verið við sáttmálann í meginatriðum. Það sem út af stendur er annaðhvort ekki á valdi stjórnvalda eða afleiðingar af töfum sem orðið hafa á því að ljúka Icesave-málinu og á endurskoðun efnahagsáætlunar Íslands og Alþjóða gjaldeyrissjóðinn. Þar má nefna m.a. aðgang að erlendu lánsfé, lækkun stýrivaxta umfram þá helmingslækkun sem orðin er og afléttingu gjaldeyrishafta. Auðvitað er hægt að gráta hið liðna eða leggjast í ásakanir um það hverjum tafir og hindranir í vegi framkvæmda og athafna eru að kenna. Það skilar okkur hins vegar ekkert áleiðis. Við erum í afar þröngri stöðu meðan Ísland er í fjárhagslegri einangrun frá alþjóðlegum fjármálamörkuðum. Úr henni verðum við að spila eins og hægt er innan marka raunsæis og getu þjóðarbúsins. Það sæmir ekki að leggjast í hugarvíl þegar vorar og lóan er komin. Meira skorið en skattaðÍ sérstakri auglýsingu frá SA er því haldið fram að skattar á heimili og fyrirtæki hafi aukist umfram það sem gengið var út frá við gerð stöðugleikasáttmálans, og skattaleg umgjörð fyrirtækja sé óhagstæðari en áður. Ekki var um það deilt að mikilvægasta verkefni stjórnvalda væri að ná tökum á ríkisfjármálum til þess að tryggja fjárhagslegt sjálfstæði þjóðarinnar eftir bankafall og gjaldeyrishrun. Sátt var um að í þeim átökum yrði hlutfall aukinna skatta 45% en niðurskurður á útgjöldum ríkisins 55%. Samkvæmt tölum úr fjárlögum 2010 og fjáraukalögum 2009 bættu aðgerðir í ríkisfjármálum frumafkomu ríkissjóðs um 4,7% af VLF. Þar af koma 1,8% af hækkun skatta og 2,9% af lækkun ríkisútgjalda og skiptist því á tekjuhlið og gjaldahlið í hlutföllunum tæplega 40% tekjumegin á móti rúmlega 60% útgjaldamegin. Af þessum tölum má ráða að fullyrðing SA fær með engu móti staðist. Því má bæta við að ríkulegt samráð var haft við aðila sáttmálans um útfærslu nýrra skatta, ekki síst SA og ASÍ. Vegna þess voru skattar færðir af stóriðju og útgerðarfyrirtækjum yfir á almennt atvinnulíf í formi hækkaðs tryggingargjalds. Ég hef áður lýst áhyggjum vegna íþyngjandi áhrifa tryggingargjalds á lítil fyrirtæki og tel að eitt brýnasta verkefnið sé að létta þær álögur þegar úr tekur að rætast fyrir ríkissjóði. Íslensk fyrirtæki bera ekki hærri skatta en almennt gerist í þeim löndum sem næst okkur eru. Og nýleg lög um hvata til fjárfestinga í sprota- og nýsköpunarfyrirtækjum og frumvarp um rammalög vegna fjárfestinga á Íslandi eru dæmi um aðgerðir til þess að hvetja til fjárfestinga. Aðgerðir í atvinnumálumÞannig væri hægt að fara yfir alla þætti stöðugleikasáttmálans og sýna fram á að reynt hefur verið að vinna eftir fremstu getu að framgangi hans í einu og öllu í mjög góðu samstarfi og með tíðum fundahöldum aðila sáttmálans. Stjórnvöld eru að sjálfsögðu sammála SA um að öllu skipti að berjast gegn atvinnuleysi í landinu. Ég hef góðar vonir um að atvinnuástand glæðist með vorinu þar sem mikill gangur er í ferðamennsku og tækniiðnaði svo og í sjávarútvegi og áliðnaði. Skortur á aflaheimildum í sumar er áhyggjuefni og hlýtur að verða til þess að gerð verði sérstök athugun á því hvort hægt sé að auka aflaheimildir tímabundið til að kljást við þann vanda innan forsvaranlegra marka. Stórátak fram undanÁ næstu vikum mun ríkisstjórnin kynna margvíslegar aðgerðir í atvinnumálum sem snúa m.a. að vegagerð og samgöngumálum, atvinnumálum námsmanna, byggingarframkvæmdum á vegum opinberra aðila, viðhaldsframkvæmdum og öðru sem tengist háannatímanum