Bestu ráðin í baráttunni við bitin Máni Snær Þorláksson skrifar 19. júní 2023 21:54 Lúsmý hefur valdið mörgum Íslendingum miklum ama síðustu ár. Vísir/Vilhelm Lúsmýið hefur nartað í Íslendinga í auknum mæli á sumrin síðustu ár. Húsráð við bitunum eru jafn ólík og þau eru mörg en ofnæmislæknir segir að best sé að kæla bitin, bera sterakrem á þau og taka ofnæmislyf. „Þetta er vágestur sem eiginlega kom hingað fyrst í kringum 2015. Við höfum þekkt bitmýið lengi og flær og annað sem hefur verið að trufla okkur. Þetta er öllu meira og leggst á mjög marga,“ segir Mikael Valur Clausen, ofnæmislæknir barna, í samtali við Reykjavík síðdegis í dag. Mikael segir að þegar lúsmýið byrjar að sjúga blóð úr fólki bregðist ónæmiskerfið við. Það gefi frá sér alls konar efni til að verjast álaginu sem lúsmýið veldur og við það kemur bólgan. Mismunandi sé þó hversu mikil viðbrögð líkamans eru við bitunum. „Það er svolítið mismunandi milli manna. Því það er ekki þannig að þú ert ekki bitinn og þess vegna ert þú í svona góðum málum. Þetta fer á alla og það er mismunandi hvernig fólk svarar.“ Ekki klóra heldur kæla Að sögn Mikaels er mikilvægast að koma í veg fyrir bitum með fyrirbyggjandi vörnum. Þegar fólk verður fyrir barðinu á lúsmýinu sé þó hægt að grípa til ýmissa ráða. Fólk eigi þó alls ekki að klóra sér í bitunum. „Það er það allra versta vegna þess að þá ertirðu húðina meira, þá verður meira blóðfæði á staðinn og þá verður meiri ertingur og kláði. Svo er hætta á að það verði sýking í stungunni og þá er maður enn verr settur.“ Fólk á ekki að klóra bólgunum sem lúsmýbitin valda. Frekar á að kæla þær.Vísir/Vilhelm Það sem fólk á frekar að gera er að kæla bólguna sem bitin valda og taka síðan lyf, „Þá getur maður sett ísmola í poka og svo handklæði á milli, ekki beint á húðina því þá fær maður frostskaða. Þannig þú kælir þetta niður fyrst um sinn og svo er að taka ofnæmislyf.“ Ofnæmislyf og sterakrem Mikael ráðleggur fólki sem fær mikil viðbrögð við bitum að taka ofnæmislyf á hverjum morgni. „Það eru bara þau sem þú getur keypt í apótekum. Ég held að flest þessi ofnæmislyf sé hægt að kaupa án lyfseðils. Svo eru til sterkari útgáfur.“ Sterkari útgáfurnar séu sumar lyfseðilsskyldar. Þurfi fólk sterkari lyf geti það tekið stærri skammt af veikari lyfjunum. „Það sem er hægt að gera er einfaldlega að taka tvöfaldan skammt, þú tekur að morgni og ef þú ert slæm seinni partinn þá tekurðu aðra töflu.“ Mikael ráðleggur þá fólki að setja sterakrem á bitin og nefnir sem dæmi Mildison, sem inniheldur sterahormónið hýdrókortisón. „Það væri sjálfsagt að bera það á akkúrat stunguna. Það hemur bólgusvörun og kláða, getur haft einhver áhrif á það. Ef maður er mjög slæmur þá getur maður leitað til síns heimilislæknis og fengið næsta stig fyrir ofan af sterakremi.“ Mikael ráðleggur fólki til dæmis að nota Mildison sterakrem við bitunum.Skjáskot/Lyfjaver Mælir ekki með heitri skeið Það að hita skeið undir heitu vatni og leggja á bitið er eitt af þeim húsráðum sem notuð hafa verið við bitum hér á landi. „Þetta er ekki gott ráð, því það getur verið hættulegt,“ segir Mikael við því ráði og bendir á að þetta geti valdið brunaskaða. Þó að hiti sé verkjadeyfandi myndi hann ekki sjálfur ekki ráðleggja fólki að leggja heita skeið á bitin sín. Hiti og kuldi séu verkjadeyfandi, kuldinn sé meira notaður. Sjálfur myndi hann ekki ráðleggja fólki að leggja heita skeið á bitin. Ljós við enda ganganna Íslendingar þurfa þó ekki að örvænta um of vegna lúsmýsins. „Það er samt ljós í endanum á göngunum, þetta er svo nýtt hérna,“ segir Mikael. Með tímanum byggi fólk upp ónæmi við bitunum. „Davíð Gíslason, ofnæmislæknir sem er núna á níræðisaldri en er hress og hraustur, hefur sagt frá því að þegar þeir voru að vinna með lúsina sem var með æðadúninum þá smá saman myndaðist þol. Þeir sem voru að vinna þarna hættu að fá útbrot af bitum lúsarinnar.“ Mikael segir að þetta sé eins og „sjálfvirk afnæming.“ Fólk fái bit og myndi þol við þeim smám saman. „Þetta á að vera skárra og skárra með hverju árinu sem líður og svo eftir einhvern tíma þá áttu að þola þetta sæmilega.“ Lúsmý Reykjavík síðdegis Húsráð Skordýr Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Innlent Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Innlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Fleiri fréttir Rekstur borgarinnar allur að braggast segir borgarstjóri Fleiri tilkynningar um týnd ungmenni en allt árið í fyrra Eitt barn enn á gjörgæslu og líðan þess stöðug Afskipti af bifreið endaði með handtöku fjögurra manna Lausir hundar hafi drepið fleiri kindur Sögulegt spennustig týnd börn og bugaðir foreldrar Leggja til að stofna þjóðgarð í Dalabyggð Ástand skapaðist vegna skorts á armböndum Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Ógnaði barnsmóður sinni með haglabyssu Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Bein útsending: Frambjóðendur ræða málefni fatlaðs fólks Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Sjá meira
„Þetta er vágestur sem eiginlega kom hingað fyrst í kringum 2015. Við höfum þekkt bitmýið lengi og flær og annað sem hefur verið að trufla okkur. Þetta er öllu meira og leggst á mjög marga,“ segir Mikael Valur Clausen, ofnæmislæknir barna, í samtali við Reykjavík síðdegis í dag. Mikael segir að þegar lúsmýið byrjar að sjúga blóð úr fólki bregðist ónæmiskerfið við. Það gefi frá sér alls konar efni til að verjast álaginu sem lúsmýið veldur og við það kemur bólgan. Mismunandi sé þó hversu mikil viðbrögð líkamans eru við bitunum. „Það er svolítið mismunandi milli manna. Því það er ekki þannig að þú ert ekki bitinn og þess vegna ert þú í svona góðum málum. Þetta fer á alla og það er mismunandi hvernig fólk svarar.“ Ekki klóra heldur kæla Að sögn Mikaels er mikilvægast að koma í veg fyrir bitum með fyrirbyggjandi vörnum. Þegar fólk verður fyrir barðinu á lúsmýinu sé þó hægt að grípa til ýmissa ráða. Fólk eigi þó alls ekki að klóra sér í bitunum. „Það er það allra versta vegna þess að þá ertirðu húðina meira, þá verður meira blóðfæði á staðinn og þá verður meiri ertingur og kláði. Svo er hætta á að það verði sýking í stungunni og þá er maður enn verr settur.“ Fólk á ekki að klóra bólgunum sem lúsmýbitin valda. Frekar á að kæla þær.Vísir/Vilhelm Það sem fólk á frekar að gera er að kæla bólguna sem bitin valda og taka síðan lyf, „Þá getur maður sett ísmola í poka og svo handklæði á milli, ekki beint á húðina því þá fær maður frostskaða. Þannig þú kælir þetta niður fyrst um sinn og svo er að taka ofnæmislyf.“ Ofnæmislyf og sterakrem Mikael ráðleggur fólki sem fær mikil viðbrögð við bitum að taka ofnæmislyf á hverjum morgni. „Það eru bara þau sem þú getur keypt í apótekum. Ég held að flest þessi ofnæmislyf sé hægt að kaupa án lyfseðils. Svo eru til sterkari útgáfur.“ Sterkari útgáfurnar séu sumar lyfseðilsskyldar. Þurfi fólk sterkari lyf geti það tekið stærri skammt af veikari lyfjunum. „Það sem er hægt að gera er einfaldlega að taka tvöfaldan skammt, þú tekur að morgni og ef þú ert slæm seinni partinn þá tekurðu aðra töflu.“ Mikael ráðleggur þá fólki að setja sterakrem á bitin og nefnir sem dæmi Mildison, sem inniheldur sterahormónið hýdrókortisón. „Það væri sjálfsagt að bera það á akkúrat stunguna. Það hemur bólgusvörun og kláða, getur haft einhver áhrif á það. Ef maður er mjög slæmur þá getur maður leitað til síns heimilislæknis og fengið næsta stig fyrir ofan af sterakremi.“ Mikael ráðleggur fólki til dæmis að nota Mildison sterakrem við bitunum.Skjáskot/Lyfjaver Mælir ekki með heitri skeið Það að hita skeið undir heitu vatni og leggja á bitið er eitt af þeim húsráðum sem notuð hafa verið við bitum hér á landi. „Þetta er ekki gott ráð, því það getur verið hættulegt,“ segir Mikael við því ráði og bendir á að þetta geti valdið brunaskaða. Þó að hiti sé verkjadeyfandi myndi hann ekki sjálfur ekki ráðleggja fólki að leggja heita skeið á bitin sín. Hiti og kuldi séu verkjadeyfandi, kuldinn sé meira notaður. Sjálfur myndi hann ekki ráðleggja fólki að leggja heita skeið á bitin. Ljós við enda ganganna Íslendingar þurfa þó ekki að örvænta um of vegna lúsmýsins. „Það er samt ljós í endanum á göngunum, þetta er svo nýtt hérna,“ segir Mikael. Með tímanum byggi fólk upp ónæmi við bitunum. „Davíð Gíslason, ofnæmislæknir sem er núna á níræðisaldri en er hress og hraustur, hefur sagt frá því að þegar þeir voru að vinna með lúsina sem var með æðadúninum þá smá saman myndaðist þol. Þeir sem voru að vinna þarna hættu að fá útbrot af bitum lúsarinnar.“ Mikael segir að þetta sé eins og „sjálfvirk afnæming.“ Fólk fái bit og myndi þol við þeim smám saman. „Þetta á að vera skárra og skárra með hverju árinu sem líður og svo eftir einhvern tíma þá áttu að þola þetta sæmilega.“
Lúsmý Reykjavík síðdegis Húsráð Skordýr Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Innlent Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Innlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Fleiri fréttir Rekstur borgarinnar allur að braggast segir borgarstjóri Fleiri tilkynningar um týnd ungmenni en allt árið í fyrra Eitt barn enn á gjörgæslu og líðan þess stöðug Afskipti af bifreið endaði með handtöku fjögurra manna Lausir hundar hafi drepið fleiri kindur Sögulegt spennustig týnd börn og bugaðir foreldrar Leggja til að stofna þjóðgarð í Dalabyggð Ástand skapaðist vegna skorts á armböndum Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Ógnaði barnsmóður sinni með haglabyssu Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Bein útsending: Frambjóðendur ræða málefni fatlaðs fólks Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Sjá meira