Niðurskurðarkrafan og fólkið í framlínu Sandra B. Franks skrifar 8. desember 2020 13:01 Það eru kaldar kveðjur sem fólkið í framlínu heilbrigðiskerfisins fær þegar hillir loks undir lok þriðju bylgju veirufaraldursins. Eftir langvarandi álag og ótrúlegar fórnir þakka stjórnvöld starfsmönnum fyrir vel unnin störf með því að setja enn einu sinni fram kröfur um aðhald og niðurskurð í heilbrigðiskerfinu. Í þetta sinn er aðhaldskrafa á Landspítala um fjórir milljarðar. Þetta er sömu stjórnvöld og skrifuðu fyrr á árinu undir kjarasamninga um heimild til sérstakra álagsgreiðslna m.a. fyrir þá sem glíma við Covid-19. Þetta eru mikil vonbrigði. Framlínufólkið okkar hafði vænst umbunar fyrir óhóflegt álag en ekki kröfu um enn meiri niðurskurð. Starfslegt og félagslegt álag Framlínufólkið hefur staðið vaktina í þremur bylgjum veirufaraldursins. Það hefur lagt á sig ómældar fórnir. Þær felast ekki bara í krefjandi vinnuálagi sem nú hefur staðið misserum saman heldur líka í vaxandi félagslegu álagi. Þau sem starfa í framlínu, til dæmis á Covid-deildunum, sjá með eigin augum hversu grátt sóttkveikjan getur leikið sjúklinga. Þau hafa hjúkrað mörgum til lífs, en þau hafa líka misst fólk, og upplifað sorgina sem fylgir lífslokum. Þetta fólk öðru fremur hagar því lífi sínu utan vakta þannig að sem allra minnstar líkur verði á að þau sýkist sjálf, og beri sóttkveikjuna óafvitandi inn á stofnanir. Utan vinnutíma má því segja að framlínufólkið okkar hafi í tæpt ár verið meira og minna í sjálfskipaðri sóttkví. Það hefur neitað sér um að hitta vini og vandamenn. Milli vakta hafa flestir lifað í eins konar félagslegri einangrun, til að draga úr líkum á að smit berist inn á sjúkradeildir. Félagslega álagið sem fylgir þessu hefur ekki aðeins áhrif á starfsmenn, heldur ekki síður á fjölskyldur þeirra. Þetta fólk á einfaldlega skilið að því verði umbunað með sanngjörnum hætti í samræmi við þær væntingar sem kjarasamningarnir vöktu. Þau eru fólkið sem héldu heilbrigðiskerfinu gangandi andspænis versta faraldri í heila öld. Fólkið okkar í framlínunni upplifir því kröfuna um niðurskurð eins og blauta tusku í andlitið. Kúfurinn framundan Bóluefni á næsta leiti og fækkun smita í þriðju bylgjunni benda vonandi til að við séum endanlega að ná tökum á faraldrinum. Í þeim efnum er þó alls ekki á vísan að róa. Ennþá vitum við ekki hvernig tekst til um framkvæmd bólusetninga eða hversu hátt hlutfall mun taka þátt í henni. Við skulum vona hið besta. Því miður mun álagið á heilbrigðiskerfinu þó ekki hverfa þó Covid-19 hjaðni. Ástæðan er sú, að fjölda aðgerða, stórra og smárra, auk meðferða, hefur verið slegið á frest til að skapa rými til að ráða niðurlögum veirunnar. Um leið og hún er frá verður kerfið að hefjast handa við að vinna niður kúfinn sem bíður innan kerfisins. Sú vinna mun mæða á sömu stéttum og voru í framlínu nær allt síðasta ár. Fyrir þau er lotan ekki búin. Vinnuálagið heldur áfram en með öðrum hætti. Inni á heilbrigðisstofnunum er staðan einfaldlega þannig að þreyta er komin í framlínufólkið okkar. Það hefur gengið mjög nærri sér og lagt á sig miklar persónulegar fórnir til að bægja mikilli vá frá samfélaginu. Ég þekki þetta af eigin raun, eftir að hafa starfað sem bakvörður á Covid-deild í haust. Ég gat ekki annað en fyllst auðmýkt og þakklæti í garð félaga minna á deildinni, sem höfðu tekist á við lotu á eftir lotu nánast allt árið. Þeim verður aldrei þakkað nógsamlega. Þreyta og kulnun Í starfi mínu sem bakvörður í Covid upplifði ég álagið og þreytuna sem setti ótvírætt mark á fólkið okkar í framlínunni. Það er læknisfræðileg staðreynd, að þegar fólk er langtímum saman undir miklu starfslegu og andlegu álagi er alltaf hætta á kulnun í starfi. Henni fylgir oft raunverulegur heilsubrestur. Ég tek því heils hugar undir orð Guðbjargar Pálsdóttur, formanns Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga, sem sagði í viðtali í vikunni að nú væri brýnt að fylgjast með líðan starfsmanna og veita þeim stuðning til að koma í veg fyrir kulnun í starfi. Það á samfélagið meðal annars að gera með því að umbuna þeim starfsmönnum sem hafa staðið í eldlínunni misserum saman með sanngjörnum álagsgreiðslum. Um það samdi ríkið við sjúkraliða fyrr á árinu. Við þessar aðstæður er krafa um niðurskurð á allar heilbrigðisstofnanir beinlínis fráleit. Höfundur er formaður Sjúkraliðafélags Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sandra B. Franks Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason skrifar Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon skrifar Skoðun Hvernig hugsar þú um hreint vatn? Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Blóðmerar - skeytingarleysi hinna þriggja valda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson skrifar Skoðun Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Véfréttir og villuljós Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun „Fór í útkall“ Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar Skoðun Fjölþátta ógnarstjórn Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Sjá meira
Það eru kaldar kveðjur sem fólkið í framlínu heilbrigðiskerfisins fær þegar hillir loks undir lok þriðju bylgju veirufaraldursins. Eftir langvarandi álag og ótrúlegar fórnir þakka stjórnvöld starfsmönnum fyrir vel unnin störf með því að setja enn einu sinni fram kröfur um aðhald og niðurskurð í heilbrigðiskerfinu. Í þetta sinn er aðhaldskrafa á Landspítala um fjórir milljarðar. Þetta er sömu stjórnvöld og skrifuðu fyrr á árinu undir kjarasamninga um heimild til sérstakra álagsgreiðslna m.a. fyrir þá sem glíma við Covid-19. Þetta eru mikil vonbrigði. Framlínufólkið okkar hafði vænst umbunar fyrir óhóflegt álag en ekki kröfu um enn meiri niðurskurð. Starfslegt og félagslegt álag Framlínufólkið hefur staðið vaktina í þremur bylgjum veirufaraldursins. Það hefur lagt á sig ómældar fórnir. Þær felast ekki bara í krefjandi vinnuálagi sem nú hefur staðið misserum saman heldur líka í vaxandi félagslegu álagi. Þau sem starfa í framlínu, til dæmis á Covid-deildunum, sjá með eigin augum hversu grátt sóttkveikjan getur leikið sjúklinga. Þau hafa hjúkrað mörgum til lífs, en þau hafa líka misst fólk, og upplifað sorgina sem fylgir lífslokum. Þetta fólk öðru fremur hagar því lífi sínu utan vakta þannig að sem allra minnstar líkur verði á að þau sýkist sjálf, og beri sóttkveikjuna óafvitandi inn á stofnanir. Utan vinnutíma má því segja að framlínufólkið okkar hafi í tæpt ár verið meira og minna í sjálfskipaðri sóttkví. Það hefur neitað sér um að hitta vini og vandamenn. Milli vakta hafa flestir lifað í eins konar félagslegri einangrun, til að draga úr líkum á að smit berist inn á sjúkradeildir. Félagslega álagið sem fylgir þessu hefur ekki aðeins áhrif á starfsmenn, heldur ekki síður á fjölskyldur þeirra. Þetta fólk á einfaldlega skilið að því verði umbunað með sanngjörnum hætti í samræmi við þær væntingar sem kjarasamningarnir vöktu. Þau eru fólkið sem héldu heilbrigðiskerfinu gangandi andspænis versta faraldri í heila öld. Fólkið okkar í framlínunni upplifir því kröfuna um niðurskurð eins og blauta tusku í andlitið. Kúfurinn framundan Bóluefni á næsta leiti og fækkun smita í þriðju bylgjunni benda vonandi til að við séum endanlega að ná tökum á faraldrinum. Í þeim efnum er þó alls ekki á vísan að róa. Ennþá vitum við ekki hvernig tekst til um framkvæmd bólusetninga eða hversu hátt hlutfall mun taka þátt í henni. Við skulum vona hið besta. Því miður mun álagið á heilbrigðiskerfinu þó ekki hverfa þó Covid-19 hjaðni. Ástæðan er sú, að fjölda aðgerða, stórra og smárra, auk meðferða, hefur verið slegið á frest til að skapa rými til að ráða niðurlögum veirunnar. Um leið og hún er frá verður kerfið að hefjast handa við að vinna niður kúfinn sem bíður innan kerfisins. Sú vinna mun mæða á sömu stéttum og voru í framlínu nær allt síðasta ár. Fyrir þau er lotan ekki búin. Vinnuálagið heldur áfram en með öðrum hætti. Inni á heilbrigðisstofnunum er staðan einfaldlega þannig að þreyta er komin í framlínufólkið okkar. Það hefur gengið mjög nærri sér og lagt á sig miklar persónulegar fórnir til að bægja mikilli vá frá samfélaginu. Ég þekki þetta af eigin raun, eftir að hafa starfað sem bakvörður á Covid-deild í haust. Ég gat ekki annað en fyllst auðmýkt og þakklæti í garð félaga minna á deildinni, sem höfðu tekist á við lotu á eftir lotu nánast allt árið. Þeim verður aldrei þakkað nógsamlega. Þreyta og kulnun Í starfi mínu sem bakvörður í Covid upplifði ég álagið og þreytuna sem setti ótvírætt mark á fólkið okkar í framlínunni. Það er læknisfræðileg staðreynd, að þegar fólk er langtímum saman undir miklu starfslegu og andlegu álagi er alltaf hætta á kulnun í starfi. Henni fylgir oft raunverulegur heilsubrestur. Ég tek því heils hugar undir orð Guðbjargar Pálsdóttur, formanns Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga, sem sagði í viðtali í vikunni að nú væri brýnt að fylgjast með líðan starfsmanna og veita þeim stuðning til að koma í veg fyrir kulnun í starfi. Það á samfélagið meðal annars að gera með því að umbuna þeim starfsmönnum sem hafa staðið í eldlínunni misserum saman með sanngjörnum álagsgreiðslum. Um það samdi ríkið við sjúkraliða fyrr á árinu. Við þessar aðstæður er krafa um niðurskurð á allar heilbrigðisstofnanir beinlínis fráleit. Höfundur er formaður Sjúkraliðafélags Íslands.
Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar
Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar
Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson Skoðun