Flugókyrrð og flokkun hennar Siggi stormur skrifar 6. febrúar 2009 11:00 DC-3, Páll Sveinsson, á flugi yfir Reykjavík. Baldur Sveinsson Bandarískar rannsóknir sýna að fjölmargir eru flughræddir eða finna fyrir ónotum á flugi og að um 20% flugfarþega hreinlega þjáist á flugi. Þegar flugvélar lenda í ókyrrð á flugi má oftar en ekki heyra upphróp frá einstaka farþegum. Í þessum pistli ætla ég að fjalla um flugókyrrð og flokkun hennar. Flestir þeir sem farið hafa í flugvél hafa upplifað ókyrrð. Ókyrrð þar sem manni finnst ýmist vélin detta undan manni eða þrýstist snögglega upp. En hvað er þetta - afhverju gerist þetta? Segja má til einföldunar að vindur samanstandi af tvenns konar hreyfingu. Annars vegar er um að ræða vind í lárétta stefnu sem vélin flýgur til móts við og hins getur vindurinn líka verið lóðréttur, þ.e. vindur sem orsakast af óreglulegri og síbreytilegri ólgu í loftinu. Þessi lóðrétta og óreglulega hreyfing er það sem kallað hefur verið kvika eða ókyrrð í heimi flugsins. Þessi óreglulegi vindur getur verið missterkur og er háður þeim veðurfarslegu aðstæðum sem eru á jörðu niðri og stöðu almennra veðurkerfa í háloftunum. Erfitt er að spá nákvæmlega fyrir um kvikuhreyfingar í loftinu enda þótt mælingar á vindbreytingum með hæð og athuganir á stöðugleika loftsins gefi vissar vísbendingar. Það er oft að tilkynningar um ókyrrð komi frá flugmönnunum sjálfum.Þrír flokkar ókyrrðar Í veðurspá sem flugmenn fá fyrir flug er líklegrar ókyrrðar getið og hún flokkuð þrjá flokka, eftir styrk. Fyrsti flokkurinn er lítil ókyrrð. Það er vel merkjanleg kvika þar sem tiltölulega auðvelt er fyrir flugvélina að halda hæð og stefnu. Sumir vilja lýsa þessari ókyrrð þannig að um sé að ræða nokkurs konar "nudd" flugvélarinnar í loftinu. Annar flokkurinn er miðlungs ókyrrð. Flugvélin veltur talsvert og sveiflast upp og niður. Fólk fer öðru hverju í sætisólar og erfitt er að ganga um vélina. Lausir hlutir færast til. Flugvélar lenda alloft í slíkri ókyrrð. Og þriðji flokkurinn er mikil ókyrrð: Flugvélin kastast til og illgerlegt er að halda hæð. Vélin er jafnvel stjórnlaus á köflum. Fólk rikkir í sætisólar og lausir hlutir kastast til. Hættan sem fyrst og fremst skapast af slíkri ókyrrð er að fólk slasist þegar lausir hlutir kastast á það. Vissulega er þetta stig ókyrrðar óþægilegt að upplifa en hafa verður í huga að sjálf flugvélin er hönnuð til að þola slíka ókyrrð. Stundum heyrir maður fólk tala um að flugvélar geti lent í einhverskonar lofttæmi eða loftleysu. Slíkt alrangt. Það er alltaf loftmassi sem umlykur vélina. Vandinn er að lofthreyfingin er á köflum ekki aðeins lárétt, heldur líka lóðrétt eins og fyrr segir. Og þó vélin kunni að falla um einhverja tugi metra kemur alltaf að því að flugvélin grípi lárétta loftstrauminn á ný. Svona tilvik eru vissulega ónotaleg. Eftir að flugmenn hafa staðfest mikla ókyrrð er flug ekki planlagt yfir það svæði heldur sveigt af leið. Við getum því í alla staði verið róleg þó flugvélar lendi í óþægilegri ókyrrð, enda flugið einn öruggasti ferðamáti sem völ er á. Veður Mest lesið Lögregla dreifði gjörbreyttri mynd af díselþjófum Innlent „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Innlent Ferðamaður lést við Breiðamerkursand Innlent Falið ofbeldi gegn eldri borgurum: „Þetta er barnið mitt, ég ól það upp, gerði ég mistök?“ Innlent „Það er rosalega ljótt að segja þetta en mér líður bara þannig“ Innlent Lögregla biðst afsökunar vegna myndarinnar Innlent Líkir aðferðum forstjóra Landsvirkjunnar við heimilisofbeldi Innlent Í áfalli eftir að hafa fengið bréf frá árásarmanninum inn um lúguna Erlent Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Innlent Spáin versnar á ný og gul viðvörun í Eyjum Veður Fleiri fréttir Tjaldsvæði á Norðurlandi óðum að fyllast Framkvæmdir við Hvammsvirkjun stöðvaðar Borgin hafnar yfirlýsingum KSÍ Fólk varist dúfur í Vestmannaeyjum Ógnaði vegfarendum með stórum hníf Ferðamaður lést við Breiðamerkursand „Í Evrópumálum tel ég að þetta sé ekki rétti tíminn að fara í þá vegferð“ Falið ofbeldi gegn eldri borgurum: „Þetta er barnið mitt, ég ól það upp, gerði ég mistök?“ Ísbjarnareftirlit á Vestfjörðum Íslenskum nemendum fækkar en erlendum fjölgar Lögregla biðst afsökunar vegna myndarinnar Þyrlan kölluð út vegna bráðra veikinda á Breiðamerkursandi Ofbeldi gegn eldri borgurum oft hulið Aukið viðbragð í öllum deildum lögreglu Lögregla dreifði gjörbreyttri mynd af díselþjófum Sendinefnd ESB tjáir sig ekki um tollana Líkir aðferðum forstjóra Landsvirkjunnar við heimilisofbeldi Breiðan „tjakkast upp“ og varað við framhlaupi við hraunjaðrana Meiddist á handlegg og fótum þegar glerhurð brotnaði „Það er rosalega ljótt að segja þetta en mér líður bara þannig“ Segir viðbrögð Bjarnheiðar vekja „óþægilegar minningar“ „Hef ekki hitt neinn arkitekt sem finnst þetta góð hugmynd“ Komu göngumönnum í sjálfheldu til aðstoðar Á bát í Kyrrahafi þegar skjálftaflóðbylgjur skullu á Rússnesk herflugvél mætt í Landeyjarnar „Ég held að þetta sé ekki bóla“ Kona flutt á spítala eftir fjóhjólaslys Vara við að gangast undir fegrunarmeðferðir hjá óviðurkenndum aðilum „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Sjá meira
Bandarískar rannsóknir sýna að fjölmargir eru flughræddir eða finna fyrir ónotum á flugi og að um 20% flugfarþega hreinlega þjáist á flugi. Þegar flugvélar lenda í ókyrrð á flugi má oftar en ekki heyra upphróp frá einstaka farþegum. Í þessum pistli ætla ég að fjalla um flugókyrrð og flokkun hennar. Flestir þeir sem farið hafa í flugvél hafa upplifað ókyrrð. Ókyrrð þar sem manni finnst ýmist vélin detta undan manni eða þrýstist snögglega upp. En hvað er þetta - afhverju gerist þetta? Segja má til einföldunar að vindur samanstandi af tvenns konar hreyfingu. Annars vegar er um að ræða vind í lárétta stefnu sem vélin flýgur til móts við og hins getur vindurinn líka verið lóðréttur, þ.e. vindur sem orsakast af óreglulegri og síbreytilegri ólgu í loftinu. Þessi lóðrétta og óreglulega hreyfing er það sem kallað hefur verið kvika eða ókyrrð í heimi flugsins. Þessi óreglulegi vindur getur verið missterkur og er háður þeim veðurfarslegu aðstæðum sem eru á jörðu niðri og stöðu almennra veðurkerfa í háloftunum. Erfitt er að spá nákvæmlega fyrir um kvikuhreyfingar í loftinu enda þótt mælingar á vindbreytingum með hæð og athuganir á stöðugleika loftsins gefi vissar vísbendingar. Það er oft að tilkynningar um ókyrrð komi frá flugmönnunum sjálfum.Þrír flokkar ókyrrðar Í veðurspá sem flugmenn fá fyrir flug er líklegrar ókyrrðar getið og hún flokkuð þrjá flokka, eftir styrk. Fyrsti flokkurinn er lítil ókyrrð. Það er vel merkjanleg kvika þar sem tiltölulega auðvelt er fyrir flugvélina að halda hæð og stefnu. Sumir vilja lýsa þessari ókyrrð þannig að um sé að ræða nokkurs konar "nudd" flugvélarinnar í loftinu. Annar flokkurinn er miðlungs ókyrrð. Flugvélin veltur talsvert og sveiflast upp og niður. Fólk fer öðru hverju í sætisólar og erfitt er að ganga um vélina. Lausir hlutir færast til. Flugvélar lenda alloft í slíkri ókyrrð. Og þriðji flokkurinn er mikil ókyrrð: Flugvélin kastast til og illgerlegt er að halda hæð. Vélin er jafnvel stjórnlaus á köflum. Fólk rikkir í sætisólar og lausir hlutir kastast til. Hættan sem fyrst og fremst skapast af slíkri ókyrrð er að fólk slasist þegar lausir hlutir kastast á það. Vissulega er þetta stig ókyrrðar óþægilegt að upplifa en hafa verður í huga að sjálf flugvélin er hönnuð til að þola slíka ókyrrð. Stundum heyrir maður fólk tala um að flugvélar geti lent í einhverskonar lofttæmi eða loftleysu. Slíkt alrangt. Það er alltaf loftmassi sem umlykur vélina. Vandinn er að lofthreyfingin er á köflum ekki aðeins lárétt, heldur líka lóðrétt eins og fyrr segir. Og þó vélin kunni að falla um einhverja tugi metra kemur alltaf að því að flugvélin grípi lárétta loftstrauminn á ný. Svona tilvik eru vissulega ónotaleg. Eftir að flugmenn hafa staðfest mikla ókyrrð er flug ekki planlagt yfir það svæði heldur sveigt af leið. Við getum því í alla staði verið róleg þó flugvélar lendi í óþægilegri ókyrrð, enda flugið einn öruggasti ferðamáti sem völ er á.
Veður Mest lesið Lögregla dreifði gjörbreyttri mynd af díselþjófum Innlent „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Innlent Ferðamaður lést við Breiðamerkursand Innlent Falið ofbeldi gegn eldri borgurum: „Þetta er barnið mitt, ég ól það upp, gerði ég mistök?“ Innlent „Það er rosalega ljótt að segja þetta en mér líður bara þannig“ Innlent Lögregla biðst afsökunar vegna myndarinnar Innlent Líkir aðferðum forstjóra Landsvirkjunnar við heimilisofbeldi Innlent Í áfalli eftir að hafa fengið bréf frá árásarmanninum inn um lúguna Erlent Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Innlent Spáin versnar á ný og gul viðvörun í Eyjum Veður Fleiri fréttir Tjaldsvæði á Norðurlandi óðum að fyllast Framkvæmdir við Hvammsvirkjun stöðvaðar Borgin hafnar yfirlýsingum KSÍ Fólk varist dúfur í Vestmannaeyjum Ógnaði vegfarendum með stórum hníf Ferðamaður lést við Breiðamerkursand „Í Evrópumálum tel ég að þetta sé ekki rétti tíminn að fara í þá vegferð“ Falið ofbeldi gegn eldri borgurum: „Þetta er barnið mitt, ég ól það upp, gerði ég mistök?“ Ísbjarnareftirlit á Vestfjörðum Íslenskum nemendum fækkar en erlendum fjölgar Lögregla biðst afsökunar vegna myndarinnar Þyrlan kölluð út vegna bráðra veikinda á Breiðamerkursandi Ofbeldi gegn eldri borgurum oft hulið Aukið viðbragð í öllum deildum lögreglu Lögregla dreifði gjörbreyttri mynd af díselþjófum Sendinefnd ESB tjáir sig ekki um tollana Líkir aðferðum forstjóra Landsvirkjunnar við heimilisofbeldi Breiðan „tjakkast upp“ og varað við framhlaupi við hraunjaðrana Meiddist á handlegg og fótum þegar glerhurð brotnaði „Það er rosalega ljótt að segja þetta en mér líður bara þannig“ Segir viðbrögð Bjarnheiðar vekja „óþægilegar minningar“ „Hef ekki hitt neinn arkitekt sem finnst þetta góð hugmynd“ Komu göngumönnum í sjálfheldu til aðstoðar Á bát í Kyrrahafi þegar skjálftaflóðbylgjur skullu á Rússnesk herflugvél mætt í Landeyjarnar „Ég held að þetta sé ekki bóla“ Kona flutt á spítala eftir fjóhjólaslys Vara við að gangast undir fegrunarmeðferðir hjá óviðurkenndum aðilum „Sjaldan hefur stjórnmálamaður verið hamflettur jafn rækilega“ Lét högg og spörk dynja á foreldrunum í tíu klukkustundir Sjá meira