í sumar og fram á haust. Sérstök áhersla verður lögð á uppbyggingu hjúkrunarrýma og ríkisstjórnin hefur heimilað undirbúning að byggingu nýs fangelsis sem lengi hefur staðið til. Byggingariðnaðurinn er sérstakt vandamál sem ríkisstjórnin hefur fengist við t.d. með því að ýta undir viðhaldsframkvæmdir um land allt með afnámi virðisaukaskatts. Það kemur einnig til greina að veita þeim einstaklingum og fyrirtækjum skattafslátt sem leggja í slíkar framkvæmdir. Á vegum stjórnvalda og í samvinnu við sveitarfélögin er verið að vinna að áætlun um stórfelldar flýtiframkvæmdir í viðhaldsmálum sem verður mjög umfangsmikil og mannaflafrek. Framkvæmdir í orkugeiranum geta haft mikil áhrif á ástandið í atvinnumálunum á næstu misserum. Það er mikill misskilningur að ríkisstjórnin sé þar helsti þröskuldurinn. Aðgangur orkufyrirtækja að fjármagni, fjárhagsgeta þeirra og vilji iðjufyrirtækja til að gera bindandi orkusamninga er það sem er afgerandi þegar litið er til næstu missera. Ríkisstjórnin stendur þar ekki í veginum á nokkurn hátt en fylgist vel með og er reiðubúin að leggja hönd á plóginn ef með þarf. Höfundur er forsætisráðherra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhanna Sigurðardóttir Mest lesið Halldór 26.04.2025 Halldór Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Jóhanna Sigurðardóttir skrifar um atvinnumál Á fundi um framgang stöðugleikasáttmálans, sem haldinn var sl. þriðjudag, voru fulltrúar allra aðila að samningnum mættir, nema frá Samtökum atvinnulífsins. Þar var skarð fyrir skildi, því fulltrúar SA eru allajafna bæði viðræðu- og tillögugóðir. Viðstaddir skoruðu á SA að koma aftur að borðinu og halda áfram mikilvægu samstarfi á vettvangi stöðugleikasáttmálans. Sáttmálinn var gerður sl. sumar með það að markmiði að stuðla að endurreisn efnahagslífsins. Hann er í 14 liðum sem ýmist snúa að beinum aðgerðum eða fela í sér viljayfirlýsingu um ráðstafanir, sem eru á valdi annarra en stjórnvalda. Þegar farið er yfir þættina, svo sem kjarasamninga, ríkisfjármál, aðgerðir í þágu lántakenda og skuldsettra heimila, endurreisn bankanna, málefni sveitarfélaga, lífeyrissjóða og stéttarfélaga, hljóta allir að viðurkenna að staðið hefur verið við sáttmálann í meginatriðum. Það sem út af stendur er annaðhvort ekki á valdi stjórnvalda eða afleiðingar af töfum sem orðið hafa á því að ljúka Icesave-málinu og á endurskoðun efnahagsáætlunar Íslands og Alþjóða gjaldeyrissjóðinn. Þar má nefna m.a. aðgang að erlendu lánsfé, lækkun stýrivaxta umfram þá helmingslækkun sem orðin er og afléttingu gjaldeyrishafta. Auðvitað er hægt að gráta hið liðna eða leggjast í ásakanir um það hverjum tafir og hindranir í vegi framkvæmda og athafna eru að kenna. Það skilar okkur hins vegar ekkert áleiðis. Við erum í afar þröngri stöðu meðan Ísland er í fjárhagslegri einangrun frá alþjóðlegum fjármálamörkuðum. Úr henni verðum við að spila eins og hægt er innan marka raunsæis og getu þjóðarbúsins. Það sæmir ekki að leggjast í hugarvíl þegar vorar og lóan er komin. Meira skorið en skattaðÍ sérstakri auglýsingu frá SA er því haldið fram að skattar á heimili og fyrirtæki hafi aukist umfram það sem gengið var út frá við gerð stöðugleikasáttmálans, og skattaleg umgjörð fyrirtækja sé óhagstæðari en áður. Ekki var um það deilt að mikilvægasta verkefni stjórnvalda væri að ná tökum á ríkisfjármálum til þess að tryggja fjárhagslegt sjálfstæði þjóðarinnar eftir bankafall og gjaldeyrishrun. Sátt var um að í þeim átökum yrði hlutfall aukinna skatta 45% en niðurskurður á útgjöldum ríkisins 55%. Samkvæmt tölum úr fjárlögum 2010 og fjáraukalögum 2009 bættu aðgerðir í ríkisfjármálum frumafkomu ríkissjóðs um 4,7% af VLF. Þar af koma 1,8% af hækkun skatta og 2,9% af lækkun ríkisútgjalda og skiptist því á tekjuhlið og gjaldahlið í hlutföllunum tæplega 40% tekjumegin á móti rúmlega 60% útgjaldamegin. Af þessum tölum má ráða að fullyrðing SA fær með engu móti staðist. Því má bæta við að ríkulegt samráð var haft við aðila sáttmálans um útfærslu nýrra skatta, ekki síst SA og ASÍ. Vegna þess voru skattar færðir af stóriðju og útgerðarfyrirtækjum yfir á almennt atvinnulíf í formi hækkaðs tryggingargjalds. Ég hef áður lýst áhyggjum vegna íþyngjandi áhrifa tryggingargjalds á lítil fyrirtæki og tel að eitt brýnasta verkefnið sé að létta þær álögur þegar úr tekur að rætast fyrir ríkissjóði. Íslensk fyrirtæki bera ekki hærri skatta en almennt gerist í þeim löndum sem næst okkur eru. Og nýleg lög um hvata til fjárfestinga í sprota- og nýsköpunarfyrirtækjum og frumvarp um rammalög vegna fjárfestinga á Íslandi eru dæmi um aðgerðir til þess að hvetja til fjárfestinga. Aðgerðir í atvinnumálumÞannig væri hægt að fara yfir alla þætti stöðugleikasáttmálans og sýna fram á að reynt hefur verið að vinna eftir fremstu getu að framgangi hans í einu og öllu í mjög góðu samstarfi og með tíðum fundahöldum aðila sáttmálans. Stjórnvöld eru að sjálfsögðu sammála SA um að öllu skipti að berjast gegn atvinnuleysi í landinu. Ég hef góðar vonir um að atvinnuástand glæðist með vorinu þar sem mikill gangur er í ferðamennsku og tækniiðnaði svo og í sjávarútvegi og áliðnaði. Skortur á aflaheimildum í sumar er áhyggjuefni og hlýtur að verða til þess að gerð verði sérstök athugun á því hvort hægt sé að auka aflaheimildir tímabundið til að kljást við þann vanda innan forsvaranlegra marka. Stórátak fram undanÁ næstu vikum mun ríkisstjórnin kynna margvíslegar aðgerðir í atvinnumálum sem snúa m.a. að vegagerð og samgöngumálum, atvinnumálum námsmanna, byggingarframkvæmdum á vegum opinberra aðila, viðhaldsframkvæmdum og öðru sem tengist háannatímanum í sumar og fram á haust. Sérstök áhersla verður lögð á uppbyggingu hjúkrunarrýma og ríkisstjórnin hefur heimilað undirbúning að byggingu nýs fangelsis sem lengi hefur staðið til. Byggingariðnaðurinn er sérstakt vandamál sem ríkisstjórnin hefur fengist við t.d. með því að ýta undir viðhaldsframkvæmdir um land allt með afnámi virðisaukaskatts. Það kemur einnig til greina að veita þeim einstaklingum og fyrirtækjum skattafslátt sem leggja í slíkar framkvæmdir. Á vegum stjórnvalda og í samvinnu við sveitarfélögin er verið að vinna að áætlun um stórfelldar flýtiframkvæmdir í viðhaldsmálum sem verður mjög umfangsmikil og mannaflafrek. Framkvæmdir í orkugeiranum geta haft mikil áhrif á ástandið í atvinnumálunum á næstu misserum. Það er mikill misskilningur að ríkisstjórnin sé þar helsti þröskuldurinn. Aðgangur orkufyrirtækja að fjármagni, fjárhagsgeta þeirra og vilji iðjufyrirtækja til að gera bindandi orkusamninga er það sem er afgerandi þegar litið er til næstu missera. Ríkisstjórnin stendur þar ekki í veginum á nokkurn hátt en fylgist vel með og er reiðubúin að leggja hönd á plóginn ef með þarf. Höfundur er forsætisráðherra.
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar