Bjarni vill verja Sjálfstæðisflokkinn fyrir lýðræðinu Gunnar Smári Egilsson skrifar 16. ágúst 2022 14:31 Í svo til öllum löndum ESB og EES, sem eru líklega þau lönd sem við viljum bera okkur saman við, gilda þær reglur að flokkar með viðlíka fylgi og Sósíalistaflokkurinn sitja við sama borð og Sjálfstæðisflokkurinn þegar kemur að opinberum stuðningi við stjórnmálasamtök. Smærri flokkar fá opinbera styrki í takt við atkvæðamagn í kosningum. Öfugt við það sem Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsmálaráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins heldur fram í viðtali við Vísi, þar sem hann lýsir íslenska kerfinu sem annarlegu og skrítnu. Víða er framlaginu deilt út þannig að fyrst fá allir jafnt en síðan er úthlutað út frá atkvæðamagni. Þá fá litlir flokkar hlutfallslega meira en stærri. Það er í anda lýðræðis. Í Noregi fá t.d. dagblöð nr. 2 á hverjum markaði og þar undir styrki, en ekki stærstu blöðin (eins og hér er raunin). Einu dæmin innan ESB/EES um að aðeins stjórnmálahreyfingar á þingi fái styrki eru á Spáni (þar sem Sósíalistar hefðu fengi þingmenn fyrir 4,1% atkvæða. Þröskuldur til úthlutunar þingsæta er 3% á Spáni en 5% á Íslandi), Belgíu (þar hefði Sósíalistaflokkurinn líka fengið mann kjörinn, stærsta kjördæmið er með 24 þingmenn og í Belgíu er 5% þröskuldur innan kjördæma. Sósíalistar fengu 5,6% í Reykjavík norður) og Eistlandi (þar sem enginn flokkur fær þingmann né styrk sem ekki nær 5% á landsvísu). Í öllum öðrum löndum, 27 af 30, eru styrkir veittir flokkum eftir atkvæðum en ekki þingmönnum (þingflokkar fá aukalega styrki víða eins og á Íslandi, þar sem þingflokkar fá t.d. 25 aðstoðarmenn og rekstrarkostnað greiddan). Þar sem eru mörk varðandi atkvæðamagn eru þau langt undir 4,1% fylgi Sósíalista. Meira að segja í hálfgerðu alræði Ungverjalands er miðað við 1% og 3% í vaxandi eins-flokksræði Póllands. Hugrenningar Bjarna um að útiloka smærri flokka frá styrkjum sem stærri flokkar fá, er því algjörlega á skjön við það sem tíðkast í okkar heimshluta. Bjarni vill ekki gera eins og 29 lönd ESB/EES gera heldur ganga lengra en eitt þeirra, Eistland, gerir. Pælingar hans í Dagmálsþætti Moggans um daginn voru á svipuðum slóðum. Þar sagði hann að litlir flokkar ættu of auðvelt með að fá þingmenn á Íslandi. Þetta er algjör firra. Hið þveröfuga er rétt. Miðflokkurinn, minnsti þingflokkurinn á Íslandi, hefði náð kjöri í öllum nágrannalöndum okkar sem eru með samfærileg kosningakerfi. Og Sósíalistar, stærsti flokkurinn utan þings, hefði fengið þingmenn í velflestum ríkjum Evrópu. Svo sem: Grænlandi, Færeyjum, Danmörku, Noregi, Svíþjóð, Finnlandi, Hollandi, Belgíu, Portúgal, Spáni. Ítalíu, Austurríki og Grikklandi. Og mörgum ríkjum öðrum. Króatíu, Slóveníu, Albaníu, Búlgaríu, Serbíu ... ég nenni ekki að telja þetta allt upp. Bjarni er því ekki að leita að betri virkni lýðræðis í takt við hefðir þeirra ríkja þar sem lýðræðið virkar best, heldur er hann að leita leiða til að ýkja völd Sjálfstæðisflokksins umfram fylgi flokksins meðal þjóðarinnar og draga úr áhrifum kjósenda annara flokka. Líklega eru sögulegar ástæður fyrir því að Bjarni talar um þetta núna. Sjálfstæðisflokkurinn stóð fyrir stórauknum styrkjum til stjórnmálaflokka snemma á öldinni, þegar flokkurinn naut mikils fylgis og fékk langmest af þessum styrkjum. Eftir Hrun minnkuðu styrkir til flokksins í takt við minna fylgi undir formennsku Bjarna. Þetta lék fjárhag flokksins illa. Segja má að hann hafi étið upp allt það eigið fé sem lá í Valhöll, höfuðstöðvum flokksins sem verktakafyrirtæki reistu til að launa greiðasemi flokksins við stór verktakafyrirtæki og önnur stórfyrirtæki. Nú hefur flokkurinn hins vegar fengið leyfi til að byggja íbúðir á lóðinni við Valhöll og mun líklega fá 1,5 milljarð króna að launum í það minnsta. Bjarni og flokkurinn eru því ekki jafn háðir bótagreiðslum frá ríkinu og áður. Bjarni treystir sér því nú til að hefja umræðu um breytt kerfi. Þess vegna kvartaði Bjarni ekki þegar Íslandshreyfingin, Flokkur heimilanna, Dögun og Flokkur fólksins fengu styrki án þess að vera á þingi. Hann kvartar hins vegar þegar Sósíalistaflokkurinn fær styrk, enda er það flokkur sem auðvaldinu, sem Bjarni þjónar og tilheyrir, stendur ógn af. Sósíalistar hafa lýst andstöðu við háa styrki til stjórnmálahreyfinga. Þær hafa leitt til klíkuvæðingar innan flokka, þar sem forysta er ekki háð grasrót flokkanna um fjárhagsstuðning. Áhrif þessa má sjá á mörgum flokkum, ég nefni Vg þar sem forystan hefur í raun umbreytt flokknum á fáeinum árum. Önnur dæmi eru flokkar sem eru varla með félaga og virðast ekki sækjast eftir félögum; svo sem Flokkur fólksins, Píratar og Viðreisn. En meðan stjórnmálahreyfingar eru styrktar á annað borð dregur það ekki ekki úr skaðsemi styrkjanna að klippa burt smærri hreyfingar en halda áfram að styrkja þær stærri rausnarlega, heldur eykur það enn á skaðann. Sósíalistar hafa nýtt opinberan stuðning til að styrkja hagsmuna- og réttlætisbaráttu hópa sem ekki hafa fjárhagslegt bolmagn til að halda úti öflugri hagsmunabaráttu (Samtök leigjenda svo nýlegt dæmi sé tekið) og til að byggja upp Samstöðina, umræðuvettvang félagshyggju og verkalýðsbaráttu (haustdagskráin er að hefjast, fylgist með). Með þessu vill Sósíalistaflokkurinn nýta styrkina til að efla lýðræði og umræðu, ekki bara til fóðra sjálfan sig. Höfundur er félagi í Sósíalistaflokki Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gunnar Smári Egilsson Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Í svo til öllum löndum ESB og EES, sem eru líklega þau lönd sem við viljum bera okkur saman við, gilda þær reglur að flokkar með viðlíka fylgi og Sósíalistaflokkurinn sitja við sama borð og Sjálfstæðisflokkurinn þegar kemur að opinberum stuðningi við stjórnmálasamtök. Smærri flokkar fá opinbera styrki í takt við atkvæðamagn í kosningum. Öfugt við það sem Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsmálaráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins heldur fram í viðtali við Vísi, þar sem hann lýsir íslenska kerfinu sem annarlegu og skrítnu. Víða er framlaginu deilt út þannig að fyrst fá allir jafnt en síðan er úthlutað út frá atkvæðamagni. Þá fá litlir flokkar hlutfallslega meira en stærri. Það er í anda lýðræðis. Í Noregi fá t.d. dagblöð nr. 2 á hverjum markaði og þar undir styrki, en ekki stærstu blöðin (eins og hér er raunin). Einu dæmin innan ESB/EES um að aðeins stjórnmálahreyfingar á þingi fái styrki eru á Spáni (þar sem Sósíalistar hefðu fengi þingmenn fyrir 4,1% atkvæða. Þröskuldur til úthlutunar þingsæta er 3% á Spáni en 5% á Íslandi), Belgíu (þar hefði Sósíalistaflokkurinn líka fengið mann kjörinn, stærsta kjördæmið er með 24 þingmenn og í Belgíu er 5% þröskuldur innan kjördæma. Sósíalistar fengu 5,6% í Reykjavík norður) og Eistlandi (þar sem enginn flokkur fær þingmann né styrk sem ekki nær 5% á landsvísu). Í öllum öðrum löndum, 27 af 30, eru styrkir veittir flokkum eftir atkvæðum en ekki þingmönnum (þingflokkar fá aukalega styrki víða eins og á Íslandi, þar sem þingflokkar fá t.d. 25 aðstoðarmenn og rekstrarkostnað greiddan). Þar sem eru mörk varðandi atkvæðamagn eru þau langt undir 4,1% fylgi Sósíalista. Meira að segja í hálfgerðu alræði Ungverjalands er miðað við 1% og 3% í vaxandi eins-flokksræði Póllands. Hugrenningar Bjarna um að útiloka smærri flokka frá styrkjum sem stærri flokkar fá, er því algjörlega á skjön við það sem tíðkast í okkar heimshluta. Bjarni vill ekki gera eins og 29 lönd ESB/EES gera heldur ganga lengra en eitt þeirra, Eistland, gerir. Pælingar hans í Dagmálsþætti Moggans um daginn voru á svipuðum slóðum. Þar sagði hann að litlir flokkar ættu of auðvelt með að fá þingmenn á Íslandi. Þetta er algjör firra. Hið þveröfuga er rétt. Miðflokkurinn, minnsti þingflokkurinn á Íslandi, hefði náð kjöri í öllum nágrannalöndum okkar sem eru með samfærileg kosningakerfi. Og Sósíalistar, stærsti flokkurinn utan þings, hefði fengið þingmenn í velflestum ríkjum Evrópu. Svo sem: Grænlandi, Færeyjum, Danmörku, Noregi, Svíþjóð, Finnlandi, Hollandi, Belgíu, Portúgal, Spáni. Ítalíu, Austurríki og Grikklandi. Og mörgum ríkjum öðrum. Króatíu, Slóveníu, Albaníu, Búlgaríu, Serbíu ... ég nenni ekki að telja þetta allt upp. Bjarni er því ekki að leita að betri virkni lýðræðis í takt við hefðir þeirra ríkja þar sem lýðræðið virkar best, heldur er hann að leita leiða til að ýkja völd Sjálfstæðisflokksins umfram fylgi flokksins meðal þjóðarinnar og draga úr áhrifum kjósenda annara flokka. Líklega eru sögulegar ástæður fyrir því að Bjarni talar um þetta núna. Sjálfstæðisflokkurinn stóð fyrir stórauknum styrkjum til stjórnmálaflokka snemma á öldinni, þegar flokkurinn naut mikils fylgis og fékk langmest af þessum styrkjum. Eftir Hrun minnkuðu styrkir til flokksins í takt við minna fylgi undir formennsku Bjarna. Þetta lék fjárhag flokksins illa. Segja má að hann hafi étið upp allt það eigið fé sem lá í Valhöll, höfuðstöðvum flokksins sem verktakafyrirtæki reistu til að launa greiðasemi flokksins við stór verktakafyrirtæki og önnur stórfyrirtæki. Nú hefur flokkurinn hins vegar fengið leyfi til að byggja íbúðir á lóðinni við Valhöll og mun líklega fá 1,5 milljarð króna að launum í það minnsta. Bjarni og flokkurinn eru því ekki jafn háðir bótagreiðslum frá ríkinu og áður. Bjarni treystir sér því nú til að hefja umræðu um breytt kerfi. Þess vegna kvartaði Bjarni ekki þegar Íslandshreyfingin, Flokkur heimilanna, Dögun og Flokkur fólksins fengu styrki án þess að vera á þingi. Hann kvartar hins vegar þegar Sósíalistaflokkurinn fær styrk, enda er það flokkur sem auðvaldinu, sem Bjarni þjónar og tilheyrir, stendur ógn af. Sósíalistar hafa lýst andstöðu við háa styrki til stjórnmálahreyfinga. Þær hafa leitt til klíkuvæðingar innan flokka, þar sem forysta er ekki háð grasrót flokkanna um fjárhagsstuðning. Áhrif þessa má sjá á mörgum flokkum, ég nefni Vg þar sem forystan hefur í raun umbreytt flokknum á fáeinum árum. Önnur dæmi eru flokkar sem eru varla með félaga og virðast ekki sækjast eftir félögum; svo sem Flokkur fólksins, Píratar og Viðreisn. En meðan stjórnmálahreyfingar eru styrktar á annað borð dregur það ekki ekki úr skaðsemi styrkjanna að klippa burt smærri hreyfingar en halda áfram að styrkja þær stærri rausnarlega, heldur eykur það enn á skaðann. Sósíalistar hafa nýtt opinberan stuðning til að styrkja hagsmuna- og réttlætisbaráttu hópa sem ekki hafa fjárhagslegt bolmagn til að halda úti öflugri hagsmunabaráttu (Samtök leigjenda svo nýlegt dæmi sé tekið) og til að byggja upp Samstöðina, umræðuvettvang félagshyggju og verkalýðsbaráttu (haustdagskráin er að hefjast, fylgist með). Með þessu vill Sósíalistaflokkurinn nýta styrkina til að efla lýðræði og umræðu, ekki bara til fóðra sjálfan sig. Höfundur er félagi í Sósíalistaflokki Íslands.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun