Heimsfaraldur - hvað tekur við? Valgerður Árnadóttir skrifar 22. febrúar 2021 17:31 Heimsfaraldur vs. loftslagsvá Nú þegar við erum komin með bóluefni fyrir covid-19 þá ríkir von um að við séum að sigrast á þessum heimsfaraldri í eitt skipti fyrir öll. Við vonum öll að önnur bylgja heimsfaraldurs skelli ekki á okkur en það er þó önnur bylgja sem við verðum að tækla, sem er óumflýjanleg að sigrast á, til að líf okkar geti haldið áfram. Það sem af er þá hafa 29 látist af völdum covid-19 á Íslandi en árlega deyja hér um 120 manns vegna svifryksmengunar. Hvers vegna er ekki tekið á þeim vanda? Það er von mín að við tæklum loftslagsbreytingar af sömu staðfestu og af jafnmikilli alvöru og við gerðum með covid -19. Ef það er eitthvað sem undanfarið ár hefur kennt okkur þá var það að hlusta á vísindamenn og að afneita ekki alvarleika várinnar sem við stóðum frammi fyrir. Við höfum lært að sýna samstöðu og breyta okkar lifnaðarháttum burtséð frá pólítískri afstöðu okkar og sérhagsmunum og það þurfum við líka að gera til að takast á við loftslagsvána. Aðgerðir vegna loftslagsbreytinga er okkar stærsta verkefni og við þurfum að treysta á vísindamenn og grípa til markvissra aðgerða sem ráðast ekki af hagsmunatengslum og pólitík. Þegar aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna, Antonio Guterres, hvatti til þess að ríki heims gripu til róttækari loftslagsaðgerða og lýstu yfir neyðarástandi í loftslagsmálum (að loknum leiðtogafundi G7-ríkjanna í Biarritz í Frakklandi í ágúst 2019 ) þá sendu helstu náttúruverndarsamtök Íslands áskorun á forsætisráðherra að verða við þessu og lýsa yfir neyðarástandi í loftslagsmálum. Við Píratar tókum undir þá áskorun og samþykktum í kosningakerfi okkar ályktun varðandi neyðarástand í loftslagsmálum. Því miður þá fór allur fókus þjóðfélagsins nokkrum mánuðum síðar á að tækla Covid-19 og alveg óvart minnkaði losun gróðurhúsaloftegunda um 5-6% á heimsvísu vegna faraldursins. Lítið var um flugsamgöngur og framleiðni minnkaði sem hafði jákvæð áhrif á loftslagið, en betur má ef duga skal! Uppbygging efnahags Það er ljóst að okkar bíður það verkefni að byggja upp efnahag okkar eftir faraldurinn. Ég er hrædd um miðað við þær aðgerðir sem núverandi ríkisstjórn fór í að styrkja mengandi stórfyrirtæki og arðbær ferðaþjónustufyrirtæki, að fókus þeirra verði áfram á röngum stað. Við höfum nú tækifæri til að byggja þjóðfélag okkar upp og þá verðum við að vera raunsæ. Faraldurinn hefur haft slæm efnahagsleg áhrif á alla heimsbyggðina og ferðamenn munu ekki taka að streyma hingað í sama mæli og áður í náinni framtíð, við getum ekki sett öll eggin okkar í körfu ferðaþjónustunnar. Allar okkar aðgerðir þurfa að miðast við að við uppfyllum skuldbindingar okkar samkvæmt Parísarsáttmálanum þar sem þolmörk jarðar nálgast það að hafa óafturkræfar afleiðingar fyrir allt líf á jörðinni. Velsældarhagkerfið og hringrásarhagkerfið Við þurfum að byggja upp efnahagskerfi sem styrkir innviði okkar og hlúir að velferð okkar um leið og við drögum úr loftslagsbreytingum. Það gerum við með mótvægisaðgerðum samhliða því að skipuleggja og hefja aðlögun sem dregur úr óumflýjanlegum afleiðingum hlýnunar. Við þurfum að byggja efnahagskerfið upp með mið af velsældarhagkerfi og hringrásarhagkerfi fremur en að einblína á skammtímalausnir sem stríða gegn markmiðum okkar í loftslagsaðgerðum. Við getum ekki leyft íhaldssömum stjórnmálamönnum að halda þeirri orðræðu á lofti lengur að kapítalismi sé náttúrulögmál, hann er það ekki. Píratar eru með greinargóða Loftslagsaðlögunarstefnu til að tækla þennan vanda. Við viljum efla nýsköpun og tækifæri í sjálfbærri framleiðslu, nýta okkar hreinu orku og umbylta landbúnaðarkerfinu svo að fólki gefist aukin tækifæri til sjálfbærrar ræktunar, skynsamlegrar nýtingu lands, skógræktar og endurheimt votlendis. Fólksflótti og borgaralaun Heimsbyggðin öll þjáist vegna loftslagsbreytinga og Covid-19 og aldrei hafa jafn margir flóttamenn verið á vergangi vegna uppskerubrests og stríðsástands. Við Píratar höfum frá upphafi bent á mikilvægi borgaralauna (universal basic income) og hefur sú lausn nú náð svo langt að Francis