Á bak við tjöldin Arnar Þór Jónsson skrifar 8. október 2024 12:02 Stjórnmálin eiga að byggjast á grundvallarviðmiðum. Stjórnmálaflokkar bjóða fram lista og skuldbinda sig til að framfylgja sínum viðmiðum. Á Íslandi hefur það gerst að flokkarnir hafa hrokkið af sinni hugmyndafræðilegu rót. Afleiðingin hefur orðið sú að stjórnmálin hafa orðið stefnulaus, ófyrirsjáanlegur hrærigrautur. Í sinni verstu mynd fara þau að snúast um hagsmuni valdamanna, en ekki kjósenda. Hér þarf endurnýjunar við. Stofnendur og stuðningsmenn Lýðræðisflokksins hafa fengið nóg af stefnulausri siglingu þjóðarskútunnar því öll berum við í brjósti ættjarðarást til landsins okkar og alls þess góða sem það hefur gefið okkur. Snúa verður stýrinu án tafar ef ekki á illa að fara. Ábyrgðin á að það verði gert hvílir á okkur Íslendingum, því allt ríkisvald stafar frá þjóðinni. Það erum við sem kjósum fulltrúa á Alþingi. Hlutverk þingmanna er að setja lög og svara til ábyrgðar gagnvart kjósendum. Í ljósi alls framanritaðs er erfitt að skilja áhuga íslenskra ráðamanna á því að framselja völd og áhrif úr landi til erlendra stofnana, sbr. nú m.a. frumvarp utanríkisráðherra um breytingu á EES samningnum viðvíkjandi bókun 35. Miklir hagsmunir eru við það bundnir að Íslendingar átti sig á þeim straumum sem móta stjórnmálin nú á dögum. Vísbendingar eru nú um að þar styrkist nú straumar sem eru ekki lýðræðislegir og hirða ekkert um klassískt frjálslyndi, heldur sigla áfram undir flaggi gervifrjálslyndis og gervilýðræðis. Í bókinni Framfaragoðsögnin eftir Georg Henrik von Wright (útg. 1993) fá finna umfjöllun sem varpa gagnlegu ljósi á samhengið sem hér um ræðir: Bandalag vísinda, tækni og iðnaðar mætti nefna tækniveldi. Tilhneiging þess er að verða alþjóðlegt og hafið yfir landamæri. Þar með verður það einnig sífellt óháðara því félagslega og pólitíska kerfi sem þróast hefur innan þjóðríkjanna og reist er á menningarlegum og þjóðernislegum venslum. Aukin spenna milli hins þjóðlega og hins yfirþjóðlega, milli hins pólitíska stjórnarforms og tækniveldisins, er eitt af dæmigerðum þjóðfélagseinkennum menningarinnar í lok tuttugustu aldar. [...] við lifum á tímum þegar tækniveldið er um það bil að taka völdin af pólitíska kerfinu. Ákvarðanir sem teknar eru innan hins síðarnefnda eru oft aðeins staðfesting á því sem hrundið hefur verið í framkvæmd innan hins fyrrnefnda. [Bls. 106-107] Tækniveldið stefnir að heimsumsvifum, um allan hnöttinn, milli ríkja eða öllu heldur þvert yfir landamæri. Pólitíska kerfið er samkvæmt hefð skipulagt innan þjóðríkja. Með einföldun má kalla stjórn tækniveldisins tækniræði, stjórn pólitíska kerfisins lýðræði. Milli þessara tveggja stjórnkerfa ríkir margs konar spenna. [ ...] hið þjoðlega pólitíska kerfi er á góðri leið með að hverfa inn í hið hnattræna tækniveldi. Ríkisstjórnum og þjoðþingum er stillt upp gagnvart veruleika sem þau hafa átt lítinn eða engan þátt í að skapa en neyðast þó til að aðlaga framtíðarákvarðanir sínar eftir afleiðingum hans og kröfum. Hið pólitíska kerfi er þannig milli steins og sleggur. annars vegar er fólkið eða kjósendurnir sem það hefur þegið umboð sitt frá og hins vegar er þrýsingur ákveðinna afla sem ríkisstjórnir þjóðríkjanna hafa engin yfirráð yfir. Þetta skapar trúnaðarbrest milli fólksins og þjóðkjörinna fulltrúa þess. Eitt af sjúkdómseinkennunum er það sem í daglegu tali kallast leiði á stjórnmálum og stjórnmálamönnum. Alvarlegara er að kjósendur hætti að treysta því að hinar lýðræðislegu stjórnarstofnanir séu þeirra leið til að taka þátt í ákvörðun þess sem gera skal. Upp kemur ástand sem ekki er ofmælt að kalla kreppu lýðræðisins. Einstaklingurinn, sem lítur ekki lengur á sig sem borgara í þjoðfélagi þar sem vilji hans eða hennar á aðild að ákvörðunum, verður í staðinn einangruð einkapersóna sem mænir á sína eigin spegilmynd. Bls. [124-125] Samantekt Hér að framan er lýst straumum sem renna undir yfirborði lýðræðislegrar umræðu. Að baki búa risastór, alþjóðleg fjármála- og hagsmunaöfl sem vilja seilast til áhrifa á vettvangi þjóðríkjanna. Gegn þessu þarf að standa lýðræðislegan vörð og tryggja að ekki verði hróflað við grunnstoðum lífsgæða í landinu, þ.m.t. náttúruauðlindum, orku, vatnsnýtingu, umhverfisvernd o.fl. Ég hvet lesendur til rýna í gegnum yfirborð daglegrar umræðu og greina hvað býr að baki. Ísland þarf ekki – og á ekki – að þurfa að sópast með straumnum. Við þurfum ekki að afhenda vald og áhrif úr landi til fólks sem við þekkjum ekki. Kjörnum fulltrúum okkar leyfist ekki að afsala íslensku ríkisvaldi (valdi þjóðarinnar) til erlendra ríkja eða ríkjabandalaga. Slíkt má a.m.k. ekki gerast nema að undangenginni upplýstri umræðu og viðeigandi breytingum á stjórnarskrá. Sjálfsákvörðunarréttur verður ekki varinn með því að taka upp stjórnlyndi. Lýðræðið verður ekki varið með því að taka upp tækniræði. Höfundur er lögmaður og stofnandi Lýðræðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Arnar Þór Jónsson Lýðræðisflokkurinn Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard Skoðun Skoðun Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason skrifar Sjá meira
Stjórnmálin eiga að byggjast á grundvallarviðmiðum. Stjórnmálaflokkar bjóða fram lista og skuldbinda sig til að framfylgja sínum viðmiðum. Á Íslandi hefur það gerst að flokkarnir hafa hrokkið af sinni hugmyndafræðilegu rót. Afleiðingin hefur orðið sú að stjórnmálin hafa orðið stefnulaus, ófyrirsjáanlegur hrærigrautur. Í sinni verstu mynd fara þau að snúast um hagsmuni valdamanna, en ekki kjósenda. Hér þarf endurnýjunar við. Stofnendur og stuðningsmenn Lýðræðisflokksins hafa fengið nóg af stefnulausri siglingu þjóðarskútunnar því öll berum við í brjósti ættjarðarást til landsins okkar og alls þess góða sem það hefur gefið okkur. Snúa verður stýrinu án tafar ef ekki á illa að fara. Ábyrgðin á að það verði gert hvílir á okkur Íslendingum, því allt ríkisvald stafar frá þjóðinni. Það erum við sem kjósum fulltrúa á Alþingi. Hlutverk þingmanna er að setja lög og svara til ábyrgðar gagnvart kjósendum. Í ljósi alls framanritaðs er erfitt að skilja áhuga íslenskra ráðamanna á því að framselja völd og áhrif úr landi til erlendra stofnana, sbr. nú m.a. frumvarp utanríkisráðherra um breytingu á EES samningnum viðvíkjandi bókun 35. Miklir hagsmunir eru við það bundnir að Íslendingar átti sig á þeim straumum sem móta stjórnmálin nú á dögum. Vísbendingar eru nú um að þar styrkist nú straumar sem eru ekki lýðræðislegir og hirða ekkert um klassískt frjálslyndi, heldur sigla áfram undir flaggi gervifrjálslyndis og gervilýðræðis. Í bókinni Framfaragoðsögnin eftir Georg Henrik von Wright (útg. 1993) fá finna umfjöllun sem varpa gagnlegu ljósi á samhengið sem hér um ræðir: Bandalag vísinda, tækni og iðnaðar mætti nefna tækniveldi. Tilhneiging þess er að verða alþjóðlegt og hafið yfir landamæri. Þar með verður það einnig sífellt óháðara því félagslega og pólitíska kerfi sem þróast hefur innan þjóðríkjanna og reist er á menningarlegum og þjóðernislegum venslum. Aukin spenna milli hins þjóðlega og hins yfirþjóðlega, milli hins pólitíska stjórnarforms og tækniveldisins, er eitt af dæmigerðum þjóðfélagseinkennum menningarinnar í lok tuttugustu aldar. [...] við lifum á tímum þegar tækniveldið er um það bil að taka völdin af pólitíska kerfinu. Ákvarðanir sem teknar eru innan hins síðarnefnda eru oft aðeins staðfesting á því sem hrundið hefur verið í framkvæmd innan hins fyrrnefnda. [Bls. 106-107] Tækniveldið stefnir að heimsumsvifum, um allan hnöttinn, milli ríkja eða öllu heldur þvert yfir landamæri. Pólitíska kerfið er samkvæmt hefð skipulagt innan þjóðríkja. Með einföldun má kalla stjórn tækniveldisins tækniræði, stjórn pólitíska kerfisins lýðræði. Milli þessara tveggja stjórnkerfa ríkir margs konar spenna. [ ...] hið þjoðlega pólitíska kerfi er á góðri leið með að hverfa inn í hið hnattræna tækniveldi. Ríkisstjórnum og þjoðþingum er stillt upp gagnvart veruleika sem þau hafa átt lítinn eða engan þátt í að skapa en neyðast þó til að aðlaga framtíðarákvarðanir sínar eftir afleiðingum hans og kröfum. Hið pólitíska kerfi er þannig milli steins og sleggur. annars vegar er fólkið eða kjósendurnir sem það hefur þegið umboð sitt frá og hins vegar er þrýsingur ákveðinna afla sem ríkisstjórnir þjóðríkjanna hafa engin yfirráð yfir. Þetta skapar trúnaðarbrest milli fólksins og þjóðkjörinna fulltrúa þess. Eitt af sjúkdómseinkennunum er það sem í daglegu tali kallast leiði á stjórnmálum og stjórnmálamönnum. Alvarlegara er að kjósendur hætti að treysta því að hinar lýðræðislegu stjórnarstofnanir séu þeirra leið til að taka þátt í ákvörðun þess sem gera skal. Upp kemur ástand sem ekki er ofmælt að kalla kreppu lýðræðisins. Einstaklingurinn, sem lítur ekki lengur á sig sem borgara í þjoðfélagi þar sem vilji hans eða hennar á aðild að ákvörðunum, verður í staðinn einangruð einkapersóna sem mænir á sína eigin spegilmynd. Bls. [124-125] Samantekt Hér að framan er lýst straumum sem renna undir yfirborði lýðræðislegrar umræðu. Að baki búa risastór, alþjóðleg fjármála- og hagsmunaöfl sem vilja seilast til áhrifa á vettvangi þjóðríkjanna. Gegn þessu þarf að standa lýðræðislegan vörð og tryggja að ekki verði hróflað við grunnstoðum lífsgæða í landinu, þ.m.t. náttúruauðlindum, orku, vatnsnýtingu, umhverfisvernd o.fl. Ég hvet lesendur til rýna í gegnum yfirborð daglegrar umræðu og greina hvað býr að baki. Ísland þarf ekki – og á ekki – að þurfa að sópast með straumnum. Við þurfum ekki að afhenda vald og áhrif úr landi til fólks sem við þekkjum ekki. Kjörnum fulltrúum okkar leyfist ekki að afsala íslensku ríkisvaldi (valdi þjóðarinnar) til erlendra ríkja eða ríkjabandalaga. Slíkt má a.m.k. ekki gerast nema að undangenginni upplýstri umræðu og viðeigandi breytingum á stjórnarskrá. Sjálfsákvörðunarréttur verður ekki varinn með því að taka upp stjórnlyndi. Lýðræðið verður ekki varið með því að taka upp tækniræði. Höfundur er lögmaður og stofnandi Lýðræðisflokksins.
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar