Húsnæðisverð á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,8% í september sem kom nokkuð á óvart en verðhækkunin á sér þó athyglisverðar skýringar. Verðþróun sérbýlis hefur verið mjög sveiflukennd samkvæmt opinberum tölum og nú mældist 4,7% raunverðshækkun á sérbýli eftir 2,5% lækkun í mánuðinum á undan. Þessa mikla hækkun á sérbýli leiddi til húsnæðisverðshækkunar á höfuðborgarsvæðinu í september en þar með er ekki öll sagan sögð. Fjölbýli lækkaði nefnilega um 0,1% að nafnverði sem er fyrsta nafnverðslækkunin á fjölbýli í 26 mánuði.
En er eðlilegt að vænta þess áfram að húsnæðisverð lækki víst það gerði það ekki í september?
Í kjölfar kælandi aðgerða Seðlabankans hefur meðalsölutími íbúða aukist og ef litið er á veltutölur má sjá að dregið hefur úr fjölda viðskipta á höfuðborgarsvæðinu. Þannig er meðalfjöldi undirritaðra kaupsamninga undanfarna þrjá mánuði (júlí-september) 24% minni en í meðalmánuðinum frá 2015 og til dagsins í dag.
Minni sala íbúða ásamt auknu framboði nýbygginga hefur síðan leitt til þess að íbúðaframboð hefur vaxið um 500 íbúðir á tveimur mánuðum sem er helmingsvöxtur. Af þeim tæplega 1.600 íbúðum sem eru til sölu eru rétt rúmlega 600 nýbyggingar sem samsvarar 39% af framboðinu.
Í nýjustu mánaðarskýrslu HMS er síðan að finna áhugaverð umfjöllun um þróun íbúðaverðs á föstu verðlagi leiðrétt fyrir vaxtastigi. Þar kemur fram að vaxtaleiðrétt vísitala íbúðaverðs á höfuðborgarsvæðinu er um 80% hærri núna en í byrjun árs 2021 sem lýsir því hversu hátt markaðurinn er verðlagður í dag þegar litið er til vaxtastigsins.
Fjölbýli lækkaði um 0,1% að nafnverði í september sem er fyrsta nafnverðslækkunin á fjölbýli í 26 mánuði.
Sum þeirra landa í kringum okkur sem hafa verið í svipuðum verðbólgu- og vaxtarússíbana hafa nú þegar upplifað húsnæðisverðslækkanir. Þar á meðal má nefna Bandaríkin en Shiller húsnæðisvísitalan hefur nú lækkað tvo mánuði í röð, þá hefur húsnæðisverð einnig lækkað í Svíþjóð, Noregi, Nýja Sjálandi og Bretlandi svo dæmi séu tekin.
Lengri meðalsölutími, samdráttur í undirrituðum kaupsamningum, aukið framboð, húsnæðisverðslækkanir erlendis og sú staðreynd að tæplega þriðjungur útistandandi íbúðalána er á breytilegum óvertryggðum vöxtum bendir allt til að framundan séu húsnæðisverðslækkanir.
Höfundur er hagfræðingur Húsaskjóls.
