Við dettum öll úr tísku

Við erum mjög súr saman, við Halldór,“ segir Sif Sigmarsdóttir rithöfundur sem ræðir við blaðamann frá höfuðstöðvum sínum í London. Höfuðstöðvarnar eru reyndar hlýlegt heimili hennar þar sem hún stundar ritstörf af kappi.

Út er komin ný bók eftir hana og Halldór Baldursson teiknara þar sem Íslandssögunni eru gerð skil á frumlegan og fjörlegan hátt.

„Við byrjuðum að vinna í þessari bók árið 2015. Hún hefur verið lengi í smíðum. Tilgangurinn með bókinni er í raun þríþættur. Í fyrsta lagi þá langaði mig að skrifa þessa bók af því að ég er orðin svo ótrúlega leið á fólki sem segir að allt hafi verið betra, fallegra og saklausara í gamla daga. Þegar við vorum öll á sauðskinnsskóm eða þegar það var ekkert sjónvarp á fimmtudögum. Ég held til dæmis að ekkert okkar hafi viljað vera uppi á Sturlungaöld þegar það ríkti stríðsástand á Íslandi,“ segir Sif.

Sif segir markmið með samvinnu þeirra Halldórs að kveikja söguáhuga hjá börnum og ungmennum. „Ég held að mörgum börnum finnist Íslandssagan leiðinleg. Það er skiljanlegt. Við förum illa með hana. Látum hana rykfalla inni í kompu og drögum hana helst fram á tyllidögum og klæðum hana þá í þjóðbúning og helgislepju og syngjum Ó, guð vors lands,“ segir Sif.

„Allt sem er svona hátíðlegt er leiðinlegt og gelt. En þegar sagan er svipt hátíðleikanum þá vaknar hún til lífsins. Hlutirnir eru ekki lengur tvívíðir – annaðhvort svartir eða hvítir – og fólk færist okkur nær. Verður breyskara, mennskara og líkara okkur. Það er miklu skemmtilegra.

Ég vildi líka sýna hversu fyndin sagan er. Saga okkar er álitin sameiningartákn þjóðarinnar. Það er þá iðulega á einhverjum skrítnum hetjulegum forsendum. En það sem mér finnst sameina okkur er húmorinn, að við getum hlegið saman að sjálfum okkur. Húmorinn verður til við sameiginlega reynslu okkar,“ segir Sif sem segir að það sem henni hafi fundist einna erfiðast við að aðlagast því að skrifa og tala ensku hafi verið að vera fyndin.

„Mér fannst erfitt að vera fyndin á ensku. En á íslensku er það einhvern veginn náttúrulegra. Íslendingar eru með ákaflega súran húmor. Þeim er ekkert heilagt og ég elska það.“

Hvað eruð þið að fjalla um? Þetta er auðvitað stórt verkefni.

„Já, verkefnið var ansi stórt. Við fjöllum um Íslandssöguna frá upphafi. Frá Ingólfi Arnarssyni alla leið að internetinu. En við stiklum á stóru og reynum að rekja stór­atburði sem allir þekkja en gerum það með okkar hætti,“ segir Sif og segir mannkynssöguna oftar mega vera frá sjónar­horni almennings sem lifði hana.

„Þegar ég segi þetta þá er ég viss um að félagar mínir í sagnfræðinni ranghvolfa sumir augum. Í dag þykir fínt að læra hagsögu og rýna í tölur og eitthvað sem er hægt að mæla. Mér finnst reynsla fólks svo miklu skemmtilegri.

Sýn mín á fortíðina breyttist við það að skoða Íslandssöguna í einum rykk. Þegar við leggjum mat á söguna er erfitt að skilja frá gildi samtímans, okkar eigin fordóma, siðferði og skoðanir. Við þurfum að sýna fortíðinni meiri skilning, dæma hana út frá andrúmslofti og skoðunum þess tíma sem horft er á. Við eigum það til að dæma gjörðir fólks í fortíðinni hart,“ segir Sif.

„Og við höldum auðvitað að við munum ekki hljóta sömu örlög. Að framtíðin muni ekki dæma okkur.

Að við séum á einhverri sögulegri endastöð. Við negldum þetta! En það er auðvitað ekki rétt. Við getum ekki vitað fyrir hvað við verðum dæmd í framtíðinni. Ég ímynda mér að það muni tengjast meðferð okkar á dýrum eða menntamálum. Við gætum þótt hafa beitt börn miklu harðræði með því að láta þau sitja kyrr á rassinum í skólum að læra,“ segir Sif og segir að þegar hún hugsi svo langt inn í framtíðina þá finni hún fyrir eigin dauðleika.

„Ég er enn þá þrjátíu og eitthvað. Mér líður samt eins og ég sé nú þegar farin að úreldast þegar kemur að skoðunum og siðferði. Ég er komin yfir síðasta söludag! Ég elskaði einu sinni vinsæla þætti sem heita Friends.­ Mér finnst þeir fyndnir enn en þeir þykja ekki viðeigandi lengur. Ég er svona eins og karlarnir sem skilja bara ekkert í því af hverju þeir mega ekki klípa í rassinn á konum á vinnustaðnum lengur. Það mátti einu sinni. Við dettum öll úr tísku einhvern tímann, það er eins og að horfast í augu við eigin dauðleika.“

Fannst þér saga spennandi þegar þú varst sjálf í skóla?

„Ég féll ekki fyrir sögu fyrr en ég byrjaði í MR og fór að læra um Grikkland og Rómaveldi hið forna. Þar lásum við um skrautlegar persónur, ástir þeirra og örlög, sem minntu helst á sápuóperurnar sem maður horfði á í sjónvarpinu.

„Það sem heillaði mig síðar og varð til þess að ég ákvað að leggja stund á sagnfræði í háskóla var saga tuttugustu aldarinnar.“

Er eitthvað sem þér er sérstaklega hugstætt úr sögunni? 

„Það er eitt sem mér finnst alltaf jafnmerkilegt – og óhugnanlegt – þegar ég horfi á söguna: Hugmyndaflugi mannsins virðast engin takmörk sett þegar kemur að því að heyja ófrið.“