Aðgát skal höfð í nærveru öfga: Eyðing byggðar í þágu landverndar Ágústa Ágústsdóttir skrifar 3. desember 2020 14:01 Hálendisþjóðgarður hljómar fagurt og göfugt. En þegar rýnt er inn fyrir skráp þess kemur í ljós tvíeggja blað. Verndun íslensks lands og náttúru er nauðsynleg sem ég held að flestir geti verið sammála um. En forræðishyggja í sinni verstu mynd er það andstyggilegasta sem til er. Þjóðgarð mætti útleggja sem garð þjóðar. Garð þeirra sem landið byggja. Hálendið okkar er í sameiginlegri umsjá okkar allra nú þegar. Sveitastjórnir, landeigendur, bændur o.s.frv. sem hafa verið ötulir talsmenn og gerendur í verndun og uppgræðslu þess í áratugi og ríkið hefur starfað þar á meðal í nafni Landgræðslunnar t.d. Allt þetta starf hefur skilað betur grónu landi því allir aðilar skilja að enginn lifir af burtfoknu landi En hvað hefur þá skyndilega breyst ? Hvers vegna þarf allt forræði að færast yfir á eina hendi ? Þjóðgarður laðar jú fleiri ferðamenn að og gefur góða ímynd út á við. En falleg ímynd farðar oft yfir gallagripina. Þurfum við virkilega á því að halda að inn á hálendi okkar hrúgist hópar af erlendum ferðamönnum sem hafa enga þekkingu eða kunnáttu til að ferðast um það ? Það land sem nú þegar heyrir undir þjóðgarða er undirmannað og undirfjármagnað (nema þótt furðulegt sé, í nefndum, ráðum, stofnunum og ráðuneytum) á allan hátt svo land og náttúruperlur víða liggja undir skemmdum vegna ágangs ferðamanna. Innviðir, eftirlit og stýring á stöðunum sjálfum er í algjörum molum og ekki hægt að gera neitt vegna fjárskorts. Þó þreytast menn seint á því að reyna sölsa undir sig jarðir til þess eins að leggja í eyði. Því er algjör rökleysa að halda því fram að hálendinu sé borgið með því að breyta því í þjóðgarð. Stöðugildum í skrifstofurýmum víðs fjarri náttúrunni myndi á hinn bóginn fjölga hratt. Allir vita að byggð þrífst ekki á miðhálendinu á sama hátt og við vitum að uppgræðsla má sín lítils í samkeppni við náttúru- og veðraöfl sem þar geysa. Náttúran þar er hins vegar viðkvæm og hana þarf að vernda sem mest í þeirri mynd sem hún er. Það myndum við best gera með því að takmarka og stýra fjölda þeirra sem þangað fara. Það eitt að ferðamenn sem aldrei hafa keyrt beinskiptan bíl, aldrei keyrt á malarvegi, aldrei þverað ár og jafnvel lítið sem ekkert ekið bíl yfir höfuð, skuli geta valsað um hálendið eins og ekkert sé sjálfsagðara er algjörlega galin staðreynd. Það væri góð vísbending um að stjórnvöld væru með einhverja grunnskynsemi ef t.d. yrði lögfest að allir þyrftu að sækja um sérstakt leyfi til að meiga aka um hálendið á til þess gerðum breyttu bifreiðum. Slík leyfi eru algeng víða um heim hvort sem um ræðir ákveðið fjall eða svæði sem ferðast á um. Þessi leyfi gæfu peninga í kassann og yrðu um leið atvinnuskapandi fyrir sérhæfð ferðaþjónustufyrirtæki sem starfa myndu við hálendisferðir. Þannig yrði til hringrás sem allir gætu grætt á. Hálendið yrði eftirsótt, en á forsendum náttúrunnar í stað stefnulauss massatúrisma með ekkert utanumhald og eingöngu slæmar afleiðingar fyrir alla. Innan þjóðgarðs þrífst engin sjálfstæð starfssemi því allt regluverk þar kæfir allt sem teygir sig eftir súrefni. Stakkur þeirrar stofnunar er svo þröngur að allir gefast upp á að reyna klæða sig í hann. Endalausu nefndirnar, ráðin, samþykktirnar, mismunandi stofnanir innan regluverksins eru dauðans alvara í orðsins fyllstu merkingu. Þeir sem eiga jarðir upp við þjóðgarðsmörk þekkja þetta sérstaklega, því öll uppbygging svo nálægt þjóðgarði er algjörlega undir hæl þess. Allt sem þú gerir eða villt gera er þeirra samþykki háð svo skrýtið sem það nú er. Ef markmið hálendisþjóðgarðs sé m.a. ætlað að koma í veg fyrir frekari virkjanir mætti spyrja ráðamenn að því hvar þeir ætli sér að fá allt það rafmagn sem þarf til að knýja allan rafmagnsflota landsins sem íbúar þessa lands eru nú „hvattir“ til að kaupa sér með tilkomu endalausra grænna refsiskatta. Skömm sé þeim sem keyra á jarðefnaeldsneyti! Höfundur er verktaki og sauðfjár- og ferðaþjónustubóndi á Norðausturlandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þjóðgarðar Umhverfismál Byggðamál Vatnajökulsþjóðgarður Hálendisþjóðgarður Mest lesið Háskólinn og rektorskjörið Gyða Margrét Pétursdóttir ,Þorgerður Jennýjardóttir Einarsdóttir Skoðun Fékk hann ekki minnisblaðið? Hjörtur J Guðmundsson Skoðun Betra og skilvirkara fjármálakerfi Benedikt Gíslason Skoðun Þegar heiftin nær tökum á hrútakofanum Heimir Már Pétursson Skoðun Geðræni sjúkdómurinn sem gleymist að tala um Stefán Guðbrandsson Skoðun Halldór 15.02.2025 Halldór Áskorun til atvinnuvegaráðherra Björn Ólafsson Skoðun Sérlög til verndar innflytjendum? Margrét Ágústa Sigurðardóttir Skoðun Hvammsvirkjun – frumhlaup og gullhúðun Mörður Árnason Skoðun Skattahækkanir, miðstýring og ESB-þráhyggja Anton Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Betra og skilvirkara fjármálakerfi Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Háskólinn og rektorskjörið Gyða Margrét Pétursdóttir ,Þorgerður Jennýjardóttir Einarsdóttir skrifar Skoðun Fékk hann ekki minnisblaðið? Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Áskorun til atvinnuvegaráðherra Björn Ólafsson skrifar Skoðun Skattahækkanir, miðstýring og ESB-þráhyggja Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Sérlög til verndar innflytjendum? Margrét Ágústa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Höldum yngri þingmönnum aðskildum frá hinum eldri ! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – frumhlaup og gullhúðun Mörður Árnason skrifar Skoðun Geðræni sjúkdómurinn sem gleymist að tala um Stefán Guðbrandsson skrifar Skoðun Aukinn veikindaréttur – aukið jafnrétti kynjanna – fyrir félagsfólk VR Þorsteinn Skúli Sveinsson skrifar Skoðun Þegar heiftin nær tökum á hrútakofanum Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Verður dánaraðstoð leyfð í Danmörku í náinni framtíð? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Flugvöllur okkar allra! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Svar við rangfærslum Félags atvinnurekenda um tollamál Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Við þurfum að ræða um Evrópusambandið Kristján Reykjalín Vigfússon skrifar Skoðun Sannleikurinn um undirbúning útlendingafrumvarpsins Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig bætum við stafræna umgjörð heilbrigðiskerfisins? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Þegar raunveruleikinn er forritaður Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvernig byggjum við framtíð matvælaiðnaðar á Íslandi? Oddur Már Gunnarsson,Salvör Jónsdóttir skrifar Skoðun Á Sjálfstæðisflokkurinn sér viðreisnar von? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Valentínus Árni Már Jensson skrifar Skoðun Velferð framar verðstöðugleika: Hvers vegna lífskjör ættu að vera aðalatriðið Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Barnavernd í brennidepli! Merki um öryggi – Signs of Safety Gyða Hjartardóttir skrifar Skoðun Kolbikasvört staða María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Faglegt og jákvætt sérfræðiálit Skipulagsstofnunar um Coda Terminal Edda Sif Pind Aradóttir skrifar Skoðun Ekkert um okkur án okkar Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun One way Ticket á Litla-Hraun í framtíðinni! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Rauðsokkur í Efra-Breiðholti Edith Oddsteinsdóttir skrifar Skoðun Jafningjafræðsla um stafrænt ofbeldi Hjalti Ómar Ágústsson skrifar Skoðun Hugtakinu almannaheill snúið á haus Björg Eva Erlendsdóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson ,Snæbjörn Guðmundsson,Elvar Örn Friðriksso,Friðleifur E. Guðmundsson,Snorri Hallgrímsson,Sigþrúður Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Hálendisþjóðgarður hljómar fagurt og göfugt. En þegar rýnt er inn fyrir skráp þess kemur í ljós tvíeggja blað. Verndun íslensks lands og náttúru er nauðsynleg sem ég held að flestir geti verið sammála um. En forræðishyggja í sinni verstu mynd er það andstyggilegasta sem til er. Þjóðgarð mætti útleggja sem garð þjóðar. Garð þeirra sem landið byggja. Hálendið okkar er í sameiginlegri umsjá okkar allra nú þegar. Sveitastjórnir, landeigendur, bændur o.s.frv. sem hafa verið ötulir talsmenn og gerendur í verndun og uppgræðslu þess í áratugi og ríkið hefur starfað þar á meðal í nafni Landgræðslunnar t.d. Allt þetta starf hefur skilað betur grónu landi því allir aðilar skilja að enginn lifir af burtfoknu landi En hvað hefur þá skyndilega breyst ? Hvers vegna þarf allt forræði að færast yfir á eina hendi ? Þjóðgarður laðar jú fleiri ferðamenn að og gefur góða ímynd út á við. En falleg ímynd farðar oft yfir gallagripina. Þurfum við virkilega á því að halda að inn á hálendi okkar hrúgist hópar af erlendum ferðamönnum sem hafa enga þekkingu eða kunnáttu til að ferðast um það ? Það land sem nú þegar heyrir undir þjóðgarða er undirmannað og undirfjármagnað (nema þótt furðulegt sé, í nefndum, ráðum, stofnunum og ráðuneytum) á allan hátt svo land og náttúruperlur víða liggja undir skemmdum vegna ágangs ferðamanna. Innviðir, eftirlit og stýring á stöðunum sjálfum er í algjörum molum og ekki hægt að gera neitt vegna fjárskorts. Þó þreytast menn seint á því að reyna sölsa undir sig jarðir til þess eins að leggja í eyði. Því er algjör rökleysa að halda því fram að hálendinu sé borgið með því að breyta því í þjóðgarð. Stöðugildum í skrifstofurýmum víðs fjarri náttúrunni myndi á hinn bóginn fjölga hratt. Allir vita að byggð þrífst ekki á miðhálendinu á sama hátt og við vitum að uppgræðsla má sín lítils í samkeppni við náttúru- og veðraöfl sem þar geysa. Náttúran þar er hins vegar viðkvæm og hana þarf að vernda sem mest í þeirri mynd sem hún er. Það myndum við best gera með því að takmarka og stýra fjölda þeirra sem þangað fara. Það eitt að ferðamenn sem aldrei hafa keyrt beinskiptan bíl, aldrei keyrt á malarvegi, aldrei þverað ár og jafnvel lítið sem ekkert ekið bíl yfir höfuð, skuli geta valsað um hálendið eins og ekkert sé sjálfsagðara er algjörlega galin staðreynd. Það væri góð vísbending um að stjórnvöld væru með einhverja grunnskynsemi ef t.d. yrði lögfest að allir þyrftu að sækja um sérstakt leyfi til að meiga aka um hálendið á til þess gerðum breyttu bifreiðum. Slík leyfi eru algeng víða um heim hvort sem um ræðir ákveðið fjall eða svæði sem ferðast á um. Þessi leyfi gæfu peninga í kassann og yrðu um leið atvinnuskapandi fyrir sérhæfð ferðaþjónustufyrirtæki sem starfa myndu við hálendisferðir. Þannig yrði til hringrás sem allir gætu grætt á. Hálendið yrði eftirsótt, en á forsendum náttúrunnar í stað stefnulauss massatúrisma með ekkert utanumhald og eingöngu slæmar afleiðingar fyrir alla. Innan þjóðgarðs þrífst engin sjálfstæð starfssemi því allt regluverk þar kæfir allt sem teygir sig eftir súrefni. Stakkur þeirrar stofnunar er svo þröngur að allir gefast upp á að reyna klæða sig í hann. Endalausu nefndirnar, ráðin, samþykktirnar, mismunandi stofnanir innan regluverksins eru dauðans alvara í orðsins fyllstu merkingu. Þeir sem eiga jarðir upp við þjóðgarðsmörk þekkja þetta sérstaklega, því öll uppbygging svo nálægt þjóðgarði er algjörlega undir hæl þess. Allt sem þú gerir eða villt gera er þeirra samþykki háð svo skrýtið sem það nú er. Ef markmið hálendisþjóðgarðs sé m.a. ætlað að koma í veg fyrir frekari virkjanir mætti spyrja ráðamenn að því hvar þeir ætli sér að fá allt það rafmagn sem þarf til að knýja allan rafmagnsflota landsins sem íbúar þessa lands eru nú „hvattir“ til að kaupa sér með tilkomu endalausra grænna refsiskatta. Skömm sé þeim sem keyra á jarðefnaeldsneyti! Höfundur er verktaki og sauðfjár- og ferðaþjónustubóndi á Norðausturlandi.
Skoðun Háskólinn og rektorskjörið Gyða Margrét Pétursdóttir ,Þorgerður Jennýjardóttir Einarsdóttir skrifar
Skoðun Aukinn veikindaréttur – aukið jafnrétti kynjanna – fyrir félagsfólk VR Þorsteinn Skúli Sveinsson skrifar
Skoðun Hvernig byggjum við framtíð matvælaiðnaðar á Íslandi? Oddur Már Gunnarsson,Salvör Jónsdóttir skrifar
Skoðun Velferð framar verðstöðugleika: Hvers vegna lífskjör ættu að vera aðalatriðið Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Faglegt og jákvætt sérfræðiálit Skipulagsstofnunar um Coda Terminal Edda Sif Pind Aradóttir skrifar
Skoðun Hugtakinu almannaheill snúið á haus Björg Eva Erlendsdóttir,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson ,Snæbjörn Guðmundsson,Elvar Örn Friðriksso,Friðleifur E. Guðmundsson,Snorri Hallgrímsson,Sigþrúður Jónsdóttir skrifar