Er þetta hinn nýi hvíti karl­maður?

Þegar Haig, sem þekktastur var fyrir bók um baráttu sína við þunglyndi, sagðist ætla að skrifa um hætturnar sem karlmönnum stafaði af staðalhugmyndum um karlmennsku, ætlaði allt um koll að keyra.

„Þetta er eins og ef hvít manneskja skrifaði bók um hvað það er erfitt að vera hvítur,“ sagði einn andmælenda, sem flestir kenndu sig við femínisma.

Haig reyndi að útskýra mál sitt. Hann kvaðst sjálfur vera femínisti. „Ég er ekki að afneita kúgun kvenna, ég er að reyna að berjast gegnhenni með því að kalla eftir sveigjanlegri túlkun á karlmennskuhugtakinu.“

En Twitter lét ekki segjast. „Femínismi var ekki fundinn upp til að hjálpa karlmönnum.“

Alþjóðadagur karlmannsins

Í síðustu viku var alþjóðadegi karlmannsins fagnað.

Af því tilefni skrifaði forsætisráðherra Bretlands, Keir Starmer, syni sínum opið bréf. Hann sagði „ekki auðvelt“ fyrir unga karlmenn „að alast upp nú á tímum“ og hvatti son sinn og kynbræður hans til að tala um tilfinningar sínar. Sama dag kynnti ríkisstjórn Bretlands fyrstu heilsufarsáætlun Englands fyrir karlmenn, sem ætlað er að taka á vanda á borð við þunglyndi, sjálfsvíg, alkóhólisma og spilafíkn.

Aðgerðir breskra stjórnvalda sýna þá viðhorfsbreytingu sem hefur átt sér stað frá því að Matt Haig var „krossfestur“ – eins og dagblaðið Guardian komst að orði í fyrirsögn – fyrir áratug.

En veröldin virðist aldrei geta verið án útnefnds illmennis lengi.

Gellupólitík og gripdeildir

Kvennaverkfallið hér á landi í síðasta mánuði vakti með mörgum hörð viðbrögð. Var jafnréttisbaráttan sögð hafa snúist upp í svonefnda „gellupólitík“: „framapot“ og „hagsmunagæslu“ „ákveðinna“ kvenna með „miðstéttarsjálfsvitund“ sem hagnýttu sér „félagslegan meðbyr með jafnréttisbaráttu fyrri tíma“ til að krefjast forréttinda sér til handa „sem sögulega tilheyrðu karlmönnum“.

Svo virtist sem konur, sem fjölmenntu í miðbæinn á kvennafrídaginn, stunduðu ekki jafnréttisbaráttu heldur gripdeildir. Helsti skaðvaldur samfélagsins voru nú kvenkyns millistjórnendur sem drukku latte með möndlumjólk.

Það er hins vegar ekkert nýtt að fjöldinn vilji brenna á báli miðaldra millistéttarkerlingar.

Vorið 2021 fékk ég tölvupóst frá bókaútgefanda mínum í Bretlandi þar sem ég var beðin um að fylla út eyðublað. „Við viljum að þú leggir okkur lið í vegferð okkar að auknum fjölbreytileika forlagsins,“ skrifaði framkvæmdastjórinn.

Ég vissi strax hvað klukkan sló.

Útgáfubransinn hafði legið undir ámæli fyrir að vera undirlagður af hvítum, miðaldra millistéttarkonum.

„Útgáfuheimurinn er hvítur og kvenkyns,“ kvað í fordæmandi fyrirsögn í Guardian. Könnun meðal 34 forlaga og átta bókmenntarita í Bandaríkjunum sýndi að 78% starfsfólks var hvítt á hörund og 79% var kvenkyns. Rithöfundurinn Marlon James, handhafi bresku Booker bókmenntaverðlaunanna, sakaði útgefendur um að „selja sig hinni stöðluðu, hvítu konu og langþjáðum, taugatrekktum prósa hennar með úthverfi að sögusviði.“

„Við getum ekki lagað það sem við mælum ekki,“ sagði í bréfi framkvæmdastjórans, sem bað höfunda forlagsins um að skilgreina sig út frá aldri, kyni og bakgrunni.

Ég hugðist ekki undirrita eigin aftökuskipun, sama hversu vel meinandi hún virtist öðrum. Ég fyllti aldrei út eyðublaðið.

Æstur múgur lítið fyrir staðreyndir

Krísa karlmannsins, sem Keir Starmer leitast nú við að laga, blasti við árið 2015. En æstur múgur er sjaldan mikið fyrir staðreyndir. Matt Haig hætti við að skrifa bók sína.

Fólk sem varar nú við bakslagi í jafnréttisbaráttunni er sakað um „tilefnislausan bölmóð”. En þeir sem héldu því fram að kvennafrídagurinn gengi bara út á „stuð og stemningu“ virtu að vettugi staðreyndir:

• Fimm árum eftir að fyrsta barn fæðist foreldrum hér á landi eru rauntekjur mæðra að jafnaði 36,5% lægri en tekjur feðra.
• Meirihluti öryrkja á Íslandi er konur og 28% kvenna á aldrinum 60-66 ára eru öryrkjar.
• Konur innan Evrópusambandsins vinna „launalaust“ frá 17. nóvember og út árið vegna launamunar kynjanna.

Heiðraðar með súluriti

Hvítir karlmenn eiga alla mína samúð. Ég veit hvernig þeim líður. Því ég er hinn nýi hvíti karlmaður.

Ekki er þó ástæða til að örvænta. Við miðaldra kerlingar getum yljað okkur við loga bálsins sem tendrað hefur verið okkur til höfuðs og þá tilhugsun að þegar múgurinn missir áhugann og snýr sér að næsta illmenni fáum við kannski, alveg eins og karlarnir sem voru krossfestir á undan okkur, heilan dag okkur til heiðurs þar sem launamunur kynjanna verður settur upp í súluriti og okkur færðar þakkir fyrir þriðju vaktina.

Hverjum verður kastað á bálið á eftir okkur látum við okkur engu varða – ekki frekar en hvíti miðaldra karlmaðurinn sem var framkvæmdastjóri bókaútgáfunnar sem lét brennimerkja allar miðaldra konurnar innan fyrirtækisins til að enda ekki sjálfur fyrir rannsóknarrétti múgsins – því það er einfaldlega svo góð tilfinning að vera komin aftur í náðina.

Engin leið er að segja til um hver endar næst á bálinu. Verður það kannski þú?