Getur varla lesið Sjálfstætt fólk lengur Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 19. júní 2024 15:41 Margir taka undir með Einari Kárasyni og segjast eiga erfitt með lestur bókarinnar. Vísir/Vilhelm Rithöfundurinn Einar Kárason segir það reyna frekar á hann í seinni tíð að lesa Sjálfstætt fólk eftir Nóbelsskáldið Halldór Laxness. Mögulega sé hækkandi aldri um að kenna. Hann hallast enn frekar að því en áður að bókin sé með undarlegum hætti ástarsaga Bjarts og Ástu Sólilju. Einar er aðdáandi bókarinnar eins og fleiri og segist í færslu á Facebook hafa dregið bókina úr hillu og tekið til við lestur. „En nú bregður svo við að ég get varla almennilega lesið þetta snilldarverk lengur, og það er vegna þess hve sagan er hræðilega grimm og miskunnarlaus við Ástu Sóllilju. Hafandi eignast og alið upp margar litlar stúlkur þá get ég hreinlega ekki afborið að lesa hvað þessu barni eru menn og örlög grimm.“ Sjálfstætt fólk var gefin út í tveimur bindum um miðjan fjórða áratug síðustu aldar. Undirtitill beggja binda var Hetjusaga. Hún er talin eiga að gerast á fyrstu tveimur áratugum síðustu aldar. Hún fjallar í grófum dráttum um bóndann Bjart í Sumarhúsum og fjölskyldu hans, sér í lagi Ástu Sólilju sem elst upp á bænum móðurlaus eftir að Rósa móðir hennar lætur lífið af barnsförum. „Ásta Sóllilja, þegar að er gáð, er ekkert síður aðalpersóna bókarinnar en Bjartur; sagan hefst með henni og lýkur sömuleiðis – hún er sú sem örlögin snúast um. Ég hef áður skrifað, og uppskorið efasemdir um, að bókin sé á einhvern undarlegan hátt ástarsaga Bjarts og Ástu. Bjartur sýnir aldrei af sér vott af tilfinningasemi; ekki gagnvart eiginkonum sínum tveimur sem þó drepast á hryggilegan hátt um hans daga, og heldur aldrei ástríki gagnvart sonum sínum. Hann „skussast með þá niður á Fjörð“ þegar þeir ákveða að yfirgefa hann og hans tilveru fyrir fullt og allt, og er tilbúinn til að gleyma þeim æ síðan; hann saknar aldrei neins. Þegar hann gengur fram á hræ elsta sonarins, sem varð úti í hans landareign, þá kastar hans vettlingi að líkinu, eftir gamalli siðvenju; þar með er því lokið. En hann dýrkar Ástu Sóllilju, hún er hans „lífsblóm.“ Og markmið hans og draumur í lífinu er að byggja yfir hana hús. Lífsblómið sitt,“ segir Einar. Það sé morgunljóst fyrir Bjarti og öðrum, og í raun aldrei neinn vafi á því í sögunni, að Ásta Sólilja sé ekkert skyld honum. „Og það er á fleiri en einum stað gefið í skyn í bókinni, eftir að hún er að komast á fullorðisaldur, að ást hans er að einhverju leyti af erótískum toga. Kannski er hún líka hans herfang; það sem hann tók með sér úr stórbúi Rauðsmýringa, sem kúguðu hann og féflettu í áratugi. Hún á að verða konan í hans fína nýbyggða draumahúsi, án þess að það hafi verið úthugsað af hans hálfu eða sett í þjóðfélagslegt samhengi að hún yrði hans kona eða neitt slíkt. Enda gerist ekkert þeirra á milli, þótt tæpt hafi staðið í kaupstaðarferð.“ Þegar kennaraflagarinn nauðgi Ástu Sóllilju bregðist Bjartur ekki við eins og faðir heldur eins og kokkálaður maður. „Hann brjálast út í hana, en ekki nauðgarann. En hafandi rekið hana grimmilega af höndum sér, þá er hún samt sú eina sem hann saknar í lífinu. Yrkir til fallegar vísur, reynir að koma á sáttum. Þótt of seint sé; hún í bókarlok dauðvona af berklum eftir kennaraflagarann, búin að vera. Eins og hann sjálfur, og allt það fólk.“ Fjölmargir bókmenntarýnendur taka undir með Einari. Þeirra á meðal Silja Aðalsteinsdóttir sem segir „eins og talað úr mínum hug og hjarta“. Bókmenntir Halldór Laxness Mest lesið „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið Karlmennskuhlaðvarpið heyrir sögunni til Lífið Fréttatía vikunnar: Körfubolti, laxaastmi og stýrivextir Lífið Gómsætar haustkökur að hætti Elenoru Lífið Ólafur Ragnar skellti sér á sæþotu eftir langan dag Lífið Simmi Vill og Sunneva Einars létu sig ekki vanta á Jókerinn Lífið Skrúfaði titrarann í sundur til að forða nágrönnum frá ónæði Lífið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Menning Fleiri fréttir Karlmennskuhlaðvarpið heyrir sögunni til „Ég var heppinn. En ekki hann“ „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Gómsætar haustkökur að hætti Elenoru „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Fréttatía vikunnar: Körfubolti, laxaastmi og stýrivextir Áslaug Arna fór í meðferð til að vinna bug á köngulóafælni Ólafur Ragnar skellti sér á sæþotu eftir langan dag Simmi Vill og Sunneva Einars létu sig ekki vanta á Jókerinn Vill að Menendez bræðrum verði veitt frelsi Skrúfaði titrarann í sundur til að forða nágrönnum frá ónæði Eminem verður afi Foreldrar minnka við sig svo börnin geti keypt fyrstu eign „Mikilvægt að umkringja sig fólki sem veitir manni innblástur“ Það er töff að vera sauðfjárbóndi Ingunn Lára gengin út með Celebi Elt á röndum með drónum Rauða dreglinum rúllað út fyrir Svörtu sanda „Þetta er alveg áhugavert en ekki jafn áhugavert og Instagramið mitt“ Tína sveppi í íslenskri náttúru og nýta til fulls „Eini glæpur okkar var sá að verða ástfangin“ Krem í tísku sem séu börnum stórhættuleg Barnabarn Kurt Cobain og Tony Hawk í heiminn Draumur Lilju rættist á tískuvikunni í París Eitt huggulegasta par landsins selur íbúð með fallegum stigagangi Sigmundur birtist fyrirvaralaust Breskur Eurovision-sigurvegari látinn Gerður Huld seldi húsið á 239 milljónir „Stór hluti af samfélaginu okkar“ Haldið í hefðina í Hafnarfirði eftir óhapp Ólafs Sjá meira
Einar er aðdáandi bókarinnar eins og fleiri og segist í færslu á Facebook hafa dregið bókina úr hillu og tekið til við lestur. „En nú bregður svo við að ég get varla almennilega lesið þetta snilldarverk lengur, og það er vegna þess hve sagan er hræðilega grimm og miskunnarlaus við Ástu Sóllilju. Hafandi eignast og alið upp margar litlar stúlkur þá get ég hreinlega ekki afborið að lesa hvað þessu barni eru menn og örlög grimm.“ Sjálfstætt fólk var gefin út í tveimur bindum um miðjan fjórða áratug síðustu aldar. Undirtitill beggja binda var Hetjusaga. Hún er talin eiga að gerast á fyrstu tveimur áratugum síðustu aldar. Hún fjallar í grófum dráttum um bóndann Bjart í Sumarhúsum og fjölskyldu hans, sér í lagi Ástu Sólilju sem elst upp á bænum móðurlaus eftir að Rósa móðir hennar lætur lífið af barnsförum. „Ásta Sóllilja, þegar að er gáð, er ekkert síður aðalpersóna bókarinnar en Bjartur; sagan hefst með henni og lýkur sömuleiðis – hún er sú sem örlögin snúast um. Ég hef áður skrifað, og uppskorið efasemdir um, að bókin sé á einhvern undarlegan hátt ástarsaga Bjarts og Ástu. Bjartur sýnir aldrei af sér vott af tilfinningasemi; ekki gagnvart eiginkonum sínum tveimur sem þó drepast á hryggilegan hátt um hans daga, og heldur aldrei ástríki gagnvart sonum sínum. Hann „skussast með þá niður á Fjörð“ þegar þeir ákveða að yfirgefa hann og hans tilveru fyrir fullt og allt, og er tilbúinn til að gleyma þeim æ síðan; hann saknar aldrei neins. Þegar hann gengur fram á hræ elsta sonarins, sem varð úti í hans landareign, þá kastar hans vettlingi að líkinu, eftir gamalli siðvenju; þar með er því lokið. En hann dýrkar Ástu Sóllilju, hún er hans „lífsblóm.“ Og markmið hans og draumur í lífinu er að byggja yfir hana hús. Lífsblómið sitt,“ segir Einar. Það sé morgunljóst fyrir Bjarti og öðrum, og í raun aldrei neinn vafi á því í sögunni, að Ásta Sólilja sé ekkert skyld honum. „Og það er á fleiri en einum stað gefið í skyn í bókinni, eftir að hún er að komast á fullorðisaldur, að ást hans er að einhverju leyti af erótískum toga. Kannski er hún líka hans herfang; það sem hann tók með sér úr stórbúi Rauðsmýringa, sem kúguðu hann og féflettu í áratugi. Hún á að verða konan í hans fína nýbyggða draumahúsi, án þess að það hafi verið úthugsað af hans hálfu eða sett í þjóðfélagslegt samhengi að hún yrði hans kona eða neitt slíkt. Enda gerist ekkert þeirra á milli, þótt tæpt hafi staðið í kaupstaðarferð.“ Þegar kennaraflagarinn nauðgi Ástu Sóllilju bregðist Bjartur ekki við eins og faðir heldur eins og kokkálaður maður. „Hann brjálast út í hana, en ekki nauðgarann. En hafandi rekið hana grimmilega af höndum sér, þá er hún samt sú eina sem hann saknar í lífinu. Yrkir til fallegar vísur, reynir að koma á sáttum. Þótt of seint sé; hún í bókarlok dauðvona af berklum eftir kennaraflagarann, búin að vera. Eins og hann sjálfur, og allt það fólk.“ Fjölmargir bókmenntarýnendur taka undir með Einari. Þeirra á meðal Silja Aðalsteinsdóttir sem segir „eins og talað úr mínum hug og hjarta“.
Bókmenntir Halldór Laxness Mest lesið „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Lífið „Ég var heppinn. En ekki hann“ Lífið „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Lífið Karlmennskuhlaðvarpið heyrir sögunni til Lífið Fréttatía vikunnar: Körfubolti, laxaastmi og stýrivextir Lífið Gómsætar haustkökur að hætti Elenoru Lífið Ólafur Ragnar skellti sér á sæþotu eftir langan dag Lífið Simmi Vill og Sunneva Einars létu sig ekki vanta á Jókerinn Lífið Skrúfaði titrarann í sundur til að forða nágrönnum frá ónæði Lífið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Menning Fleiri fréttir Karlmennskuhlaðvarpið heyrir sögunni til „Ég var heppinn. En ekki hann“ „Það er önnur hver gella með í vörunum“ Gómsætar haustkökur að hætti Elenoru „Það braut ísinn að við hefðum deitað sama gaurinn“ Fréttatía vikunnar: Körfubolti, laxaastmi og stýrivextir Áslaug Arna fór í meðferð til að vinna bug á köngulóafælni Ólafur Ragnar skellti sér á sæþotu eftir langan dag Simmi Vill og Sunneva Einars létu sig ekki vanta á Jókerinn Vill að Menendez bræðrum verði veitt frelsi Skrúfaði titrarann í sundur til að forða nágrönnum frá ónæði Eminem verður afi Foreldrar minnka við sig svo börnin geti keypt fyrstu eign „Mikilvægt að umkringja sig fólki sem veitir manni innblástur“ Það er töff að vera sauðfjárbóndi Ingunn Lára gengin út með Celebi Elt á röndum með drónum Rauða dreglinum rúllað út fyrir Svörtu sanda „Þetta er alveg áhugavert en ekki jafn áhugavert og Instagramið mitt“ Tína sveppi í íslenskri náttúru og nýta til fulls „Eini glæpur okkar var sá að verða ástfangin“ Krem í tísku sem séu börnum stórhættuleg Barnabarn Kurt Cobain og Tony Hawk í heiminn Draumur Lilju rættist á tískuvikunni í París Eitt huggulegasta par landsins selur íbúð með fallegum stigagangi Sigmundur birtist fyrirvaralaust Breskur Eurovision-sigurvegari látinn Gerður Huld seldi húsið á 239 milljónir „Stór hluti af samfélaginu okkar“ Haldið í hefðina í Hafnarfirði eftir óhapp Ólafs Sjá meira