Leikþáttur í boði stjórnvalda Eyþór Kristjánsson skrifar 8. ágúst 2023 08:01 Nú er verslunarmannahelgin yfirstaðin og hefur fólk víða um land skemmt sér konunglega og fagnað helginni með pompi og prakt. Ýmsar vangaveltur brenna á höfundi þessa dagana sem tengjast auglýsingum vímuefna. Höfundur hefur ekki lagt það í vana sinn að skipta sér af því hvað fólk gerir á meðan það særir ekki aðra. Einnig hefur höfundur notað vörurnar sem fjallað verður um hér að neðan og hefur ekkert á móti sölu þeirra. Á Íslandi er þó ólöglegt að auglýsa áfengi og tóbaksvörur, þá væntanlega til að standa undir lýðheilsumarkmiði sem við höfum ákveðið að setja okkur. Hins vegar finnst höfundi eðlilegt að leggja fram eina einfalda spurningu sem varðar auglýsingar á áfengi og eða nikótínvörum því höfundi telur þetta vera leikþátt af hálfu stjórnvalda og auglýsendur og almenningur leikarar. Hvort viljum við að það sé löglegt eða ólöglegt að auglýsa áfengi eða tóbaks/nikótínvörur? Á bak við þessa spurningu eru ýmis konar sjónarhorn eins og þau sem varða lýðheilsustefnu, frelsi einstaklinga og atvinnurekanda til að vera samkeppnishæf við erlenda aðila og þar fram á eftir götunum. Einnig eru hagsmunaaðilar háðir auglýsingatekjum frá framleiðendum og auglýsendum sem vilja auka sölu á sínum vörum. Þá umræðu leggur höfundur ekkert sérstakt mat á en furðar sig á þeirri stöðu sem við stöndum frammi fyrir í dag. Eðlilegt er að lagaramminn í kringum þessar vörur sé skýr og ekki sé verið að auglýsa vímuefni undir rós. Almenningur áttar sig vel á því hvað er verið að selja. Í tugi ára hafa innlendir bjórframleiðendur auglýst sínar vörur undir formerkjum þess að þau séu að auglýsa vatn með bjórbragði sem þeir kalla „léttöl“. Alls ekki bjór! Þetta er orðið svo rótgróið í íslenskri menningu að allir þekkja þessa undankomuleið markaðsmanna. Nýverið var Thule að birta auglýsingar sínar sem hljóða þannig: ,,Á ekkert að fá sér?” með brosandi leikara sem horfir á sig í spegli, en glöggir áhorfendur sjá þó að neðarlega í hægra horninu í leturstærð 6 er um léttöl að ræða, en ekki áfengan drykk. Markaðsherferðir eins og þessar hafa því hlutverki að gegna að styrkja vörumerkið í hug neytenda og á endanum leiða til aukinnar sölu á vörunni er um ræðir. Önnur auglýsing hjá vörumerki sem hefur verið í veldisvexti er frá Svens. Þar er fígúra sem er glaðlegur nýtískulegur ljóshærður millistéttarhipster frá Svíðþjóð sem selur fólki nikótínpúða og er “alltaf brä”. Ef marka má ársreikning félagsins sem nálgast má hjá vefsvæði skattsins þá voru rekstrartekjur þess 870 milljónir króna árið 2021. Virðist mjög mikið fyrir einungis einn af nikótínpúðasmásölum landsins. Stefán Pálmason, sérfræðingur í lyflækningum munnhols, sagði í nýlegu viðtali að sú vara væri mögulega verri en íslenska neftóbakið. Af hverju er í lagi að auglýsa nikótínpúða en ekki íslenskar neftóbaksdollur? Eru þær vörur eitthvað síðri? Hver er raunverulegi munurinn? Víðfeðmni nikótínrisanna er að gerjast inn í íslenskt menningarlíf í formi Sven. Höfundur vill því endurtaka spurninguna, ætti það að vera löglegt eða ólöglegt? Hvert er markmið fyrirtækis annað en að hámarka arðsemi af þeirra vinnu og peninga sem þau hafa sett í reksturinn? Finnst okkur eðlilegt að fyrirtækið auglýsir sitt vörumerki með unglinga og/eða ungmenni sem sinn helsta markhóp? Eða eigum við kannski að láta eins og Sven, ungi og töff maðurinn á brimþotu (e. jetski) í markaðsefni þeirra, sé sko einungis ætlað að vera töff fyrir 18 ára og eldri og ekkert óeðlilegt sé við slíkar auglýsingar. Hvort ættu slíkar auglýsingar að vera löglegar eða ekki? Hvað finnst markaðsmönnum? Hvað finnst alþingismönnum? Hvað finnst lýðheilsuvísindafólki? Hvað finnst almenningi? Höfundur er Viðskiptafræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Áfengi og tóbak Mest lesið Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir Skoðun Jafnrétti sem leiðarljós í starfi Háskóla Íslands Silja Bára R. Ómarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Sjá meira