páfi lagði til að við tökum ábyrgð á því að neysla okkar vestrænu þjóða hefur ollið þeim vanda sem við stöndum frammi fyrir og að þennan vanda eigi að tækla með borgaralaunum fyrir alla heimsbyggðina. Vistspor hvers einstaklings á Íslandi er að jafnaði eitt það stærsta í heiminum, en samkvæmt tölum Global Footprint Network er meðal Íslendingurinn með 20. þyngsta vistpor heimsins og með fimmta þyngsta sporið meðal Evrópubúa. Ef allir jarðarbúar myndu haga sínu lífi og sinni neyslu á sama hátt og meðal Íslendingurinn þyrfti þrjár plánetur á borð við Jörðina til viðbótar til að standa undir þeim lífsgæðum. Þó að við séum lítil í stóra samhenginu þá þurfum við að byrja á okkur sjálfum. Fórn eða blessun Þær fórnir sem við þurfum að færa til að takast á við loftslagsvána hafa í raun minni áhrif á okkar daglega líf en þær sem við höfum í gegnum heimsfaraldur þurft að færa. Við höfum virt samkomutakmarkanir, haldið okkur heima og ekki getað hitt eða faðmað okkar nánustu fjölskyldu, ekki getað haldið afmælisveislur, brúðkaup eða farið á tónleika. Fórnir okkar vegna Covid-19 ýtti undir einmanaleika og almennt vonleysi og leiða, en hann gaf líka foreldrum meiri tíma með börnum sínum, við eyddum minna í óþarfa og minni tíma í umferðinni. Til að takast á við loftslagsbreytingar þá þurfum við öll að taka ábyrgð en það inniber ekki að einangra sig félagslega, þvert á móti. Við getum þrátt fyrir loftslagsvá nefnilega faðmast eins og við viljum og lifað lífinu svipað og fyrir kófið, en við þurfum að minnka óþarfa neyslu á mengandi afurðum, endurnýta og rækta mat, keyra minna og nota almenningssamgöngur og ganga/hjóla frekar. Vinna oftar heima ef við viljum/getum, styrkja nærumhverfi okkar og bera virðingu fyrir okkur sjálfum og náttúrunni. Það hljómar ekki svo skelflega er það? Fyrst við gátum tæklað heimsfaraldur þá getum við tæklað loftslagsvána, við getum þetta saman! Höfundur býður sig fram í prófkjöri Pírata í Reykjavík til alþingiskosninga 2021. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Valgerður Árnadóttir Píratar Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Skoðun Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Heimsfaraldur vs. loftslagsvá Nú þegar við erum komin með bóluefni fyrir covid-19 þá ríkir von um að við séum að sigrast á þessum heimsfaraldri í eitt skipti fyrir öll. Við vonum öll að önnur bylgja heimsfaraldurs skelli ekki á okkur en það er þó önnur bylgja sem við verðum að tækla, sem er óumflýjanleg að sigrast á, til að líf okkar geti haldið áfram. Það sem af er þá hafa 29 látist af völdum covid-19 á Íslandi en árlega deyja hér um 120 manns vegna svifryksmengunar. Hvers vegna er ekki tekið á þeim vanda? Það er von mín að við tæklum loftslagsbreytingar af sömu staðfestu og af jafnmikilli alvöru og við gerðum með covid -19. Ef það er eitthvað sem undanfarið ár hefur kennt okkur þá var það að hlusta á vísindamenn og að afneita ekki alvarleika várinnar sem við stóðum frammi fyrir. Við höfum lært að sýna samstöðu og breyta okkar lifnaðarháttum burtséð frá pólítískri afstöðu okkar og sérhagsmunum og það þurfum við líka að gera til að takast á við loftslagsvána. Aðgerðir vegna loftslagsbreytinga er okkar stærsta verkefni og við þurfum að treysta á vísindamenn og grípa til markvissra aðgerða sem ráðast ekki af hagsmunatengslum og pólitík. Þegar aðalframkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna, Antonio Guterres, hvatti til þess að ríki heims gripu til róttækari loftslagsaðgerða og lýstu yfir neyðarástandi í loftslagsmálum (að loknum leiðtogafundi G7-ríkjanna í Biarritz í Frakklandi í ágúst 2019 ) þá sendu helstu náttúruverndarsamtök Íslands áskorun á forsætisráðherra að verða við þessu og lýsa yfir neyðarástandi í loftslagsmálum. Við Píratar tókum undir þá áskorun og samþykktum í kosningakerfi okkar ályktun varðandi neyðarástand í loftslagsmálum. Því miður þá fór allur fókus þjóðfélagsins nokkrum mánuðum síðar á að tækla Covid-19 og alveg óvart minnkaði losun gróðurhúsaloftegunda um 5-6% á heimsvísu vegna faraldursins. Lítið var um flugsamgöngur og framleiðni minnkaði sem hafði jákvæð áhrif á loftslagið, en betur má ef duga skal! Uppbygging efnahags Það er ljóst að okkar bíður það verkefni að byggja upp efnahag okkar eftir faraldurinn. Ég er hrædd um miðað við þær aðgerðir sem núverandi ríkisstjórn fór í að styrkja mengandi stórfyrirtæki og arðbær ferðaþjónustufyrirtæki, að fókus þeirra verði áfram á röngum stað. Við höfum nú tækifæri til að byggja þjóðfélag okkar upp og þá verðum við að vera raunsæ. Faraldurinn hefur haft slæm efnahagsleg áhrif á alla heimsbyggðina og ferðamenn munu ekki taka að streyma hingað í sama mæli og áður í náinni framtíð, við getum ekki sett öll eggin okkar í körfu ferðaþjónustunnar. Allar okkar aðgerðir þurfa að miðast við að við uppfyllum skuldbindingar okkar samkvæmt Parísarsáttmálanum þar sem þolmörk jarðar nálgast það að hafa óafturkræfar afleiðingar fyrir allt líf á jörðinni. Velsældarhagkerfið og hringrásarhagkerfið Við þurfum að byggja upp efnahagskerfi sem styrkir innviði okkar og hlúir að velferð okkar um leið og við drögum úr loftslagsbreytingum. Það gerum við með mótvægisaðgerðum samhliða því að skipuleggja og hefja aðlögun sem dregur úr óumflýjanlegum afleiðingum hlýnunar. Við þurfum að byggja efnahagskerfið upp með mið af velsældarhagkerfi og hringrásarhagkerfi fremur en að einblína á skammtímalausnir sem stríða gegn markmiðum okkar í loftslagsaðgerðum. Við getum ekki leyft íhaldssömum stjórnmálamönnum að halda þeirri orðræðu á lofti lengur að kapítalismi sé náttúrulögmál, hann er það ekki. Píratar eru með greinargóða Loftslagsaðlögunarstefnu til að tækla þennan vanda. Við viljum efla nýsköpun og tækifæri í sjálfbærri framleiðslu, nýta okkar hreinu orku og umbylta landbúnaðarkerfinu svo að fólki gefist aukin tækifæri til sjálfbærrar ræktunar, skynsamlegrar nýtingu lands, skógræktar og endurheimt votlendis. Fólksflótti og borgaralaun Heimsbyggðin öll þjáist vegna loftslagsbreytinga og Covid-19 og aldrei hafa jafn margir flóttamenn verið á vergangi vegna uppskerubrests og stríðsástands. Við Píratar höfum frá upphafi bent á mikilvægi borgaralauna (universal basic income) og hefur sú lausn nú náð svo langt að Francis páfi lagði til að við tökum ábyrgð á því að neysla okkar vestrænu þjóða hefur ollið þeim vanda sem við stöndum frammi fyrir og að þennan vanda eigi að tækla með borgaralaunum fyrir alla heimsbyggðina. Vistspor hvers einstaklings á Íslandi er að jafnaði eitt það stærsta í heiminum, en samkvæmt tölum Global Footprint Network er meðal Íslendingurinn með 20. þyngsta vistpor heimsins og með fimmta þyngsta sporið meðal Evrópubúa. Ef allir jarðarbúar myndu haga sínu lífi og sinni neyslu á sama hátt og meðal Íslendingurinn þyrfti þrjár plánetur á borð við Jörðina til viðbótar til að standa undir þeim lífsgæðum. Þó að við séum lítil í stóra samhenginu þá þurfum við að byrja á okkur sjálfum. Fórn eða blessun Þær fórnir sem við þurfum að færa til að takast á við loftslagsvána hafa í raun minni áhrif á okkar daglega líf en þær sem við höfum í gegnum heimsfaraldur þurft að færa. Við höfum virt samkomutakmarkanir, haldið okkur heima og ekki getað hitt eða faðmað okkar nánustu fjölskyldu, ekki getað haldið afmælisveislur, brúðkaup eða farið á tónleika. Fórnir okkar vegna Covid-19 ýtti undir einmanaleika og almennt vonleysi og leiða, en hann gaf líka foreldrum meiri tíma með börnum sínum, við eyddum minna í óþarfa og minni tíma í umferðinni. Til að takast á við loftslagsbreytingar þá þurfum við öll að taka ábyrgð en það inniber ekki að einangra sig félagslega, þvert á móti. Við getum þrátt fyrir loftslagsvá nefnilega faðmast eins og við viljum og lifað lífinu svipað og fyrir kófið, en við þurfum að minnka óþarfa neyslu á mengandi afurðum, endurnýta og rækta mat, keyra minna og nota almenningssamgöngur og ganga/hjóla frekar. Vinna oftar heima ef við viljum/getum, styrkja nærumhverfi okkar og bera virðingu fyrir okkur sjálfum og náttúrunni. Það hljómar ekki svo skelflega er það? Fyrst við gátum tæklað heimsfaraldur þá getum við tæklað loftslagsvána, við getum þetta saman! Höfundur býður sig fram í prófkjöri Pírata í Reykjavík til alþingiskosninga 2021.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun