Endir eða upphaf? Sr. Sigurður Árni Þórðarson skrifar 19. júní 2010 06:00 Fólk dreif að Melabúðinni í Reykjavík á þjóðhátíðardegi. Mikið var hlegið við kjötborðið, ættingjar og vinir kysstust og barnasköll hljómuðu í þessari búð gæðanna. Við kassann hitti ég vin sem mælir jafnan af viti. Íhugunarorðin voru: „17. júní var lýðveldið stofnað. Í dag, 17. júní var upphaf endis þess lýðveldis!“ Ég hrökk við. Hvað átti hann við? Já, alveg rétt, Leiðtogaráð Evrópusambandsins samþykkti í dag að hefja viðræður við Íslendinga um inngöngu. Það hittist einkennilega á að málið skyldi afgreitt á hátíð þjóðarinnar! Við stóðum við kassann og ræddum kosti og lesti sambandsins. Auðvitað voru sjávarútvegsmálin meginatriði. Við vorum sammála um að Skýrsla Alþingis hafi opinberað hversu stofnanir Íslendinga voru og væru veikar, að innanmein þeirra hafi verið stór og mörg og að þær hafi ekki ráðið við krabbavöxt bankanna. Við vorum sammála um að Evrópusambandið hefði gríðarlegan stofnanastyrk, sem gott væri að geta nýtt. Er Ísland eins og smáhreppur sem verður að sameinast stærri félagsheildum til að fara ekki á kaf í alþjóðavæðingunni? Við vorum líka sammála um að opinberar stofnanir hafi verið í gíslingu stjórnmálaafla sem hafi spillt þeim innan frá með vinahygli, frændhygli og flokkshygli. Nei, fáræði „Flokksins“ yrði að ljúka. Nú væri komið að nýjum tíma. Vísakortið hvissaði í posaraufinni, kassahjalinu lauk og ég fór út í góða veðrið. Blaktandi fánar, blátt, hvítt, rautt, blöstu við í góðviðrinu eins og til að minna á að enn væri Ísland sjálfstætt ríki, kannski blankt, með berrassaða stjórnsýslu – en þó sjálfstætt á hjara veraldar. Bjartur í Sumarhúsum lengi lifi. Góðmeti til kvöldveislunnar fór í bílinn. Þá kom vinur minn út líka. Hann hélt áfram og minnti á nýja tíma í pólitík borgarinnar. Já, allar kreppur eru líka tækifæri til að opna og endurmeta. Nú svo þarf líka að skoða stjórnarskrána og horfast í augu við framtíðina. Við höfum ekki lengur efni á að treysta stjórnmálamönnum fyrir fjöreggjum þjóðarinnar. Við getum ekki gagnrýnislaust treyst embættismönnum fyrir einföldum málum. Sinna þeir og opinberar stofnanir hlutverkum sínum? Eru gildi höfð að leiðarljósi í opinberri stjórnsýslu, t.d. gegnsæi, heiðarleiki, fagmennska, eðlileg ráðningarferli, raunveruleg valddreifing, farsæld almennings, virðing fyrir lýðræði og mismunandi sjónarmiðum? Hæ, hó, jibbí jei, það er kominn 17. júní. Nú er komið að okkur. Tími almennings í landinu er kominn. Broddhyggja og fáræði leiða til ills. Við höfum ekki efni á annarri oflætistilrauninni. Við höfum bara efni á að tala saman og þola að takast á um stefnumál. Í Evrópumálunum eigum við að reyna rök með og móti aðild. Er kannski ríkjasamband við Norðmenn, jafnvel líka Færeyinga og Grænlendinga, kostur sem við ættum að óska eftir að verði ræddur af alvöru? Stjórnarskrárumræðan varðar meginmál. Hver eru djásn okkar og hvað viljum við að einkenni líf þjóðar, barna okkar í framtíðinni? Mennta- og menningarstofnanir eiga að stuðla að gæfu samfélagsins. Og kannski er engin stofnun heppilegri til heiðarlegs samtals en kirkjan? Trú er ekki flótti frá veröld, heldur forsenda lífsgleði og tengsla. Lífið er fagnaðarerindi. Kirkjan er ákjósanlegur vettvangur til að draga saman ólíkt fólk með mismunandi sjónarmið og þarfir. Hlutverk kirkju er m.a. að vera fæðingardeild merkingar og tilgangs í lífi fólks. Kirkjan á að vera aðveitustöð trúar, nýrrar sýnar á framtíð, gildi og visku. Á mínum vettvangi mun ég beita mér fyrir að rætt verði um siðferði, samfélag og menningu og hvað verði til hamingju. Með blaktandi fána í augum, spurningar í huga og ilmandi fjallalambslykt í nefi beygði ég upp Dunhagann. Þar hafði einn íbúinn flaggað. Ekki krossfána, ekki KR-veifu, nei þarna blakti Stjörnubláinn, fáni Evrópusambandsins! Í einfaldri búðarferð birtist mér staða Íslands og verkefni okkar allra. Nú stríkkar á uppistöðum samfélagsvefsins. Eitthvert hæ, hó og jibbí jei duga ekki heldur aðeins rök, þor og gagnrýnin samstaða. Nú þurfum við heiðarlegt samtal. Þjóðhátíðardagur á og má ekki vera endir heldur upphaf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sr. Sigurður Árni Þórðarson Tengdar fréttir Íslenski stíllinn Afhverju eru tóm refabú og laxeldi um allar sveitir landsins? Hvers vegna eru mannlaus íbúðarhverfi í heiðardölum umhverfis höfuðborgina? Hvernig stendur á því að þrátt fyrir að Íslendingar séu með tekjuhæstu þegnum heims miðað við landsframleiðslu er opinber þjónusta rétt svo í meðallagi? 21. júní 2010 06:00 Mest lesið Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Sjá meira
Fólk dreif að Melabúðinni í Reykjavík á þjóðhátíðardegi. Mikið var hlegið við kjötborðið, ættingjar og vinir kysstust og barnasköll hljómuðu í þessari búð gæðanna. Við kassann hitti ég vin sem mælir jafnan af viti. Íhugunarorðin voru: „17. júní var lýðveldið stofnað. Í dag, 17. júní var upphaf endis þess lýðveldis!“ Ég hrökk við. Hvað átti hann við? Já, alveg rétt, Leiðtogaráð Evrópusambandsins samþykkti í dag að hefja viðræður við Íslendinga um inngöngu. Það hittist einkennilega á að málið skyldi afgreitt á hátíð þjóðarinnar! Við stóðum við kassann og ræddum kosti og lesti sambandsins. Auðvitað voru sjávarútvegsmálin meginatriði. Við vorum sammála um að Skýrsla Alþingis hafi opinberað hversu stofnanir Íslendinga voru og væru veikar, að innanmein þeirra hafi verið stór og mörg og að þær hafi ekki ráðið við krabbavöxt bankanna. Við vorum sammála um að Evrópusambandið hefði gríðarlegan stofnanastyrk, sem gott væri að geta nýtt. Er Ísland eins og smáhreppur sem verður að sameinast stærri félagsheildum til að fara ekki á kaf í alþjóðavæðingunni? Við vorum líka sammála um að opinberar stofnanir hafi verið í gíslingu stjórnmálaafla sem hafi spillt þeim innan frá með vinahygli, frændhygli og flokkshygli. Nei, fáræði „Flokksins“ yrði að ljúka. Nú væri komið að nýjum tíma. Vísakortið hvissaði í posaraufinni, kassahjalinu lauk og ég fór út í góða veðrið. Blaktandi fánar, blátt, hvítt, rautt, blöstu við í góðviðrinu eins og til að minna á að enn væri Ísland sjálfstætt ríki, kannski blankt, með berrassaða stjórnsýslu – en þó sjálfstætt á hjara veraldar. Bjartur í Sumarhúsum lengi lifi. Góðmeti til kvöldveislunnar fór í bílinn. Þá kom vinur minn út líka. Hann hélt áfram og minnti á nýja tíma í pólitík borgarinnar. Já, allar kreppur eru líka tækifæri til að opna og endurmeta. Nú svo þarf líka að skoða stjórnarskrána og horfast í augu við framtíðina. Við höfum ekki lengur efni á að treysta stjórnmálamönnum fyrir fjöreggjum þjóðarinnar. Við getum ekki gagnrýnislaust treyst embættismönnum fyrir einföldum málum. Sinna þeir og opinberar stofnanir hlutverkum sínum? Eru gildi höfð að leiðarljósi í opinberri stjórnsýslu, t.d. gegnsæi, heiðarleiki, fagmennska, eðlileg ráðningarferli, raunveruleg valddreifing, farsæld almennings, virðing fyrir lýðræði og mismunandi sjónarmiðum? Hæ, hó, jibbí jei, það er kominn 17. júní. Nú er komið að okkur. Tími almennings í landinu er kominn. Broddhyggja og fáræði leiða til ills. Við höfum ekki efni á annarri oflætistilrauninni. Við höfum bara efni á að tala saman og þola að takast á um stefnumál. Í Evrópumálunum eigum við að reyna rök með og móti aðild. Er kannski ríkjasamband við Norðmenn, jafnvel líka Færeyinga og Grænlendinga, kostur sem við ættum að óska eftir að verði ræddur af alvöru? Stjórnarskrárumræðan varðar meginmál. Hver eru djásn okkar og hvað viljum við að einkenni líf þjóðar, barna okkar í framtíðinni? Mennta- og menningarstofnanir eiga að stuðla að gæfu samfélagsins. Og kannski er engin stofnun heppilegri til heiðarlegs samtals en kirkjan? Trú er ekki flótti frá veröld, heldur forsenda lífsgleði og tengsla. Lífið er fagnaðarerindi. Kirkjan er ákjósanlegur vettvangur til að draga saman ólíkt fólk með mismunandi sjónarmið og þarfir. Hlutverk kirkju er m.a. að vera fæðingardeild merkingar og tilgangs í lífi fólks. Kirkjan á að vera aðveitustöð trúar, nýrrar sýnar á framtíð, gildi og visku. Á mínum vettvangi mun ég beita mér fyrir að rætt verði um siðferði, samfélag og menningu og hvað verði til hamingju. Með blaktandi fána í augum, spurningar í huga og ilmandi fjallalambslykt í nefi beygði ég upp Dunhagann. Þar hafði einn íbúinn flaggað. Ekki krossfána, ekki KR-veifu, nei þarna blakti Stjörnubláinn, fáni Evrópusambandsins! Í einfaldri búðarferð birtist mér staða Íslands og verkefni okkar allra. Nú stríkkar á uppistöðum samfélagsvefsins. Eitthvert hæ, hó og jibbí jei duga ekki heldur aðeins rök, þor og gagnrýnin samstaða. Nú þurfum við heiðarlegt samtal. Þjóðhátíðardagur á og má ekki vera endir heldur upphaf.
Íslenski stíllinn Afhverju eru tóm refabú og laxeldi um allar sveitir landsins? Hvers vegna eru mannlaus íbúðarhverfi í heiðardölum umhverfis höfuðborgina? Hvernig stendur á því að þrátt fyrir að Íslendingar séu með tekjuhæstu þegnum heims miðað við landsframleiðslu er opinber þjónusta rétt svo í meðallagi? 21. júní 2010 06:00
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun