Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson skrifar 22. ágúst 2024 11:31 Tveir Akureyringar birtu nýlega grein hér á Vísi þar sem þeir færa rök fyrir því að Fjársýslan megi samkvæmt lögum ekki semja við Rapyd um færsluhirðingu fyrir opinberar stofnanir á Íslandi. Þau rök sem þar voru færð fram eiga ekki bara við um Fjársýsluna heldur öll fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir - því viðskipti við Rapyd eru brot á alþjóðalögum sem íslenska ríkið hefur skuldbundið sig til að hlíta - og þar með allir þegnar landsins. Ísraelska fyrirtækið Rapyd keypti íslenska fyrirtækið Valitor árið 2021 og breytti nafni þess í Rapyd Europe. Útibúið á Íslandi er alfarið í eigu Rapyd og stjórnarformaður þess er jafnframt forstjóri Rapyd í Ísrael. Rapyd stundar viðskipti á hernumdum svæðum Ísraels í Palestínu, svonefndum landtökubyggðum. Þá hafa fjölmiðlar í Ísrael sagt frá því að Rapyd vinni með ísraelska hernum í stríðsrekstrinum og hafi sett upp sérstakta stríðsstofu þar sem unnið sé með hernum að því að rekja og stoppa peningasendingar til Hamas og annarra andstæðinga Ísraels. Rapyd er því beinn þátttakandi í stríðinu á Gaza og manndrápunum þar. Af þessum sökum mega opinber fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir á Íslandi ekki eiga viðskipti við Rapyd. Það sama gildir um einkafyrirtæki því þeim ber einnig að fara að lögum og hlíta alþjóðlegum skuldbindingum Íslands. Viðskipti við Rapyd er brot á alþjóðalögum sem Ísland hefur skuldbundið sig til að fylgja Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna beindi árið 2022 spurningum til Alþjóðadómstólsins vegna hernumdu svæða Ísraels í Palestínu. Fyrir mánuði síðan skilaði dómstóllinn niðurstöðu þar sem segir afdráttarlaust að hernám Ísraels sé ólöglegt samkvæmt alþjóðalögum og því beri að hætta svo fljótt sem hægt sé og Ísrael beri að greiða Palestínumönnum bætur. Samkvæmt þessum nýja úrskurði dómstólsins ber öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna skylda til að leita allra leiða sem þau geta til að binda enda á þetta ólöglega hernám og þau mega ekki gera neitt sem styður eða styrkir yfirráð Ísraels á hernumdu svæðunum. Af þessum úrskurði leiðir að íslenska ríkið eða hérlend fyrirtæki eða stofnanir þess mega ekki skipta við fyrirtæki sem reka starfsemi á hernumdu svæðunum eins og Rapyd gerir. Enn síður mega þau skipta við fyrirtæki sem vinna með ísraelska hernum að því að viðhalda eða styrkja hernámið eins og Rapyd gerir. Viðskipti við Rapyd eru því skýlaust brot á alþjóðalögum samkvæmt úrskurði Alþjóðadómstólsins. Fyrr í sumar ítrekaði norska utanríkisráðuneytið aðvörun til fyrirtækja um að með því að eiga viðskipti við fyrirtæki sem starfa á hernumdu svæðum Ísraels í Palestínu væru þau að brjóta alþjóðalög þar á meðal um mannréttindi. Sams konar viðvaranir hefur Evrópusambandið og mörg ríki gefið út. Þessar aðvaranir eiga alveg eins við um íslensk fyrirtæki og stofnanir. Það er alvarlegt ef fyrirtæki og stofnanir ganga gegn alþjóðalögum og skuldbindingum Íslands og slík mál geta vel endað fyrir dómstólum. En það eru fleiri góðar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd en sú að þau viðskipti eru brot á alþjóðalögum. Viðskipti við Rapyd geta skapað áhættu Það gefur auga leið að opinberir aðlilar á Íslandi geta ekki með góðri samvisku tengt greiðslukerfi sín við kerfi sem er notað af hernaðaryfirvöldum sem standa í stríðsrekstri. Með því er öryggi okkar ógnað með margvíslegum hætti vegna beinnar tengingar við átök sem Ísland er ekki aðili að. Bandaríska fjármálaráðuneytið hefur tvívegis á þessu ári varað fjármálafyrirtæki heimsins við því að flytja fjármuni til hinna herskáu landtökumanna á herteknu landi í Palestínu og sagt að fyrirtæki sem það geri verði beitt þvingunum af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Miðað við herskáar yfirlýsingar forstjóra Rapyd er ekki útilokað að starfsemi þess verði beitt slíkum þvingunum í framtíðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir viðskiptavini Rapyd. Seðlabanki Íslands hefur lýst áhyggjum af því að greiðslumiðlun á Íslandi sé ekki í höndum innlendra aðila. Í því sé fólgin margvísleg áhætta og möguleikar okkar til að bregðast við óvæntum uppákomum séu skertir vegna þessa. Samningar opinberra aðila við ísraelska fyrirtækið Rapyd genga þvert gegn þessum viðvörunum og gætu haft alvarlegar afleiðingar fyrir fjármálaöryggi Íslands. Orðsporsáhætta þeirra sem skipta við Rapyd Snemma á þessu ári birti Alþjóðadómstóllinn í Haag þá niðurstöðu sína að líklega væri hernaður Ísraels á Gaza þjóðarmorð. Endanlegur úrskurður dómstólsins verður birtur fyrir lok ársins. Ef niðurstaðan verður sú, sem margt bendir til, að hernaður Ísraels á Gaza verði úrskurðaður þjóðarmorð væru fyrirtæki á Íslandi, félagasamtök og stofnanir í viðskiptum við fyrirtæki sem tekur beinan þátt í þjóðarmorði. Með viðskiptum við Rapyd væru þau beinlínis að stuðla að þjóðarmorði í Palestínu. Sú skömm verður mikil og mun seint gleymast. Eru stjórnendur virkilega tilbúnir að taka áhættuna á að setja svo ljótan blett á sjálft sig, fyrirtæki sitt, stofnun eða félagasamtök? Það er ekki hægt að bjóða fólki frá Palestínu að skipta við Rapyd Á Íslandi býr núna töluverður hópur fólks frá Palestínu. Fólk sem hefur fengið leyfi til að setjast hér að og er nú hluti af samfélagi okkar. Við verðum að taka tillit til þessa fólks og alls þess sem þau hafa gengið í gegnum. Það er ekki hægt að ætlast til þess þegar þau þurfa að eiga viðskipti við opinberar stofnanir, félagasamtök eða fyrirtæki á Íslandi að þá verði það í gegnum Rapyd sem tekur beinan þátt í stríði gegn fjölskyldu þeirra og vinum á Gaza. Það segir sig sjálft að slíkt nær ekki nokkurri átt. Mikill meirihluti Íslendinga vill ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd Samkvæmt könnun sem Maskína gerði í mars síðastliðnum vildu tæp 60% Íslendinga ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd sem greiðslumiðil. Óhætt er að fullyrða að þessi tala hefur hækkað síðan þá með áframhaldandi drápum á varnarlausu fólki, konum og börnum. Hundruð fyrirtækja á Íslandi hafa hætt viðskiptum við Rapyd og fjölmörg eru á þeirri leið (sjá hirdir.is þar sem fólk skráir og fylgist með fyrirtækjum). Þessi fyrirtæki hafa samvisku eða vilja ekki ganga í berhögg við einlægar tilfinningar fólks. Þau fyrirtæki, stofnanir og félagasamtök sem skipta við Rapyd ganga hinsvegar þvert gegn vilja almennings með því að skipta við fyrirtæki sem mikill meirhluti þjóðarinnar vill alls ekki skipta við af samviskuástæðum. Hvers vegna í ósköpunum? Niðurstaða Rökin fyrir því að skipta frekar við íslensk fyrirtæki en hið ísraelska Rapyd eru mörg og sterk. Þau eru lögfræðileg, skynsamleg og mannleg. Það er ekki eftir neinu að bíða. Skiptum strax í dag. Höfundur er áhugamaður um mannréttindi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn B. Björnsson Greiðslumiðlun Mest lesið Íslenskur útgerðarmaður, evrópsk verkakona Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Embættismenn og stjórnmálamenn 30 ára Pétur Berg Matthíasson Skoðun Áhrifaleysið – trúa menn því virkilega? Andrés Pétursson Skoðun Maður á sviði: Narsissisti í nánu sambandi Hrafnhildur Sigmarsdóttir Skoðun Sýrland í stuttu máli Omran Kassoumeh Skoðun Bílastæði eru hættulegri en þú heldur Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Köld eru kvennaráð – eða hvað? Halla Hrund Logadóttir Skoðun Brottvísanir frá sjónarhorni íslenskukennara Sigurlín Bjarney Gísladóttir Skoðun Er Vernd einkarekið fangelsi í dulargervi áfangaheimilis? Ólafur Ágúst Hraundal Skoðun Halldór 07.12.2024 Halldór Skoðun Skoðun Áhrifaleysið – trúa menn því virkilega? Andrés Pétursson skrifar Skoðun Íslenskur útgerðarmaður, evrópsk verkakona Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Embættismenn og stjórnmálamenn 30 ára Pétur Berg Matthíasson skrifar Skoðun Sýrland í stuttu máli Omran Kassoumeh skrifar Skoðun Er Vernd einkarekið fangelsi í dulargervi áfangaheimilis? Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun Eftirlifendur fá friðarverðlaun Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Við getum stöðvað kynbundið ofbeldi Hildur Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferð dýranna Árni Alfreðsson skrifar Skoðun Réttur kvenna til lífs Ólöf Embla Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Bílastæði eru hættulegri en þú heldur Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá Kvennafrídeginum árið 2025 Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Framtíðarsýn skóla og frístundastarfs í Lauganes- og Langholtshverfi Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Getur rafmagnið lært af símanum? Sigurður Jóhannesson skrifar Skoðun „Fé fylgi sjúklingi – ný útfærsla“ Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Aðgengi og lífsgæði eldri borgara í stafrænni framtíð: Hvað getum við gert betur? Hildur María Friðriksdóttir skrifar Skoðun Loftslagsmál eru orkumál Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lánakvótar opna á nýja möguleika í hagstjórn Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Tímaskekkja í velferðarríki Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Ahimsa: Siðferði kjöts og innflytjendamála Rajan Parrikar skrifar Skoðun Valkyrjustjórnin skyldi íslensk flugfélög til gæludýraflutninga í farþegaflugvélum Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stigmögnun ofbeldis í nánum samböndum Kristín Snorradóttir skrifar Skoðun Brottvísanir frá sjónarhorni íslenskukennara Sigurlín Bjarney Gísladóttir skrifar Skoðun Mun ný ríkisstjórn Íslands endurskoða hvalveiðileyfið? Elissa Phillips skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við raforkuöryggi almennings til framtíðar? Dagur Helgason skrifar Skoðun Erindisleysa Kennarasambandsins Ólafur Hauksson skrifar Skoðun Óvenjuleg hálka Sara Oskarsson skrifar Skoðun Það eru margar leiðir til að lækka vexti Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Voru aðdragandi og úrslit þingkosninga lýðræðisleg? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Krísan sem heimurinn hundsar: kynbundið ofbeldi í átökum Birta B. Kjerúlf ,Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Köld eru kvennaráð – eða hvað? Halla Hrund Logadóttir skrifar Sjá meira
Tveir Akureyringar birtu nýlega grein hér á Vísi þar sem þeir færa rök fyrir því að Fjársýslan megi samkvæmt lögum ekki semja við Rapyd um færsluhirðingu fyrir opinberar stofnanir á Íslandi. Þau rök sem þar voru færð fram eiga ekki bara við um Fjársýsluna heldur öll fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir - því viðskipti við Rapyd eru brot á alþjóðalögum sem íslenska ríkið hefur skuldbundið sig til að hlíta - og þar með allir þegnar landsins. Ísraelska fyrirtækið Rapyd keypti íslenska fyrirtækið Valitor árið 2021 og breytti nafni þess í Rapyd Europe. Útibúið á Íslandi er alfarið í eigu Rapyd og stjórnarformaður þess er jafnframt forstjóri Rapyd í Ísrael. Rapyd stundar viðskipti á hernumdum svæðum Ísraels í Palestínu, svonefndum landtökubyggðum. Þá hafa fjölmiðlar í Ísrael sagt frá því að Rapyd vinni með ísraelska hernum í stríðsrekstrinum og hafi sett upp sérstakta stríðsstofu þar sem unnið sé með hernum að því að rekja og stoppa peningasendingar til Hamas og annarra andstæðinga Ísraels. Rapyd er því beinn þátttakandi í stríðinu á Gaza og manndrápunum þar. Af þessum sökum mega opinber fyrirtæki, félagasamtök og stofnanir á Íslandi ekki eiga viðskipti við Rapyd. Það sama gildir um einkafyrirtæki því þeim ber einnig að fara að lögum og hlíta alþjóðlegum skuldbindingum Íslands. Viðskipti við Rapyd er brot á alþjóðalögum sem Ísland hefur skuldbundið sig til að fylgja Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna beindi árið 2022 spurningum til Alþjóðadómstólsins vegna hernumdu svæða Ísraels í Palestínu. Fyrir mánuði síðan skilaði dómstóllinn niðurstöðu þar sem segir afdráttarlaust að hernám Ísraels sé ólöglegt samkvæmt alþjóðalögum og því beri að hætta svo fljótt sem hægt sé og Ísrael beri að greiða Palestínumönnum bætur. Samkvæmt þessum nýja úrskurði dómstólsins ber öllum aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna skylda til að leita allra leiða sem þau geta til að binda enda á þetta ólöglega hernám og þau mega ekki gera neitt sem styður eða styrkir yfirráð Ísraels á hernumdu svæðunum. Af þessum úrskurði leiðir að íslenska ríkið eða hérlend fyrirtæki eða stofnanir þess mega ekki skipta við fyrirtæki sem reka starfsemi á hernumdu svæðunum eins og Rapyd gerir. Enn síður mega þau skipta við fyrirtæki sem vinna með ísraelska hernum að því að viðhalda eða styrkja hernámið eins og Rapyd gerir. Viðskipti við Rapyd eru því skýlaust brot á alþjóðalögum samkvæmt úrskurði Alþjóðadómstólsins. Fyrr í sumar ítrekaði norska utanríkisráðuneytið aðvörun til fyrirtækja um að með því að eiga viðskipti við fyrirtæki sem starfa á hernumdu svæðum Ísraels í Palestínu væru þau að brjóta alþjóðalög þar á meðal um mannréttindi. Sams konar viðvaranir hefur Evrópusambandið og mörg ríki gefið út. Þessar aðvaranir eiga alveg eins við um íslensk fyrirtæki og stofnanir. Það er alvarlegt ef fyrirtæki og stofnanir ganga gegn alþjóðalögum og skuldbindingum Íslands og slík mál geta vel endað fyrir dómstólum. En það eru fleiri góðar ástæður til að hætta viðskiptum við Rapyd en sú að þau viðskipti eru brot á alþjóðalögum. Viðskipti við Rapyd geta skapað áhættu Það gefur auga leið að opinberir aðlilar á Íslandi geta ekki með góðri samvisku tengt greiðslukerfi sín við kerfi sem er notað af hernaðaryfirvöldum sem standa í stríðsrekstri. Með því er öryggi okkar ógnað með margvíslegum hætti vegna beinnar tengingar við átök sem Ísland er ekki aðili að. Bandaríska fjármálaráðuneytið hefur tvívegis á þessu ári varað fjármálafyrirtæki heimsins við því að flytja fjármuni til hinna herskáu landtökumanna á herteknu landi í Palestínu og sagt að fyrirtæki sem það geri verði beitt þvingunum af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna. Miðað við herskáar yfirlýsingar forstjóra Rapyd er ekki útilokað að starfsemi þess verði beitt slíkum þvingunum í framtíðinni með ófyrirsjáanlegum afleiðingum fyrir viðskiptavini Rapyd. Seðlabanki Íslands hefur lýst áhyggjum af því að greiðslumiðlun á Íslandi sé ekki í höndum innlendra aðila. Í því sé fólgin margvísleg áhætta og möguleikar okkar til að bregðast við óvæntum uppákomum séu skertir vegna þessa. Samningar opinberra aðila við ísraelska fyrirtækið Rapyd genga þvert gegn þessum viðvörunum og gætu haft alvarlegar afleiðingar fyrir fjármálaöryggi Íslands. Orðsporsáhætta þeirra sem skipta við Rapyd Snemma á þessu ári birti Alþjóðadómstóllinn í Haag þá niðurstöðu sína að líklega væri hernaður Ísraels á Gaza þjóðarmorð. Endanlegur úrskurður dómstólsins verður birtur fyrir lok ársins. Ef niðurstaðan verður sú, sem margt bendir til, að hernaður Ísraels á Gaza verði úrskurðaður þjóðarmorð væru fyrirtæki á Íslandi, félagasamtök og stofnanir í viðskiptum við fyrirtæki sem tekur beinan þátt í þjóðarmorði. Með viðskiptum við Rapyd væru þau beinlínis að stuðla að þjóðarmorði í Palestínu. Sú skömm verður mikil og mun seint gleymast. Eru stjórnendur virkilega tilbúnir að taka áhættuna á að setja svo ljótan blett á sjálft sig, fyrirtæki sitt, stofnun eða félagasamtök? Það er ekki hægt að bjóða fólki frá Palestínu að skipta við Rapyd Á Íslandi býr núna töluverður hópur fólks frá Palestínu. Fólk sem hefur fengið leyfi til að setjast hér að og er nú hluti af samfélagi okkar. Við verðum að taka tillit til þessa fólks og alls þess sem þau hafa gengið í gegnum. Það er ekki hægt að ætlast til þess þegar þau þurfa að eiga viðskipti við opinberar stofnanir, félagasamtök eða fyrirtæki á Íslandi að þá verði það í gegnum Rapyd sem tekur beinan þátt í stríði gegn fjölskyldu þeirra og vinum á Gaza. Það segir sig sjálft að slíkt nær ekki nokkurri átt. Mikill meirihluti Íslendinga vill ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd Samkvæmt könnun sem Maskína gerði í mars síðastliðnum vildu tæp 60% Íslendinga ekki skipta við fyrirtæki sem nota Rapyd sem greiðslumiðil. Óhætt er að fullyrða að þessi tala hefur hækkað síðan þá með áframhaldandi drápum á varnarlausu fólki, konum og börnum. Hundruð fyrirtækja á Íslandi hafa hætt viðskiptum við Rapyd og fjölmörg eru á þeirri leið (sjá hirdir.is þar sem fólk skráir og fylgist með fyrirtækjum). Þessi fyrirtæki hafa samvisku eða vilja ekki ganga í berhögg við einlægar tilfinningar fólks. Þau fyrirtæki, stofnanir og félagasamtök sem skipta við Rapyd ganga hinsvegar þvert gegn vilja almennings með því að skipta við fyrirtæki sem mikill meirhluti þjóðarinnar vill alls ekki skipta við af samviskuástæðum. Hvers vegna í ósköpunum? Niðurstaða Rökin fyrir því að skipta frekar við íslensk fyrirtæki en hið ísraelska Rapyd eru mörg og sterk. Þau eru lögfræðileg, skynsamleg og mannleg. Það er ekki eftir neinu að bíða. Skiptum strax í dag. Höfundur er áhugamaður um mannréttindi.
Skoðun Framtíðarsýn skóla og frístundastarfs í Lauganes- og Langholtshverfi Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Aðgengi og lífsgæði eldri borgara í stafrænni framtíð: Hvað getum við gert betur? Hildur María Friðriksdóttir skrifar
Skoðun Valkyrjustjórnin skyldi íslensk flugfélög til gæludýraflutninga í farþegaflugvélum Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Krísan sem heimurinn hundsar: kynbundið ofbeldi í átökum Birta B. Kjerúlf ,Kjartan Ragnarsson skrifar