Lífið

Nýtt handverk á gömlum merg

Sendiráð Íslands og Danmerkur munu opna handverkssýninguna Transform - Nýtt handverk á gömlum merg þann 29. júní n.k. í sendiráði Norðurlandanna í Berlín. Þar sýnir handverksfólk og hönnuðir frá vestnorrænu löndunum þremur, Færeyjum, Grænlandi og Íslandi, handverk, listmuni og hönnun sem er nútímaleg en stendur þó föstum fótum í handverkshefðum landanna þriggja. Sýningin er farandsýning og var upphaflega opnuð á Norðurbryggju í Kaupmannahöfn í maí 2005 en hefur síðan verið sett upp á Álandseyjum, í Færeyjum og í Eistlandi og síðast var hún í Norræna húsinu í Reykjavík. Sýningin í Berlín stendur til til júlíloka en eftir það er áformað að flytja hana til Grænlands.

Frá Færeyjum koma sjö textíllistamenn. Þeir vinna úr færeyskri ull og nýta sér þá margvíslegu möguleika sem hráefnið hefur. Frá Grænlandi koma tólf lista- og handverksmenn. Þeir sýna stóra og litla skúlptúra, tupilakka, hnífa og muni úr beini, steini og skinni. Íslensku þátttakendurnir eru sextán og koma frá Gullsmíðafélagi Íslands og sýna þeir skartgripi úr gulli og silfri og verður áherslan á hinu hefðbundna íslenska víravirki. Á sýningunni er megináherslan á nútíma gæðahandverk en einnig eru sýndir listmunir og vinnuaðferðir frá nítjándu og tuttugustu öld auk þess sem hráefnið sem notað er, ull, steinn og bein og gull og silfur, er kynnt . Gamlar vinnuaðferðir þjóðanna verða sýndar af myndbandi og því hægt að bera þær saman við nútímaaðferðir.

Vestnorrænu löndin þrjú, Ísland, Grænland og Færeyjarnar eru fátæk af hráefnum og náttúruöflin eru oft á tíðum óblíð. Handverk landanna ber þess merki að til að komast af þurfti hugmyndaflug, nýtni og útsjónarsemi. Munirnir á handverkssýningunni bera þess vitni að þó efniviðurinn sé fábreyttur getur útkoman verið ríkuleg.

Færeyjar draga nafn sitt af fé og er það lýsandi fyrir mikilvægi ullarinnar sem oft hefur verið kölluð gull eyjanna. Ullin skiptist í gróft tog, sem notað var í þráð og grófari flíkur, og fínt þel, sem gott var í sokka, nærklæði og ýmsar spariflíkur. Færeyskt fé er litríkt og fyrr á öldum voru einnig notaðir heimagerðir litir úr mosa og skófum en á 18. öld hófst innflutningur á lit. Færeyskir nútímahönnuðir nota ull, skinn og önnur efni, sem þeir blanda saman við á hugvitsamlegan hátt, og eru óhræddir að gera tilraunir og reyna að finna nýja notkunarmöguleika fyrir gull eyjanna.

Hefðbundið grænlenskt handverk sameinar list og notagildi. Skrautið á þjóðbúningnum, munstrin á grímunum og táknin á veiðarfærunum; allt hafði þetta sína þýðingu í veiðisamfélögum inútíta, sem var jafn óaðskiljanlegt frá gripnum og sjálft notagildið. Skreytingin fékk merkingu í gripnum og trúnni á að andi hennar hefði tilgang, sem yki notagildið. Þó mikil breyting hafi orðið með menntun grænlenskra listamanna og aukinni eftirspurn og markaði fyrir grænlenska handverksmuni, sem hafa einungis fagurfræðilegt gildi, þá er enn að finna merki um hina fornu handverkshefð Grænlendinga í nútímahandverki.

Víravirki eru gerð úr silfurþráðum og er ein elsta gerð íslenskrar silfursmíði sem þekkt er og hefur þessi aðferð verið notuð frá miðöldum. Áður fyrr var aðferðin mest notuð til skreytinga á húsgögnum og kirkjumunum en á 18. og 19. var íslenska kvenbúningnum breytt og hið svokallaða kvensilfur kom til sögunnar. Þetta voru m.a. beltissylgjur, skreyttir hnappar og nælur sem gerðar voru úr víravirki. Á sýningunni má sjá hvernig íslenskir gullsmiðir reyna að nota íslensku víravirkishefðina til að gera nútímalega skartgripi.

Björn G. Björnsson leikmyndahönnuður hannaði sýninguna og þriggja manna nefnd valdi sýningarmunina en í henni sátu Aðalsteinn Ingólfsson listfræðingur frá Íslandi og myndlistarmennirnir Thue Christiansen frá Grænlandi og Bárður Jakupsen frá Færeyjum. Verkefnisstjóri sýningarinnar er Reynir Adólfsson en þetta er í þriðja sinn sem hann stendur fyrir vestnorrænni handverkssýningu, fyrri sýningarnar voru sýningarnar Vestnorden Arts and Crafts 2002 og 2004 sem fram fóru á Íslandi og hægt er að kynna sér á vefnum www.vestnordencrafts.com.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×