Nú er verslunarmannahelgin yfirstaðin og hefur fólk víða um land skemmt sér konunglega og fagnað helginni með pompi og prakt. Ýmsar vangaveltur brenna á höfundi þessa dagana sem tengjast auglýsingum vímuefna. Höfundur hefur ekki lagt það í vana sinn að skipta sér af því hvað fólk gerir á meðan það særir ekki aðra. Einnig hefur höfundur notað vörurnar sem fjallað verður um hér að neðan og hefur ekkert á móti sölu þeirra. Á Íslandi er þó ólöglegt að auglýsa áfengi og tóbaksvörur, þá væntanlega til að standa undir lýðheilsumarkmiði sem við höfum ákveðið að setja okkur. Hins vegar finnst höfundi eðlilegt að leggja fram eina einfalda spurningu sem varðar auglýsingar á áfengi og eða nikótínvörum því höfundi telur þetta vera leikþátt af hálfu stjórnvalda og auglýsendur og almenningur leikarar. Hvort viljum við að það sé löglegt eða ólöglegt að auglýsa áfengi eða tóbaks/nikótínvörur? Á bak við þessa spurningu eru ýmis konar sjónarhorn eins og þau sem varða lýðheilsustefnu, frelsi einstaklinga og atvinnurekanda til að vera samkeppnishæf við erlenda aðila og þar fram á eftir götunum. Einnig eru hagsmunaaðilar háðir auglýsingatekjum frá framleiðendum og auglýsendum sem vilja auka sölu á sínum vörum. Þá umræðu leggur höfundur ekkert sérstakt mat á en furðar sig á þeirri stöðu sem við stöndum frammi fyrir í dag. Eðlilegt er að lagaramminn í kringum þessar vörur sé skýr og ekki sé verið að auglýsa vímuefni undir rós. Almenningur áttar sig vel á því hvað er verið að selja. Í tugi ára hafa innlendir bjórframleiðendur auglýst sínar vörur undir formerkjum þess að þau séu að auglýsa vatn með bjórbragði sem þeir kalla „léttöl“. Alls ekki bjór! Þetta er orðið svo rótgróið í íslenskri menningu að allir þekkja þessa undankomuleið markaðsmanna. Nýverið var Thule að birta auglýsingar sínar sem hljóða þannig: ,,Á ekkert að fá sér?” með brosandi leikara sem horfir á sig í spegli, en glöggir áhorfendur sjá þó að neðarlega í hægra horninu í leturstærð 6 er um léttöl að ræða, en ekki áfengan drykk. Markaðsherferðir eins og þessar hafa því hlutverki að gegna að styrkja vörumerkið í hug neytenda og á endanum leiða til aukinnar sölu á vörunni er um ræðir. Önnur auglýsing hjá vörumerki sem hefur verið í veldisvexti er frá Svens. Þar er fígúra sem er glaðlegur nýtískulegur ljóshærður millistéttarhipster frá Svíðþjóð sem selur fólki nikótínpúða og er “alltaf brä”. Ef marka má ársreikning félagsins sem nálgast má hjá vefsvæði skattsins þá voru rekstrartekjur þess 870 milljónir króna árið 2021. Virðist mjög mikið fyrir einungis einn af nikótínpúðasmásölum landsins. Stefán Pálmason, sérfræðingur í lyflækningum munnhols, sagði í nýlegu viðtali að sú vara væri mögulega verri en íslenska neftóbakið. Af hverju er í lagi að auglýsa nikótínpúða en ekki íslenskar neftóbaksdollur? Eru þær vörur eitthvað síðri? Hver er raunverulegi munurinn? Víðfeðmni nikótínrisanna er að gerjast inn í íslenskt menningarlíf í formi Sven. Höfundur vill því endurtaka spurninguna, ætti það að vera löglegt eða ólöglegt? Hvert er markmið fyrirtækis annað en að hámarka arðsemi af þeirra vinnu og peninga sem þau hafa sett í reksturinn? Finnst okkur eðlilegt að fyrirtækið auglýsir sitt vörumerki með unglinga og/eða ungmenni sem sinn helsta markhóp? Eða eigum við kannski að láta eins og Sven, ungi og töff maðurinn á brimþotu (e. jetski) í markaðsefni þeirra, sé sko einungis ætlað að vera töff fyrir 18 ára og eldri og ekkert óeðlilegt sé við slíkar auglýsingar. Hvort ættu slíkar auglýsingar að vera löglegar eða ekki? Hvað finnst markaðsmönnum? Hvað finnst alþingismönnum? Hvað finnst lýðheilsuvísindafólki? Hvað finnst almenningi? Höfundur er Viðskiptafræðingur.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun